Connect with us

Agaricaceae

Boylubaş Mantarı (Battarrea phalloides)

Published

on

Battarrea phalloides – Boylubaş Mantarı


Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Agaricaceae

Cins: Battarrea

Tür: Battarrea phalloides

Battarrea phalloides, dünya mantar literatürlerinde scaley-stalked puffballsandy stiltball, ve desert stalked puffball gibi isimlerle tanınan Agaricaceae familyasından bir mantardır. Türkiye Mantarları Listesindeki ismi ise çok uzun sapıyla uyumlu “Boylubaş” mantarıdır. Kıbrıs’ta, yerel olarak “eşek mantarı” olarak bilinir. Türkiye’de Güney Marmara Bölgesinde resmi kaydı yapılmış bir türdür.


İlk olarak 1785 yılında İskoç botanikçi James J Dickson (1738 – 1822) tarafından Lycoperdon phalloides olarak tanımlanmış, daha sonraları 1801 yılında, Christiaan Hendrik Persoon tarafından Battarrea cinsine aktarılmıştır. Özel sıfat phalloides fallus (Erkeklik organı) benzeri anlamına gelirken, Battarrea genel adı İtalyan mikolog Giovanni Antonio Battara’ya (1714 – 1789) ithaf edilmiştir.

B.phalloides’in eşanlamlıları arasında Phallus campanulatus, Ithyphallus campanulatus ve Lycoperdon phalloides bulunur.

Şapka: Koniden yarım küreye kadar olan şapkası, başlangıçta “universal veil” dediğimiz ince açık renk (beyazımsı) bir örtü ile şapka üst kısmı tamamen örtülür. Bu örtünün hemen altında gövdeye bağlı bir spor kesesi bulunur. Üniversal örtünün kurumuş üst kısmı uçup gittiğinde, sporlu tabakanın paslı-kahverengi üst yüzeyi rüzgara ve yağmura açılır ve bu şekilde sporlar etrafa dağılır. Şapka çapı 1 ila 4 cm arasında değişmektedir.

Battarrea phalloides
Battarrea phalloides

Etinin rengi beyazdır. Mantar kesildiğinde veya berelendiğinde renk değiştirmez.

Battarrea phalloides
Battarrea phalloides

Gövde-Sap: 7-40 cm uzunluğunda ve 2 cm kalınlığında bir sap mevcuttur. Sap çok sert, içi boş, beyazımsı ila kahverengi tonlarda olabilmektedir. Çıkıntılı veya kıllı, yırtık-pullu halleri olabilen sap genellikle birkaç santimetre yer altında devam eder 8 kök salar gibi). Genellikle toprak altında olduğu için pek kendini göstermeyen beyazımsı, grimsi bir volvası mevcuttur. Yandaki fotoda bu durumu çok net görmek mümkündür.

Battarrea phalloides
Battarrea phalloides

Koku: Ayırt edici değildir.

Spor Baskısı: Spor rengi kahverengi ila pas kahverengisidir. Sporlar 4,5–8 µm boyutlarında ve küreseldir.

Habitat: 40 cm boya (Meksika’da 70 cm boyda olanı da bulunmuştur) kadar büyüyebilen bu tuhaf görünümlü ve uzun bacaklı mantar, Avrupa, Asya (özellikle Çin), Afrika, Avustralya ve hem Kuzey Amerika hem de Güney Amerika’da bulunur. Avrupa’da bulunan Boylubaş mantarlarının, Kuzey Amerika’da bulunan ve tanımlanan B. phalloides ile aynı tür olup olmadığı konusunda anlaşmazlık vardır ve bazı kaynaklar Avrupa’daki türleri Battarrea stevenii olarak yazarlar. Saprofit yani Çürükçül bir mantardır. Dünyanın hemen her yerinde dağılımı olan türü, kuru ve kumlu habitatlarda bulmak mümkündür. Mantar, hızlı büyüyen yaprak dökmeyen ağaç Schinus molle’nin yanı sıra kıyı kumlarında Lycium brevipes, Solanum hindsianum, Salicornia subterminalis, Atriplex linearis, Quercus agrifolia ve Opuntia türleri ile ilişkilendirilmiştir.

Mevsim: İlkbahar ve yaz başı (ancak aylarca devam eder) veya sonbaharda veya sıcak iklimlerde kış boyunca görmek te mümkündür.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Genel olarak yenilmeyen bir mantar olarak bilinir. Kıbrısta mantarın olgunlaşmadan evvelki yumurta formunun yenildiği söylenmektedir.

