Coprinopsis goudensis – Altın Döbelen Mantarı
Taksonomi – Sınıflandırma
Alem: Mantarlar – Fungi
Bölüm: Basidiomycota
Sınıf: Agaricomycetes
Takım: Agaricales
Aile: Psathyrellaceae
Cins: Coprinopsis
Tür: Coprinopsis goudensis
Coprinopsis goudensis, ilk Türkiye kaydı, Erzincan ili İliç ilçemizden, 2013 yılında toplanan örnekler kullanılarak, Doç Dr Ali Keleş hocamız tarafından yapılmış bir Coprinopsis türü mantardır.
Henüz bilinen resmi bir Türkçe adı bulunmayan bu mantarı sizlere “ Altın Döbelen” mantarı olarak anlatacağız.
Şapka: Bu mantar, genellikle kahverengi veya ten rengi olan çan şeklindeki konik şapkası ile bilinir. 20 mm ye kadar büyüyebilen şapkası önce konik, sonra plano konveks olur. Önce beyaz sonra hızla grimsi bir renkte olan şapkası, birçok küçük fibrilöz pul halinde, parçalanmış nokta nokta beyazımsı bir örtü ile kaplıdır.
Lameller: Başlangıçta pembemsi veya beyazımsı olan Altın Döbelen- Coprinopsis goudensis lamelleri, mantar olgunlaştıkça siyahlaşır, sıvılaşır (sıvı hale gelir) ve siyah, mürekkep benzeri bir spor baskısı bırakır.
Gövde-Sap: Beyaz sapı 30 cm boya ve 1-5 cm kalınlığa kadar büyür. Hafifi soğanımsı sap tabanı, ince pul puldur.
Koku: Ayırt edici değildir.
Spor Baskısı: Sporlar genellikle dikdörtgen (bazen elipsoid ila oval) olup, 7-10 x 4.5–7 μm boyutlarındadır. Basidia 4 sporlu ve 20–35 × 6.5–8.5 μm boyutlardadır.
Habitat: Coprinopsis goudensis çürükcül beslenen bir mantardır ve tipik olarak tarlalarda, çayırlarda ve diğer çimenli alanlarda yaprak döken ağaçların (Özellikle kavak ve akçaağaç) altındaki ölü odunlar üzerinde bulunur. Genellikle kümeler veya halkalar halinde büyürler.
Türkiye kaydı sadece Erzincan ile ile sınırlının ender rastlanılan tür, Holllanda, Danimarka, Almanya ve Polonya’dan da bildirilmiştir.
Türkiye kaydı 2019 yılında, Doç Dr Ali Keleş hocamız tarafından, Erzincan ili İliç ilçesinden toplanan örnekler kullanılarak yapılmıştır. Hocamıza ve emeği geçen herkese çok teşekkür ediyoruz.
Mevsim: İlkbahar ve Sonbahar.
Yenilebilirlik ve Toksisite: Coprinopsis goudensis, gençken yenilebilir olarak kabul edilir. Bununla birlikte, potansiyel bir sağlık riskinin farkında olmak çok önemlidir: bu mantarları alkol ile tüketmek, yakın akrabası Coprinopsis atramentaria- Mürekkepli Mantar’da da olduğu gibi zehirlenme yapar, yüz kızarması, bulantı ve kusma gibi disülfiram benzeri semptomlara yol açabilir. Çeşitli rahatsız edici semptomlara neden olan koprin (Coprin) varlığı nedeniyle bu mantarın tüketimi sırasında , öncesi ve sonrasında alkollü içeceklerden kesinlikle uzak durulmalıdır (48 saat öncesinde ve sonrasında dahi alkol tüketilmemelidir).
Ek bilgiler: Coprinopsis goudensis de dahil olmak üzere ink cap mantarları, ayrıştırıcılar ve besin geri dönüşümcüleri olarak ekosistemlerde önemli bir rol oynar. Organik maddeyi parçalarlar, toprağın zenginleşmesine katkıda bulunurlar ve çeşitli habitatlarda besin döngüsünü kolaylaştırırlar. Ayrıca, bu cins içindeki bazı türler, biyoremediasyondaki potansiyelleri ve tıbbi ve endüstriyel uygulamalara sahip bileşikler üretmeleri açısından incelenmiştir (https://academic.oup.com/femsle/article/368/2/241/640287).
Benzer türler vardır; Aynı cinsin bir üyesi ve yakın akrabası Coprinopsis urticicola biraz daha dar sporlar ve belirgin şekilde daha dar pleurocystidia üretir.
Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.
GALERİ
Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.