Connect with us

Boletaceae

Çörek Mantarı-Porçini (Boletus edulis)

Published

on

Çörek Mantarı – Boletus edulis


Taksonomi- Bilimsel sınıflandırma

Alem: Mantarlar-Fungi

Bölüm : Basidiomycota 

Sınıf:   Homobasidiomycetae

Takım: Boletales

Aile: Boletaceae

Cins: Boletus

Tür: Boletus edulis

Çörek mantarı (Boletus edulis), Boletaceae familyasından yenilebilen güzel bir mantardır. Bilimsel adındaki Bolet latincede “üstün mantar“, edulis te “yenebilen” anlamındadır. Boletus edulis kardeşi Boletus aereus -Kara Kafa Bolet Mantarı ile birlikte, dünyanın en çok beğenilen, aranan mantarları arasında üst sıralardadırlar.

Boletus edulis (İngilizce: cep, penny bun, porcino veya porcini) bir basidiomycete mantarıdır ve Boletus cinsinin türüdür. Kuzey Yarımküre’de Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika’da yaygın olarak bulunur. Güney Afrika, Avustralya, Yeni Zelanda ve Brezilya’da tür kaydı olmasına rağmen, Güney Yarımküre’de doğal olarak pek görülmez. Daha önce Boletus edulis’in çeşitleri veya formları olduğu düşünülen, yakından ilişkili birkaç Avrupa mantarı, moleküler filogenetik analiz kullanılarak farklı türler olarak gösterilmiştir ve daha önce ayrı türler olarak sınıflandırılan diğerleri bu türlerle uyumludur.  Yaygın olarak Kaliforniya kral bolete (Boletus edulis var. grandedulis) olarak bilinen batı Kuzey Amerika türü, ilk resmi olarak 2007’de tanımlanan büyük, daha koyu renkli bir varyanttır. Sinonimleri ise; Ceriomyces crassus, Boletus solidus, Leccinum edule, Dictyopus edulis.

Boletus edulis şapkası


Şapka: 
Çörek Mantarının sarı-kahverenginden kırmızımsı kahverengiye kadar olan şapkaları, olgunlukta çapları 10 ila 30 cm (maç 35cm) arasında değişir. Şapka, yarımküre şeklinde, daha sonra tümsek, nihayet yayvandır. İyi pişmiş, kabarmış çöreğe benzer. Bu sebeple Memleketimizde Çörek mantarı olarak isimlendirilmiştir. Şapka kenarı başlangıçta içe kıvrıktır. Son derece büyük olanlarına da zaman zaman rastlamak mümkündür. Bu devasa boyutlarından dolayı (3 kg a kadar olanları bulunmuştur), memleketimizin bazı yörelerinde ( Özellikle Batı Karadeniz Bölgesinde) tüm Boletlere AYI MANTARI ortak adı verilmiştir. Kenar boşluğu genellikle kapağın geri kalanından daha açık renktedir ve kesildiğinde, şapka eti mavileşme (renk değiştirme) belirtisi olmadan beyaz kalır. Şapkanın zarı düzgün değil, çıplak ve kurudur. Islak olduğu zaman parlar ve hafif yapışkandır. Rengi çok değişken olup, kestane kahverengisi veya daha soluk olabilir. Kenarının rengi hafifçe daha açık renklerde olur.

Çörek Mantarı-Porçini-Boletus edulis
şapka altı gözenekleri ve kesit alınmış hali.
Çörek Mantarı-Porçini
şapka altı gözenekleri

Lameller:  Çörek mantarının da diğer Boletler gibi lamelleri yoktur. Lamellerin yerini süngerimsi tüp ve gözenekler almıştır. Bu tüpler (gözenekler), şapkasından parça koparıldığında veya dilimlendiğinde bu gözenekler daha net görülebilir. Açık sarı, zeytin veya kahverengi olabilen bu süngerimsi gözenekler, şapkadan rahatlıkla ayrılabilir. Çörek mantarı – Porçini, kesildiğinde veya berelendiğinde, aynı aileden diğer bazı Bolet mantarları gibi oksidasyona uğrayıp renk değiştirmezler.

