Mürekkepli Mantar (Coprinopsis atramentaria)

Adi Mürekkep Mantarı – Coprinopsis atramentaria

Taksonomi – Bilimsel Sınıflandırma

Alem:  Mantarlar- Fungi

Bölüm : Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Psathyrellaceae

Cins: Coprinopsis

Tür: Coprinopsis atramentaria

Adi mürekkep mantarı (common ink cap ) veya mürekkepli mantar (inky cap ) olarak bilinen Coprinopsis atramentaria, Avrupa ve Kuzey Amerika’da bulunan yenilebilir (alkolle birleştirildiğinde zehirli olmasına rağmen) bir mantardır.  Daha önce Coprinus atramentarius olarak bilinen bu mantar, Söbelen – Pösteki mantarı-Coprinus comatus‘tan sonra en iyi bilinen ikinci mürekkep mantarıdır. Kuzey yarımkürede çok yaygın olarak bulunan bir mantardır. 

Coprinopsis atramentaria- Mürekkep mantarı, ilk kez 1786’da, Agaricus atramentarius adını veren Fransız botanikçi ve mikolog Jean Baptiste Francois Pierre Bulliard tarafından bilimsel olarak tanımlandı.  (Çoğu lamelli mantarlar gibi bu da ilk başta Agaricus cinsine atıldı.) İsveçli mikolog Elias Magnus Fries, bu türü 1838’de Coprinus cinsine transfer etti ve orada Coprinus atramentarius olarak Redhead, Vilgalys ve Moncalvo tarafından DNA analizi sonuçlanana kadar orada kaldı. 2001, Coprinus cinsinde çok az türe indirgenmiştir.  Mürekkep mantarlarının çoğu artık Psathyrellaceae ailesinin içinde yer almaktadır.

 Coprinopsis atramentaria’nın eş anlamlıları (Sinonim) arasında, Agaricus atramentarius, Agaricus luridus, Agaricus sobolifer, Agaricus plicatus, Coprinus atramentarius ve Coprinus plicatus bulunur.

Şapka: Şapka gençken çan şeklindedir, yaşlandıkça yaygınlaşarak, düzleşir ve parçalanır. Şapka çapı 3-10 cm’dir. Şapka rengi merkezden dışa doğru gri-kahverengi olup, üzeri kahverengi pulcuklarla kaplıdır. Daha sonra pullar yok olur. Mantar yaşlandığında mürekkep şekilde sıvı bir hal alır. 

Lameller: Mürekkep mantarı lamelleri serbest ve sıktır. Lameller ilk başlarda beyazdır, zamanla kahverengiye ve sonra olgunlaşma ile siyaha döner.

Gövde-Sap: Tabana doğru kırmızımsı kahverengi fibrillerle beyaz olup, 8 ila 15 mm çapında ve 5 ila 12 cm boyundadır.

Koku: Mürekkep mantarında koku ayırt edici değildir. Dikkat: Alkolle birlikte veya bir veya iki gün önce / sonra tüketilirse zehirlidir.

Spor Baskısı: Elipsoidal ila badem şekilli, pürüzsüzdür. Spor boyutları 7.5-11 x 4.5-6 μm olup spor baskısı rengi siyahtır..

Habitat: Genelde küçük grup ve kümeler halinde bazen ise tek olarak, ağaç kütüklerinde veya yaprak döken sert ağaçların gömülü odunlarında ( Orman çöplerinde) ortaya çıkarlar. İlkbaharda ve sonbaharda yağmurlardan hemen sonra, genellikle boş arsalar ve çimenlikler, parklar gibi kentsel habitatlarda da sıkça görülürler.

Mevsim: Coprinopsis atramentaria-Adi Mürekkep Mantarı sezonu ilkbahardan kışın başlangıcı arası dönemdir.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Coprinopsis atramentaria – Mürekkep Mantarı, alkolle birlikte tüketildiğinde zehirlidir ve etkileri bazen şiddetlidir. Bu nedenle, yemekten önceki üç gün ( hatta 5 gün) içinde alkol tüketildiyse veya sonraki üç gün içinde herhangi bir zamanda tüketilecekse, Coprinopsis atramentaria-Mürekkep mantarlarını yemek akıllıca değildir ve çok tehlikeli sonuçları olabilir.

Coprinopsis atramentaria ile alkol tüketmek “disülfiram sendromu” ile sonuçlanır. Bu etkileşim ancak yirminci yüzyılın başlarından beri biliniyor. Semptomlar arasında yüzde kızarma, bulantı, kusma, halsizlik, ajitasyon, çarpıntı ve bacaklarda karıncalanma yer alır ve alkol tüketiminden beş ila on dakika sonra ortaya çıkar. Daha fazla alkol tüketilmezse daha hafif atlatılır. Belirti şiddeti, tüketilen alkol miktarı ile doğru orantılıdır. Bu disülfiramın miyokard enfarktüsüne (kalp krizi) neden olduğu bilinmektedir. Mantar yedikten sonra üç güne kadar az miktarda alkol bile tüketilirse semptomlar ortaya çıkabilir, ancak zaman geçtikçe daha hafif hale gelirler.

Mürekkep Mantarı, koprin adı verilen bir siklo propil glutamin bileşiği içerir. sendroma Koprin Sendromu -Coprinus Sendromu denmesi bundandır. Tedavi, hastaya sıklıkla korkutucu semptomların geçeceğine dair güvence vermeyi, kusmadan kaynaklanan sıvı kaybı için rehidrasyonu (sıvı replasmanı) ve kardiyak aritmilerin izlenmesini içerir.
Ayrıca, sıçanlar ve köpekler üzerinde yapılan deneylerde büyük ve uzun süreli koprinin dozlarının gonadotoksik etkilerinin olduğu bulundu.

Ek bilgiler: Coprinopsis atramentaria’ya benzer türler mevcuttur. Coprinellus micaceus, benzer habitatlarda oluşur, ancak daha küçük ve daha kırmızıdır ve genç olduğunda, başlığın yüzeyinde mika benzeri örtü parçaları bulunur.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemenizönemle duyurulur!

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.