Yer Yaran Mantarı (Amanita argentea)

Amanita argentea – Yer Yaran Mantarı

Taksonomi- Bilimsel Sınıflandırma

Alem: Mantarlar- Fungi 

Bölüm: Basidiomycota  

Sınıf: Agaricomycetes  

Takım: Agaricales

Aile:  Amanitaceae

Cins: Amanita

Tür: Amanita argentea

Yer yaran mantarı hakkında yazılı, çok fazla doğru bilgi yoktur. Anadolu’nun iç kesimlerinde yaygın olarak toplanıp, sevilerek tüketilir. Diğer zehirli Amanita türlerinden ayıran iki bariz özelliği; yüzüğünün olmaması, ayrıca şapka kenarlarında tarak şeklinde yivlerin bulunmasıdır.

Yer yaran ilk olarak Fransa’dan tanımlanmıştır ve çoğunlukla güney Avrupa ve kuzey Afrika’dan elipsoid sporlara sahip bir takson grubuna aittir. Halk tarafından Amanita mairei veya Amanita vaginata ile karıştırılması kaçınılmazdır.

Aynı zamanda Simli Halkasız Amanita olarak anılan bu tür, mantar avcıları tarafından çok iyi tanınmadan kesinlikle tüketilmemelidir. Mantarlı yaşam ailesi olarak yakın zamanda, hakkında daha fazla bilimsel araştırmanın yapılmasını umut ediyoruz.

Bilimsel ismi 1959 yılında Huijsman tarafından verilmiştir. Diğer isimleri; Amanitopsis vaginata var. argentea (Huijsman) Vanev ve Fakirova (1979), Amanita mairei var. argentea (Huijsman) Bon ve Contu (1985), Amanitopsis argentea (Huijsman) Wasser (1988).

Şapka : Yer yaranın başlığı 6 ila 10 cm genişliğinde ve yarım küre şeklindedir. Dışbükeyden geniş dışbükey hale gelir. Hafif viskoz, pürüzsüzdür ayrıca tarak şeklinde yivli kenarları vardır. Şapka gümüş grisi veya kül grisidir.

Lameller : Serbest, hafif dışbükey, ilk başta beyaz, gümüşi gri olur. Kısa lameller ise seyrek ve kesiktir. Uçları sapa temas etmez.

Gövde-sap : Gövde 14 cm’ye, sapının çapı 17 mm’ye kadar büyüyebilir. Üstte beyaz, tabana doğru grimsi renktedir. Her iki ucunda da hafifçe genişler. Et, altta soluk gri, üstte beyazdır bununla birlikte, kısa sürede yatay çatlaklar geliştiren ve sonunda parçalanan malzeme ile doludur. Volva geniş, kalın, zarımsı, beyazımsı veya dış kısımda soluk ten rengi lekelidir.

Koku : Yer yaran mantarı hafif kokuludur, bu koku ayırt edici değildir.

Spor Baskısı : 10-17,5 x 7.5-13,5 µm boyutlarında oval şekillidir. Spor izi beyazdır.

Habitat : Genellikle orman kenarındaki çayırlıklar ve meşe çalılıklarında, ilkbahar ortasından yaz sonuna kadar yetişir. Kireçli toprak ve meşe ağacı varlığı ayrıca ilkbahar ortalarından yaz ortasına kadar olan sıcak dönemde yetişmesi bu türün ayırt edici özelliğidir.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Amanitopsis argentea bu aile içindeki zehirsiz türlerden biridir. Özellikle Amanita ailesine, bu konuda uzman olmayan kişilerin uzak durması gerektiğini bir kez daha belirtmek isteriz. Köygöçüren (Amanita phalloides)ve Ölüm meleği de (Amanita virosa) dahil pek çok ölümcül tür bu ailenin içinde yer almaktadır. Ayrıca zehirli Amanita pantherina ile karıştırılma ihtimalini de unutmamak gerekir. Her ne kadar bariz farklılıklar olsa da yağış vb koşullar ile formu bozulmuş olanlar karıştırılabilir veya acemi mantar avcıları tanım konusunda yanılabilir.

Ek Bilgiler : Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! 

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.