Ek bilgiler: Meksika’da 70 cm boyda olan örneklerine rastlandığı bildirilmiştir. İngiltere ve Macaristan gibi bazı ülkelerde bu tür, kırmızı listeye eklenmiş ve koruma altına alınmış türler arasına girmiştir. Tanımlanması çok kolay olan mantarlardandır.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.

Continue Reading
Click to comment

Leave a Reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Agaricaceae5 saat ago

Çakalosuruğu Mantarı (Lycoperdon excipuliforme)

Mantar Türleri2 gün ago

Akkarakız Mantarı (Tricholoma album)

Amanita5 gün ago

İrisiğilli Kese Mantarı (Amanita magniverrucata)

Amanitaceae1 hafta ago

Başlı Duvakluca Mantarı (Saproamanita codinae)

Cortinariaceae2 hafta ago

Vişne Örümcekmantarı (Cortinarius violaceus)

Mutinus2 hafta ago

Kızıl Kokarboynuz Mantarı (Mutinus ravenelii)

Amanita2 hafta ago

Şampanyakese Mantarı (Amanita crenulata)

Mantar Türleri3 hafta ago

Kızıl Pulbaş Mantarı (Pholiota alnicola)

Gomphaceae3 hafta ago

İri Mortopaç Mantarı (Gomphus crassipes)

Aspergillaceae4 hafta ago

Divane Asper Mantarı (Aspergillus tubingensis)

Gomphaceae4 hafta ago

Tellice Mantarı (Ramaria flava)

Britzelmayria4 hafta ago

Çit Pulcuklu Mantar (Britzelmayria multipedata)

Hygrocybe1 ay ago

Bal Mummantarı (Hygrocybe reidii)

Agaricaceae1 ay ago

Solguntellice Mantarı (Ramaria pallida)

Mantar Türleri1 ay ago

Kızılkenet Mantarı (Pycnoporus cinnabarinus)

Mantar Türleri1 ay ago

İri İztutan Mantarı (Paxillus obscurisporus)

Elaphomyces2 ay ago

Benli İçikara Mantarı (Elaphomyces granulatus)

Gomphidiaceae2 ay ago

Kaygan Gabaramantarı (Gomphidius glutinosus)

Boletaceae2 ay ago

Enginsüngercik Mantarı (Rubroboletus pulchrotinctus)

Agaricaceae2 ay ago

Hosmantarı (Lycoperdon echinatum)

Amanita2 ay ago

Uzak Doğu Sezar Mantarı (Amanita caesareoides)

Hypsizygus2 ay ago

Kahve Kırkkafa Mantarı (Hypsizygus tessulatus)

Hymenogaster2 ay ago

Kaba Papazküre Mantarı (Hymenogaster griseus)

Boletaceae2 ay ago

Gri Sap Örgübacak (Leccinum cyaneobasileucum)

Hydnangiaceae2 ay ago

Çam Düzenbazı (Laccaria trichodermophora)

Boletaceae2 ay ago

Karakalpak Mantarı (Strobilomyces strobilaceus

Hebeloma2 ay ago

Meşe Turpkokan (Hebeloma quercetorum)

Inocybaceae2 ay ago

Çırpıkümbet Mantarı (Inocybe lacera)

Genel2 ay ago

Çatlakyumurta Mantarı (Gyroporus castaneus)

Boletaceae2 ay ago

Oktavyan Mantarı (Octaviania asterosperma)

Cortinariaceae2 ay ago

Akça Örümcekmantarı (Cortinarius variegatus)

Agaricaceae3 ay ago

Sarıçalan Mantarı (Agaricus iodosmus)

Bankeraceae3 ay ago

Turuncuağlayan Mantar (Hydnellum aurantiacum)

Boletaceae3 ay ago

Bahçeboleti (Hortiboletus bubalinus)

Genel3 ay ago

GDPR Gizlilik Politikası

Mantar Türleri3 ay ago

Gevrek Süngermantarı (Suillus spraguei)

Abortiporus3 ay ago

Karanfilmantarı (Abortiporus biennis)

Mantar Türleri3 ay ago

Yer yumurtamantarı (Volvariella surrecta)

Mantar Türleri3 ay ago

Aslan Çıtkırdı Mantarı (Pluteus leoninus)

Asterophora3 ay ago

Mantareniği (Asterophora parasitica)

Bondarzewia3 ay ago

Yanıktere Mantarı (Bondarzewia mesenterica)

Boletaceae3 ay ago

Tapa Bolet Mantarı (Boletus barrowsii)

Mantar Türleri4 ay ago

Gölgeli Çıtkırdı Mantarı (Pluteus umbrosus)

Inocybaceae4 ay ago

Utangaçmantar (Inocybe godeyi)