Sahte Şemsiye Mantarı (Chlorophyllum molybdites)

Chlorophyllum molybdites – Sahte Şemsiye Mantarı

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Agaricaceae

Cins: Chlorophyllum

Tür: Chlorophyllum molybdites

Chlorophyllum molybdites, False Parasol yani Sahte Şemsiye olarak bilinir. Mantarlı Yaşam olarak bizde bu mantarı sizlere “Sahte Şemsiye Mantarı” olarak anlatacağız. C.molybdites “Green spored Lepiota” (yeşil sporlu Lepiota) ve “Vomiter” (Kusturan) isimleri ile bilinen yaygın bir mantardır.  Zehirli ve şiddetli gastrointestinal kusma ve ishal semptomlarına neden olan bu mantar, genellikle yenilebilir şemsiye mantarları ile (Chlorophyllum rhacodes (veya rachodes), C. olivieri  ve C. brunneum) sıkça karıştırılır. Büyük boyutu ve yenilebilir şemsiye mantarına benzerliği ve insan yerleşimine yakın bölgelerde yetişmesi bunun nedenleridir. Bu mantardan zehirlenmeler, daha çok gastrointestinaldir yani mide ve bağırsak ile ilgilidir.

Sinonimleri (eşanlamlı isimleri) arasında Agaricus molybdites, Lepiota molybdites, Leucocoprinus molybdites, Macrolepiota molybdites ve Lepiota morgani bulunur.

Şapka: Sahte Şemsiye Mantarı şapkası çapı 10-22 cm boyutlarındadır. Mantar gençken dışbükeyden küreye değişir. Kuru bir yüzeye sahip olan şapka düğme aşamasında kel yani pürüzsüz olabilir, ancak kısa sürede kahverengi ila pembemsi kahverengi veya yukarı doğru veya düz olan ve merkeze yakın yoğunlaşan ten rengi pullarla kaplanarak, pullu hale gelir. Bu pulların altındaki yüzey ince fibriloz, beyazımsı ila soluk ten rengidir.

 Eti kalın beyazdır; tabanda kırmızımsı kahverengi ila soluk pembemsi kırmızı arasında lekelenme görülür.

Lameller: Gövdeden bağımsız veya ona hafifçe yapışık olan lameller, oldukça yoğundur. sık ve kısa lamelleri bulunur. Lameller mantar gençken beyaz, sporlar olgunlaştıkça grimsi yeşilden kahverengimsi yeşile dönüşür.

Gövde-Sap: C.molybdites sapı 8–20 cm uzunluğunda ve   1,5–3 cm kalınlığındadır. Sap, tepeye doğru hafif sivrilen ve tabana doğru hafifçe genişleyen bir görünüm arz eder. Kuru, pürüzsüz  veya çok ince fibrilozdur. Sap rengi  beyaz ila kahverengimsidir. Sap üzerinde kalıcı, beyazımsı bir yüzüğü mevcuttur.

Koku: Ayırt edici değildir.

Spor Baskısı: Spor baskısı rengi mat grimsi yeşil veya zeytin rengidir. Sporlar 9 – 13 x 6 – 9 µm boyutlarında eliptik ila oval görünümlüdür.

Habitat: Saprofit yani çürükcül beslenen bir mantardır. Sahte Şemsiye Mantarı, tek başına, dağınık, küçük veya büyük gruplar halinde çimenlerde ve çayırlarda büyürler. Zaman zaman peri halkaları oluşturmuş olarak mükemmel bir görüntü verirler.

Mevsim: Yaz ve Sonbahar.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Zehirli bir türdür. Bu mantar sebepli zehirlenmelere çok sık rastlanılmaktadır. Semptomlar ağırlıklı olarak gastrointestinaldir ve tüketimden 1-3 saat sonra ortaya çıkan kusma, ishal ve kolik (kalınbağırsakta, genellikle karın boşluğunda hissedilen, aralıklarla gelen çok güçlü sancı) genellikle şiddetli olmaktadır.  Bu zehirlenmeler özellikle çocuklarda şiddetli olabilse de, hiçbiri ölümle sonuçlanmamıştır.

Ek bilgiler: C molybdites, yenilebilir bir tür olan Chlorophyllum brunneum – Pullu Şemsiye Mantarının toksik bir benzeridir. Bu iki tür arasındaki farklar, özellikle gençken, ayırt edilemeyecek derecede az olabilir. C. molybdites Chlorophyllum brunneum’dan, daha az pullu bir şapkaya sahip olması ve olgunluk evrelerinde grimsi-zeytin rengi lamelleri ile ayırt edilir. Ek olarak, iki tür farklı habitatlarda bulunma eğilimindedir; C molybdites daha korunaklı ve sıcak, iç kesimleri ve çimenleri tercih ederken, Chlorophyllum brunneum kıyı bölgelerinde baskındır, selvi, okaliptüs vb ağaçlarla veya kompost yığınlarının yakınında büyürler. Özellikle genç C. molybdites’leri Chlorophyllum rhacodes’ten ayırmak oldukça zordur.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.