Connect with us

Agaricaceae

Boylubaş Mantarı (Battarrea phalloides)

Published

on

Battarrea phalloides – Boylubaş Mantarı


Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Agaricaceae

Cins: Battarrea

Tür: Battarrea phalloides

Battarrea phalloides, dünya mantar literatürlerinde scaley-stalked puffballsandy stiltball, ve desert stalked puffball gibi isimlerle tanınan Agaricaceae familyasından bir mantardır. Türkiye Mantarları Listesindeki ismi ise çok uzun sapıyla uyumlu “Boylubaş” mantarıdır. Kıbrıs’ta, yerel olarak “eşek mantarı” olarak bilinir. Türkiye’de Güney Marmara Bölgesinde resmi kaydı yapılmış bir türdür.


İlk olarak 1785 yılında İskoç botanikçi James J Dickson (1738 – 1822) tarafından Lycoperdon phalloides olarak tanımlanmış, daha sonraları 1801 yılında, Christiaan Hendrik Persoon tarafından Battarrea cinsine aktarılmıştır. Özel sıfat phalloides fallus (Erkeklik organı) benzeri anlamına gelirken, Battarrea genel adı İtalyan mikolog Giovanni Antonio Battara’ya (1714 – 1789) ithaf edilmiştir.

B.phalloides’in eşanlamlıları arasında Phallus campanulatus, Ithyphallus campanulatus ve Lycoperdon phalloides bulunur.

Şapka: Koniden yarım küreye kadar olan şapkası, başlangıçta “universal veil” dediğimiz ince açık renk (beyazımsı) bir örtü ile şapka üst kısmı tamamen örtülür. Bu örtünün hemen altında gövdeye bağlı bir spor kesesi bulunur. Üniversal örtünün kurumuş üst kısmı uçup gittiğinde, sporlu tabakanın paslı-kahverengi üst yüzeyi rüzgara ve yağmura açılır ve bu şekilde sporlar etrafa dağılır. Şapka çapı 1 ila 4 cm arasında değişmektedir.

Battarrea phalloides
Battarrea phalloides

Etinin rengi beyazdır. Mantar kesildiğinde veya berelendiğinde renk değiştirmez.

Battarrea phalloides
Battarrea phalloides

Gövde-Sap: 7-40 cm uzunluğunda ve 2 cm kalınlığında bir sap mevcuttur. Sap çok sert, içi boş, beyazımsı ila kahverengi tonlarda olabilmektedir. Çıkıntılı veya kıllı, yırtık-pullu halleri olabilen sap genellikle birkaç santimetre yer altında devam eder 8 kök salar gibi). Genellikle toprak altında olduğu için pek kendini göstermeyen beyazımsı, grimsi bir volvası mevcuttur. Yandaki fotoda bu durumu çok net görmek mümkündür.

Battarrea phalloides
Battarrea phalloides

Koku: Ayırt edici değildir.

Spor Baskısı: Spor rengi kahverengi ila pas kahverengisidir. Sporlar 4,5–8 µm boyutlarında ve küreseldir.

Habitat: 40 cm boya (Meksika’da 70 cm boyda olanı da bulunmuştur) kadar büyüyebilen bu tuhaf görünümlü ve uzun bacaklı mantar, Avrupa, Asya (özellikle Çin), Afrika, Avustralya ve hem Kuzey Amerika hem de Güney Amerika’da bulunur. Avrupa’da bulunan Boylubaş mantarlarının, Kuzey Amerika’da bulunan ve tanımlanan B. phalloides ile aynı tür olup olmadığı konusunda anlaşmazlık vardır ve bazı kaynaklar Avrupa’daki türleri Battarrea stevenii olarak yazarlar. Saprofit yani Çürükçül bir mantardır. Dünyanın hemen her yerinde dağılımı olan türü, kuru ve kumlu habitatlarda bulmak mümkündür. Mantar, hızlı büyüyen yaprak dökmeyen ağaç Schinus molle’nin yanı sıra kıyı kumlarında Lycium brevipes, Solanum hindsianum, Salicornia subterminalis, Atriplex linearis, Quercus agrifolia ve Opuntia türleri ile ilişkilendirilmiştir.

Mevsim: İlkbahar ve yaz başı (ancak aylarca devam eder) veya sonbaharda veya sıcak iklimlerde kış boyunca görmek te mümkündür.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Genel olarak yenilmeyen bir mantar olarak bilinir. Kıbrısta mantarın olgunlaşmadan evvelki yumurta formunun yenildiği söylenmektedir.

