Süslübolet Mantarı (Butyriboletus regius)

Butyriboletus regius – Süslübolet

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm : Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Boletales

Aile: Boletaceae

Cins: Butyriboletus

Tür: Butyriboletus regius

Butyriboletus regius eski adıyla Boletus regius, dünya mantar literatürlerinde genellikle royal bolete (kraliyet boleti) veya red-capped butter bolete (kırmızı şapkalı tereyağlı bolet) olarak bilinir. Çin ve Avrupa’da bulunan Butyriboletus cinsinin bir basidiomycete mantarıdır. Boletus regius pembe bir şapkaya, sarı ete ve gövdede ağsı bir desene sahiptir. Süslübolet mantarının Avrupa ve Kaliforniya olmak üzere 2 versiyonu bulunur. Avrupa versiyonu, havaya maruz kaldığında renk değiştirmez. Kaliforniya versiyonu ise renk değiştirir (kesildiğinde, berelendiğinde maviye döner). Lakin hem Avrupa, hem de Kaliforniya türleri zehirli değildir, tüketilebilir.

Tür ilk olarak 1832’de Julius Vincenz von Krombholz tarafından tanımlanmış ve resmedilmiştir.

Butyriboletus regius daha önce Boletus cinsinin Appendiculati bölümünün bir üyesi olarak sınıflandırılmıştı. Moleküler analiz, Boletus apendiculatus da dahil olmak üzere bu ve ilgili “tereyağlı bolete” türlerinin, filogenetik olarak Boletus’tan farklı olduğunu ve onları içermek için yeni Butyriboletus cinsinin yaratıldığını gösterdi.

Boletus jenerik adı ‘kil parçası’ anlamına gelen Yunanca bolos’tan gelirken, yeni cinsin butyri öneki ‘tereyağ’ anlamına gelir.  Bu büyük boletin muhteşem görünümü, her ikisi de herhangi bir açıklama gerektirmeksizin, hem özel epiteline, hem de ortak ismine yansır.

Şapka: Butyriboletus regius’un genç örneklerinin şapkaları hemisferik ve kadifemsidir, mantar gövdeleri olgunlaştıkça pürüzsüz hale gelir ve genellikle çukurlaşır veya hafifçe kırışır. Şapka yüzeyi koyu pembeden kırmızıya, bazen özellikle kenar boşluğuna yakın, sarımsı veya kahverengimsi bir belirti gösterir. Şapka kütikülünün altında, et sarıdır ve kesildiğinde, berelendiğinde mavileşmez veya çok hafif soluk maviye döner. Tamamen olgunlaştığında Süslübolet Mantarı şapkaları çap olarak 5 ila 20 cm arasında değişir ve kenar boşluğu genellikle dalgalı hale gelir.

Gözenekler: Royal Bolete’nin 2,5 cm uzunluğa kadar büyüyebilen derin gözenekleri, tüpleri vardır. Bu köşeli gözenekler sarı renktedir, yaşla koyulaşır ve tüpler gövdeye adnate veya hafif azalmış bağlantıya sahiptir. Gözenek aralığı tipik olarak 1 mm’dir. Avrupa’da bulunan Royal Boletes’in gözenekleri çürük olduğunda maviye dönmez (Ama, Kuzey Amerika’da yetişen örneklerde bazı mavileşmeler rapor edilmiştir).

Gövde-Sap: Biçim olarak değişkenlik göstermektedir. Ancak, genellikle hafif fusiform (fıçı şeklinde) veya biraz soğanlı bir tabana sahip olan gövdeler, çap olarak 3 ila 5 cm arasında değişir ve tipik olarak 5 ila 12 cm uzunluğundadır. Sap, genel olarak sarıdır, ancak bazen çoğunlukla tabana yani köke yakın kısımlarda kırmızı olabilmektedir. Gövde, gövde yüzeyi ile uyumlu ince bir ağ örgüsü (retikulum) ile kaplanmıştır. Sap ve gövdesi kesildiğinde berelendiğinde belirgin şekilde renk değiştirmez, maviye dönmez.

Koku: Tat ve kokusu ayırt edici özellik değildir, ama kokusunun hoş olduğu bilinir.

Spor Baskısı: Dar, elipsoidal ve pürüzsüz olan sporlar, 10.5-16 x 3-5µm boyutlarındadır. Spor baskısı rengi zeytin kahvesidir.

Habitat: Butyriboletus regius, ektomikorizal bir mantar türüdür. Yaprak döken ağaçlardan meşe, kestane ile ve kozalaklı ağaçlarla (kayın), özellikle de köknarla ilişkilidir. Mantar gövdeleri tek tek etrafa dağılmış halde veya gruplar halinde bulunabilirler. Kuzey Amerika’da, Mayıs ve Haziran ayları arasında görünmelerine rağmen, genellikle Ağustos’tan Kasım’a kadar görünürler.  Kuzey Amerika’da California, Oregon ve Washington’’da kaydı vardır. Avrupa’da nadirdir, birkaç ülkenin Bölgesel Kırmızı Listesinde yer alır ve Çek Cumhuriyeti’nde tehlike altında olarak kabul edilmiştir. Türler ayrıca Çin’den de kaydedilmiştir.

Mevsim: Yazdan Sonbahar bitimine kadar görülebilir.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Süslübolet Mantarı yenilebilir, mutfak değeri yüksek bir bolettir. Butyriboletus regius, İtalya’da Boleto Regio olarak bilinir ve Ceps (Boletus edulis) ile aynı mutfak liginde iyi bir yenilebilir mantar olarak kabul edilir.

Ek bilgiler: Süslübolet mantarına benzer türler vardır. Hortiboletus rubellus, Ruby Bolete (ilk kez Julius Vincenz von Krombholz tarafından tanımlanmıştır), çok daha küçük ve daha girişken bir bolettir, yakut kırmızısı bir şapkası vardır, ancak gövdesi ağsı olmaktan ziyade şeritlidir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarıma göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri için  Türkiye’nin Mantar Avcıları Facebook sitemizi de ziyaret edebilirsiniz. Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz