Connect with us

Agaricaceae

Pösteki mantarı-Söbelen Mantarı (Coprinus comatus)

Published

on

Coprinus comatus – Söbelen Mantarı

Taksonomi- Bilimsel Sınıflandırma

Alem: Mantarlar- Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Agaricaceae

Cins: Coprinus

Tür: Coprinus comatus

Pösteki mantarı (Coprinus comatus), Agaricaceae ailesinden olan, yenilebilen bir mantar türüdür. Adını, koyun postu gibi görüntüsüne dayanılarak  Fars’ça kökenli pösteki (koyun ya da keçi postu) sözünden alır. Diğer adları Mürekkep mantarı veya Söbelen‘dir. Avrupa’da genellikle Shaggy Inkcap veya Lawyer’s Wig olarak anılan Söbelen, büyük ve görselliği üst düzey olan bir mantardır. Çayırlarda, ormanda ve yol kenarlarında görülür. Son yıllarda Agaricaceae ailesine ait olduğu kabul edilir, çünkü jenerik ismini aldığı Coprinus cinsinin türüne aktarılmıştır. Diğer mürekkep mantarlarının çoğu  Coprinopsis, Coprinellus ve Parasola cinslerine aittir ve bunların hepsi Psathyrellaceae ailesinin üyeleridir.

Shaggy inkcap (Tüylü mürekkep şapkası) ilk olarak 1780’de Danimarkalı doğa bilimci Otto Friedrich Müller tarafından Agaricus comatus olarak tanımlandı ve 1797’de Christiaan Hendrik Persoon tarafından mevcut olan iki terimli adı verildi .

Coprinus comatus , Coprinus cinsi türüdür. Bu cins, eskiden 100’den fazla türe sahip olan, büyük bir aile olarak kabul ediliyordu. Bununla birlikte, DNA dizilerinin moleküler analizi, eski türlerin Agaricaceae ve Psathyrellaceae olmak üzere iki aileye ait olduğunu gösterdi . Coprinus comatus, Coprinus’un en iyi bilinen üyesidir.

Genel adı Coprinus , ‘pislik üzerinde yaşamak’ anlamına gelir. Bu, çoğu mürekkep mantarı için doğrudur, ancak özellikle bu tür için uygun değildir. Comatus , tüylü anlamına gelir. Yağışlı havalar dışında her yerde kapak yüzeyinde tüylü pullar gözlemlenir.

Şapka : Başlangıçta uzun bir yumurta şeklinde olan Söbelen mantarının tüylü şapkası saf beyazdır. Tepesinde geniş kıvrımlı pullar ile kaplı, soluk kahverengi bir alan vardır. Yağışlar pulları düzleştirebilir.

Genel olarak 5 ila 10 cm, ancak bazen 15 cm uzunluğunda ve 6 cm’ye kadar çapa sahip olan Pösteki’nin beyaz şapkaları, alt kenardan koyulaşır ve sulanır. Sonunda üstte çok küçük siyah bir disk ile birlikte sadece sap kalır.

Coprinus comatus
Pösteki mantarı- Coprinus comatus

Lameller : Söbelen’in serbest lamelleri sık ve başlangıçta beyazdır. Kenarlardan sıvılaşmaya başladıktan kısa süre sonra pembeye ve sonra siyaha dönerler.

Coprinus comatus
Mürekkep mantarı-Coprinus comatus

Gövde-sap : Coprinus comatus’un gövdesi paralel kenarlı, 10 ila 15 mm çapındadır ayrıca 30 cm uzunluğa kadar çıkabilir; beyaz, oldukça kırılgan ve içi boştur.

Gövde halkası siyah sporlarla lekelenir, kısa sürede akıcı,hareket edebilir hale gelir ve sıklıkla gövdenin dibine düşer.

Coprinus comatus

Koku: Hafif ve oldukça güzeldir bununla birlikte ayırt edici değildir.

Spor Baskısı : Spor baskısı siyah olup, elipsoidal, pürüzsüz, 9-13 x 7-9.5 μm boyutlarında olur, merkezi veya biraz eksantrik olarak konumlandırılmıştır.

Coprinus comatus
Coprinus comatus

Habitat : Çim kenarlarında ve çimlerde, patikaların kenarlarında ve açık ormanlık alanda. Shaggy Inkcaps genellikle küçük gruplar halinde ve bazen uzun, dolaşan çizgiler veya peri halkaları halinde görünür. Hatta evlerin bahçelerinde, parklarda, futbol sahalarında bile rastlamak mümkündür. Bazen ağaçlık alanlar da bile rastlanır.

Mevsim : Nisandan Kasıma kadar, ancak en çok yaz ve sonbaharda; bu yenilebilir mürekkep mantarı, yağmurdan hemen sonra çok fazla miktarlarda görünür.

Yenilebilirlik ve toksisite: Tadı biraz eksik olsa da iyi bir ‘ikinci bölüm’ yenilebilir türdür. Et yemekleri ile servis edilecek çorbalar veya soslar yapmak veya sadece şeritler halinde kesip kızartmak için kullanılabilir. En önemli şey, kullandığınız meyve gövdelerinin genç ve taze olduğundan kesinlikle emin olmaktır, çünkü bu mantarlar yaşlandıkça eriyip yenmez, yapışkan hale gelirler. Söbelen, genç ve tazeyken toplanan ve daha sonra pişirilip hemen yenen ideal bir ‘kahvaltı mantarı’dır. Buzdolabında saklansalar bile çok çabuk bozuldukları için bu mantarları topladıktan sonra, bir veya iki saat içinde tüketmek önemlidir.