Ek bilgiler: Meksika’da 70 cm boyda olan örneklerine rastlandığı bildirilmiştir. İngiltere ve Macaristan gibi bazı ülkelerde bu tür, kırmızı listeye eklenmiş ve koruma altına alınmış türler arasına girmiştir. Tanımlanması çok kolay olan mantarlardandır.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.

Continue Reading
Click to comment

Leave a Reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Mantar Türleri3 hafta ago

Akdomalan Çöl Trüfü (Tirmania nivea)

Agaricaceae4 hafta ago

Çoban Kızılı Mantarı (Agaricus altipes)

Hypocreaceae4 hafta ago

İstakoz Mantarı (Hypomyces lactifluorum)

Mantar Türleri1 ay ago

Çengel Kirmit (Russula nobilis)

Agaricaceae1 ay ago

Evlek Mantarı (Agaricus benesii)

Mantar Türleri1 ay ago

Eğri Kirmit (Russula paludosa)

Malassezia2 ay ago

Saçdöken Mantarı (Malassezia furfur)

Mantar Türleri2 ay ago

Kafasız Kokarboynuz (Mutinus elegans)

Mantar Türleri2 ay ago

Tüylüyanak Mantarı (Neofavolus alveolaris)

Mantar Türleri2 ay ago

Kavak Kuzugöbeği Mantarı (Morchella populiphila)

Mantar Türleri2 ay ago

Battalçanak Mantarı (Peziza repanda)

Phyllotopsidaceae2 ay ago

Kütükdili Mantarı (Phyllotopsis nidulans)

Mantar Türleri2 ay ago

Yalın Kuzugöbeği Mantarı (Morchella esculentoides)

Geopora2 ay ago

Koca Dalgatopu Mantarı (Geopora sumneriana)

Gyroporaceae2 ay ago

Karnabahar Boleti (Gyroporus cyanescens)

Mantar Türleri2 ay ago

Savan Kuzugöbeği (Morchella prava)

Aseroe2 ay ago

Denizyıldızı Mantarı (Aseroe rubra)

Basında Mantar2 ay ago

Zombi Karınca Mantarı (Ophiocordyceps spp)

Cortinariaceae2 ay ago

Öcü Örümcekmantarı (Cortinarius cinnabarinus)

Basında Mantar2 ay ago

Tayvan’da Bulunan Büyüleyici Mantar

Hypsizygus3 ay ago

Kırkkafa Mantarı (Hypsizygus ulmarius)

Hygrocybe3 ay ago

Has Mummantarı (Hygrocybe acutoconica)

Mantar Türleri3 ay ago

Yumurtamantarı (Volvariella volvacea)

Gomphaceae3 ay ago

Saçaktellicesi Mantarı (Ramaria stricta)

Calocybe3 ay ago

Arı Çobandamı Mantarı (Calocybe ionides)

Mantar Türleri3 ay ago

Ağulu Morsarı Mantarı (Tricholomopsis decora)

Geoglossaceae3 ay ago

Tüylü Karakaşık Mantarı (Trichoglossum hirsutum)

Amaurochaetaceae3 ay ago

Kara Nazlıbaş Mantarı (Comatrichia nigra)

Favolaschia3 ay ago

Portakal Gözenekli Mantar (Favolaschia calocera)

Hygrocybe3 ay ago

Sarı Mummantarı (Hygrocybe ceracea)

Cortinariaceae4 ay ago

Üç Örümcekmantarı (Cortinarius trivialis)

Stereum hirsutum
Mantar Türleri4 ay ago

Kıllı Katmantarı (Stereum hirsutum)

Mantar Türleri4 ay ago

Sık Ağulumantar (Omphalotus illudens)

Mantar Türleri4 ay ago

Fırfırlı Tubarya Mantarı (Tubaria furfuracea)

Mantar Türleri4 ay ago

Kanlı Kirmit Mantarı (Russula torulosa)

Mantar Türleri4 ay ago

Altınpelte Mantarı (Tremella aurantia)

Mantar Türleri4 ay ago

Yaş Ağulumantar (Omphalotus olivascens)

Mantar Türleri4 ay ago

Maral Kirmit (Russula sardonia)

Agaricaceae4 ay ago

Kahve Pullu (Lepiota castanea)

Clavariadelphaceae4 ay ago

Haşmetli Topuzmantarı (Clavariadelphus pistillaris)

Mantar Türleri4 ay ago

Göl Süngermantarı (Suillus lakei)

Anthracobia4 ay ago

Zennezili Mantarı (Anthracobia melaloma)

Mantar Türleri4 ay ago

Gavur Süngermantarı (Suillus bellinii)

Agaricaceae5 ay ago

Ağulu Kum Pullusu (Lepiota brunneolilacea)