Gövde-Sap: Gövde (Sap) rengi beyaz ve etli kısmı katıdır. Orta ve köke yakın yerlerde şişkin olabilir. Sap boyu 10-20 cm, kalınlığı ise en geniş olduğu noktada 10 cm kadar olabilir.

Koku: Çörek Mantarı- Boletus edulis’in hafif ama hoş bir kokusu vardır. Hafif ceviz- Fındık tadı olduğu söylenir.

Spor Baskısı:  Boletus edulis spor rengi zeytin yeşili , sarımsı veya kahverengidir. Sporlar İğ şeklinde ve pürüzsüz olup, boyutları ise 14-17 x 4.5-5.5μm.

Habitat: Haziran başından Kasım sonuna kadar, yaprak döken ağaçlardan meşe, huş, bilhassa kayın, iğne yapraklılardan çam, ladin ağaçları altında ve çevresinde, oldukça asit karakterde topraklarda, ormanlara bitişik  yol kenarlarında, orman sınırı boyunca, yaprak çürüntüsü üzerinde, genelde çok sayıda, ocaklar, guruplar halinde, bazen de tek tek görülebilir.

Mevsim:Yaz başından Kış başına kadar görülebilen harika bir mantardır.

Boletus edulis- Çörek Mantarları doğasında bir aradalar.
Çörek Mantarları doğasında

Yenilebilirlik ve Toksisite: Çörek mantarı, sinekler larvaları tarafından işgal edilmeye meyilli bir mantardır. Çok lezzetli olan bu mantarın o yüzden dikkatli incelenmesi, taze tüketilmesi veya usulüne uygun saklanması gerekir. İtalya başta olmak üzere, birçok ülkenin, çok çeşitli mutfak yemeklerinde bir bileşen olarak her zaman aranan bir mantar olarak yerini almış olan Hakiki Çörek Mantarı en iyi yenilebilir mantarlar arasında yer almaktadır. Genellikle çorbalar, makarnalar veya risottolar başta olmak üzere bir çok yemeği yapılır. Bu harika mantar, yağlar ve sindirilebilir karbonhidratlar bakımından düşüktür ve proteinler, vitaminler, mineraller ve diyet lifleri bakımından yüksektir. Ticari değeri çok yüksek bir mantar olmasına rağmen yetiştirilmesi çok zordur.  Orta, Güney ve Kuzey Avrupa’da sonbaharda taze olarak bulunur, çoğunlukla kurutulur, paketlenir ve dünya çapında dağıtılır. Kuruduktan sonra lezzetini korur ve daha sonra sulandırılarak pişirmede kullanılır. Çörek mantarı, salamurası yapılıp satılan birkaç mantardan biridir.

Ek bilgiler: Porçini mantarı ve benzeri simbiyotik (ektomikorizal) ilişkide mantarlar, ağacın topraktan hayati mineralleri almasına yardımcı olurlar ve karşılığında ağacın kök sistemi, fotosentez ürünleri olan enerji açısından zengin besinleri mantarın miselyumuna iletir.  Çoğu ağaç, mikorizal partnerleri olmadan hayatta kalabilse de, boletler (ve diğer birçok orman tabanı mantarı) ağaçlar olmadan yaşayamazlar. Sonuç olarak bu sözde “zorunlu olarak mikorizal” mantarlar açık otlaklarda görülmez. Bununla birlikte, ağaçların kökleri uzun bir yol uzanır ve böylece porçini – çörek mantarını ortak ağacın gövdesinden onlarca metre uzakta fışkırırken bulabilirsiniz. Çörek mantarı bulma şansınızı artırmak istiyorsanız, bu muhteşem mantarların en çok bağlı olduğu, doğru yerlere ve doğru ağaçların altına bakmanız gerekmektedir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur!

GALERİ

Boletus edulis
Boletus edulis
Boletus edulis
Boletus edulis
Boletus edulis
Boletus edulis
Boletus edulis
Boletus edulis


Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.