Ülkemizde ise bazı mantar avcılarının favori mantarlarındandır, severek tüketilir. Şifa mantarı olarak tanımlanır. Şeker hastalığı başta olmak üzere bir takım faydaları kanıtlanmıştır.

Dip not : Meyve gövdesi gelişiminin ilk aşamalarında, Coprinopsis picacea Coprinus comatus’a çok benzer , ancak şapka griye dönüp genişledikçe, koyu kahverengi bir arka plana karşı belirgin yamalar halinde öne çıkan küçük beyaz pullarla kaplıdır. Zehirli olan bu tür ile karıştırmamak gerekir. Ayrıca benzeri olan Coprinopsis atramentaria alkol ile birlikte tüketildiğinde zehirlidir.

Sitemizde yazılanlar, sadece bilgilendirme amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere dayanarak mantar toplamayınız ve tüketmeyiniz.

GALERİ: Bu bölümde, Söbelen mantarının evrelerini inceleyeceğiz. Galerideki tüm fotoğraflar İsmail Donmez’e aittir. Kendisine teşekkür ediyoruz.

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.

Click to comment

Leave a Reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Cortinariaceae19 saat ago

Öcü Örümcekmantarı (Cortinarius cinnabarinus)

Basında Mantar2 gün ago

Tayvan’da Bulunan Büyüleyici Mantar

Hypsizygus6 gün ago

Kırkkafa Mantarı (Hypsizygus ulmarius)

Hygrocybe1 hafta ago

Has Mummantarı (Hygrocybe acutoconica)

Mantar Türleri1 hafta ago

Yumurtamantarı (Volvariella volvacea)

Gomphaceae1 hafta ago

Saçaktellicesi Mantarı (Ramaria stricta)

Calocybe2 hafta ago

Arı Çobandamı Mantarı (Calocybe ionides)

Mantar Türleri2 hafta ago

Ağulu Morsarı Mantarı (Tricholomopsis decora)

Geoglossaceae2 hafta ago

Tüylü Karakaşık Mantarı (Trichoglossum hirsutum)

Amaurochaetaceae3 hafta ago

Kara Nazlıbaş Mantarı (Comatrichia nigra)

Favolaschia3 hafta ago

Portakal Gözenekli Mantar (Favolaschia calocera)

Hygrocybe3 hafta ago

Sarı Mummantarı (Hygrocybe ceracea)

Cortinariaceae1 ay ago

Üç Örümcekmantarı (Cortinarius trivialis)

Stereum hirsutum
Mantar Türleri1 ay ago

Kıllı Katmantarı (Stereum hirsutum)

Mantar Türleri2 ay ago

Sık Ağulumantar (Omphalotus illudens)

Mantar Türleri2 ay ago

Fırfırlı Tubarya Mantarı (Tubaria furfuracea)

Mantar Türleri2 ay ago

Kanlı Kirmit Mantarı (Russula torulosa)

Mantar Türleri2 ay ago

Altınpelte Mantarı (Tremella aurantia)

Mantar Türleri2 ay ago

Yaş Ağulumantar (Omphalotus olivascens)

Mantar Türleri2 ay ago

Maral Kirmit (Russula sardonia)

Agaricaceae2 ay ago

Kahve Pullu (Lepiota castanea)

Clavariadelphaceae2 ay ago

Haşmetli Topuzmantarı (Clavariadelphus pistillaris)

Mantar Türleri2 ay ago

Göl Süngermantarı (Suillus lakei)

Anthracobia2 ay ago

Zennezili Mantarı (Anthracobia melaloma)

Mantar Türleri2 ay ago

Gavur Süngermantarı (Suillus bellinii)

Agaricaceae2 ay ago

Ağulu Kum Pullusu (Lepiota brunneolilacea)

Amanita2 ay ago

Zarlıçanak Mantarı (Amanita submembranacea)

Hydnaceae2 ay ago

Royal Sığır Dili Mantarı (Hydnum reginae)

Mantar Türleri2 ay ago

Parlak Kirmit Mantarı (Russula graveolens)

Bolbitiaceae2 ay ago

Dönşapka Mantarı (Panaeolina foenisecii) 

Mantar Türleri3 ay ago

Ecel Kirmiti (Russula subnigricans)

Agaricaceae3 ay ago

Deli Pullu Mantar (Lepiota subincarnata)

Mantar Türleri3 ay ago

Alagöz Kirmiti (Russula integra)

Gerronema3 ay ago

Takah Mantarı (Gerronema nemorale)

Mantar Türleri3 ay ago

Pullukarakız (Tricholoma atrosquamosum)

Mantar Türleri3 ay ago

Başlı Kukulcuk Mantarı (Mycena leptocephala)

Leucocoprinus3 ay ago

Sarı Şalvarlı Mantar (Leucocoprinus birnbaumii)

Lactarius3 ay ago

Melez Sütlüce Mantarı (Lactarius chelidonium)

Mantar Türleri3 ay ago

Vellinga Çıtkırdısı (Pluteus vellingae)

Agaricaceae3 ay ago

Şiş Poslak Mantarı (Lycoperdon umbrinum)

Agaricaceae3 ay ago

Chlorophyllum hortense – Sapıkızaran Şemsiye Mantarı

Mantar Türleri3 ay ago

Russula mustelina – Russet Kirmit

Mantar Türleri3 ay ago

Defne Mantarı (Pluteus lauracearum)

Lactarius3 ay ago

Acısütlüce Mantarı (Lactarius acris)