Continue Reading
Click to comment

Leave a Reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Agaricaceae60 dakika ago

Çakalosuruğu Mantarı (Lycoperdon excipuliforme)

Mantar Türleri2 gün ago

Akkarakız Mantarı (Tricholoma album)

Amanita5 gün ago

İrisiğilli Kese Mantarı (Amanita magniverrucata)

Amanitaceae1 hafta ago

Başlı Duvakluca Mantarı (Saproamanita codinae)

Cortinariaceae2 hafta ago

Vişne Örümcekmantarı (Cortinarius violaceus)

Mutinus2 hafta ago

Kızıl Kokarboynuz Mantarı (Mutinus ravenelii)

Amanita2 hafta ago

Şampanyakese Mantarı (Amanita crenulata)

Mantar Türleri3 hafta ago

Kızıl Pulbaş Mantarı (Pholiota alnicola)

Gomphaceae3 hafta ago

İri Mortopaç Mantarı (Gomphus crassipes)

Aspergillaceae4 hafta ago

Divane Asper Mantarı (Aspergillus tubingensis)

Gomphaceae4 hafta ago

Tellice Mantarı (Ramaria flava)

Britzelmayria4 hafta ago

Çit Pulcuklu Mantar (Britzelmayria multipedata)

Hygrocybe1 ay ago

Bal Mummantarı (Hygrocybe reidii)

Agaricaceae1 ay ago

Solguntellice Mantarı (Ramaria pallida)

Mantar Türleri1 ay ago

Kızılkenet Mantarı (Pycnoporus cinnabarinus)

Mantar Türleri1 ay ago

İri İztutan Mantarı (Paxillus obscurisporus)

Elaphomyces2 ay ago

Benli İçikara Mantarı (Elaphomyces granulatus)

Gomphidiaceae2 ay ago

Kaygan Gabaramantarı (Gomphidius glutinosus)

Boletaceae2 ay ago

Enginsüngercik Mantarı (Rubroboletus pulchrotinctus)

Agaricaceae2 ay ago

Hosmantarı (Lycoperdon echinatum)

Amanita2 ay ago

Uzak Doğu Sezar Mantarı (Amanita caesareoides)

Hypsizygus2 ay ago

Kahve Kırkkafa Mantarı (Hypsizygus tessulatus)

Hymenogaster2 ay ago

Kaba Papazküre Mantarı (Hymenogaster griseus)

Boletaceae2 ay ago

Gri Sap Örgübacak (Leccinum cyaneobasileucum)

Hydnangiaceae2 ay ago

Çam Düzenbazı (Laccaria trichodermophora)

Boletaceae2 ay ago

Karakalpak Mantarı (Strobilomyces strobilaceus

Hebeloma2 ay ago

Meşe Turpkokan (Hebeloma quercetorum)

Inocybaceae2 ay ago

Çırpıkümbet Mantarı (Inocybe lacera)

Genel2 ay ago

Çatlakyumurta Mantarı (Gyroporus castaneus)

Boletaceae2 ay ago

Oktavyan Mantarı (Octaviania asterosperma)

Cortinariaceae2 ay ago

Akça Örümcekmantarı (Cortinarius variegatus)

Agaricaceae3 ay ago

Sarıçalan Mantarı (Agaricus iodosmus)

Bankeraceae3 ay ago

Turuncuağlayan Mantar (Hydnellum aurantiacum)

Boletaceae3 ay ago

Bahçeboleti (Hortiboletus bubalinus)

Genel3 ay ago

GDPR Gizlilik Politikası

Mantar Türleri3 ay ago

Gevrek Süngermantarı (Suillus spraguei)

Abortiporus3 ay ago

Karanfilmantarı (Abortiporus biennis)

Mantar Türleri3 ay ago

Yer yumurtamantarı (Volvariella surrecta)

Mantar Türleri3 ay ago

Aslan Çıtkırdı Mantarı (Pluteus leoninus)

Asterophora3 ay ago

Mantareniği (Asterophora parasitica)

Bondarzewia3 ay ago

Yanıktere Mantarı (Bondarzewia mesenterica)

Boletaceae3 ay ago

Tapa Bolet Mantarı (Boletus barrowsii)

Mantar Türleri4 ay ago

Gölgeli Çıtkırdı Mantarı (Pluteus umbrosus)

Inocybaceae4 ay ago

Utangaçmantar (Inocybe godeyi)