Connect with us

Cortinariaceae

Menekşe Örümcekmantarı (Cortinarius iodes)

Published

on

Cortinarius iodesMenekşe Örümcekmantarı


Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Cortinariaceae

Cins: Cortinarius

Tür: Cortinarius iodes

Cortinarius iodes, genellikle  benekli cort (spotted cort) veya viskoz menekşe cort (viscid violet cort) olarak bilinen Cortinariaceae familyasından agarik yani lamelli mantar türüdür. Mantarlı Yaşam olarak bu türü sizlere “Menekşe Örümcekmantarı” olarak anlatacağız.

Tür ilk olarak 1853 yılında Miles Joseph Berkeley ve Moses Ashley Curtis tarafından bilimsel olarak tanımlanmıştır. 1905 yılında Peck tarafından isimlendirilen Cortinarius heliotropicus, aynı tür için başka bir isimdir (Ammirati & Bigelow, 1984);  ancak Cortinarius iodes daha eski bir isim olduğundan  (1853’te Berkeley & Curtis tarafından uygulandı) önceliklidir.

Spesifik epitet “iodes” menekşe benzeri anlamına gelir.

Şapka: C. iodes şapkası 3–6 cm çapında, dışbükey, geniş dışbükey veya geniş çan şeklindedir. Şapka üzeri genç ve taze olduğunda sümüksü ve pürüzsüzdür. Mantar gençken mor ila koyu leylak renklerdedir, özellikle merkeze yakın yerlerde sarımsı ila kahverengimsi lekeler görülür ve sonunda sarımsı ten rengine veya grimsi ten rengine dönüşür. Şapka  kenarları çizgili değildir.

Cortinarius iodes
Mor Örümcekmantarı

Lameller: Menekşe Örümcekmantarı lamelleri, sapa bağlı yani bitişiktir. Lamellerin rengi soluk mordan donuk leylak rengine ve tarçından paslı kahverengiye değişir. Lamelleri kısa ve sıktır, gençken ince bir kortina ile kaplıdır.

Cortinarius iodes
C. iodes

Gövde-Sap: Sap 3–6 cm uzunluğunda ve  0,5–1 cm kalınlığındadır. Gövde gençken sopa görünümlüdür. Sap sümüksü, beyazımsı ila morumsu veya gümüşi leylak rengindedir. Sap üzerinde genellikle paslı bir halka bölgesi bulunur.

Eti beyazımsı ila soluk leylak renginde olup yumuşaktır. Berelendiğinde ve kesildiğinde renk değişmez.

Cortinarius iodes
C. iodes

Koku: Ayırt edici değildir.

Spor Baskısı: Spor baskısı rengi paslı kahverengidir. Sporlar 8–12 x 5–7 µm boyutlarında, elipsoid ve genellikle bir ucu hafifçe daralmış görünümlüdür.

Habitat: Yaprak döken ağaçlarla, özellikle Meşe ağaçları ile mikorizal olan bu mantarlar, tek başına ve toplu halde büyürler. Kuzey Amerika’da özellikle doğu bölgelerinde yaygındır ve Kuzeybatı Pasifik’te nadirdir. Dağılımı Güney Kanada’dan Orta Amerika’ya ve Güney Amerika’nın kuzey bölgelerine kadar uzanmaktadır. Kuzey Asya’da da görülmüştür. Son olarak Avrupa’da Sırbistan’dan bildirilmiştir. 

Mevsim: Yazdan Kışa (Temmuzdan Kasım Sonuna kadar) görmek mümkündür.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Bu mantar, “tüketilmek için önerilmez” olarak bildirilmiştir; C.iodes – Örümcekmantarının bazı kaynaklarda yenilebilir olduğu bildirilse de, bu mantarın neredeyse tıpa tıp aynı, ikizi kadar benzeyen ama yenmeyen mantar türü olan Cortinarius iodeoides ile karıştırılma ihtimali çok yüksektir. Bu nedenle mantarın toplanması ve yenmesi önerilmez. Bu ikiz kardeşler arasında ayrım yapmanın iki yöntemi vardır, ancak bunlar sıradan, amatör mantarcılara pek yardımcı olmaz.  Birincisi, C. iodeoides slime’ın (Slime: şapka üzerindeki kayganımsı mukus-sümük) tadı acı iken, C. iodes slime’ın hafif bir tadı olduğundan, iki türün slime’ın tadıyla ayrılabilmesidir, ancak tanımlanamayan mantarları yalamanız önerilmez. Diğer yöntem ise mikroskobisibe bakarak spor boyutlarından ayırmaktır.

Ek bilgiler: Benzer türler vardır; Cortinarius iodeoides, Corrinarius iodes ile neredeyse aynıdır, ancak acı tadımlı şapka mukusu (sümüksü katikülü) ve 7.7-9.3 x 4.6-5.4 μm ölçülerinde daha küçük, daha dar sporları ile ikincisinden ayırt edilebilir. Cortinarius violaceus ( Violet cort”) kuru, pullu, koyu mor bir şapka ve sapa sahiptir. Cortinarius traganus (Pungent cort) kuru, açık mor bir şapkaya, sapa ve kötü bir kokuya sahiptir. Menekşe renkli ve sümüksü bir şapkaya sahip diğer iki yaygın cortinarius türü, C. Salor ve C. croceocaeruleus, sarımsı lekelenmenin olmaması ile C. iodes’ten ayırt edilebilir. Bir Kuzey Amerika türü C. oregonensis, sarımsı veya kahverengimsi merkezi bir bölgeye sahip daha soluk bir leylak renkli şapkaya ve 7-8 x 4-5 μm ölçen daha küçük sporlara sahiptir. Cortinarius cinsinden olmayan bir başka benzeri olan Inocybe lilacina, belirgin bir umbo içeren kuru, ipeksi bir şapkaya sahiptir. 

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.

Continue Reading
Click to comment

Leave a Reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Agaricaceae8 saat ago

Çakalosuruğu Mantarı (Lycoperdon excipuliforme)

Mantar Türleri2 gün ago

Akkarakız Mantarı (Tricholoma album)

Amanita5 gün ago

İrisiğilli Kese Mantarı (Amanita magniverrucata)

Amanitaceae1 hafta ago

Başlı Duvakluca Mantarı (Saproamanita codinae)

Cortinariaceae2 hafta ago

Vişne Örümcekmantarı (Cortinarius violaceus)

Mutinus2 hafta ago

Kızıl Kokarboynuz Mantarı (Mutinus ravenelii)

Amanita2 hafta ago

Şampanyakese Mantarı (Amanita crenulata)

Mantar Türleri3 hafta ago

Kızıl Pulbaş Mantarı (Pholiota alnicola)

Gomphaceae3 hafta ago

İri Mortopaç Mantarı (Gomphus crassipes)

Aspergillaceae4 hafta ago

Divane Asper Mantarı (Aspergillus tubingensis)

Gomphaceae4 hafta ago

Tellice Mantarı (Ramaria flava)

Britzelmayria4 hafta ago

Çit Pulcuklu Mantar (Britzelmayria multipedata)

Hygrocybe1 ay ago

Bal Mummantarı (Hygrocybe reidii)

Agaricaceae1 ay ago

Solguntellice Mantarı (Ramaria pallida)

Mantar Türleri1 ay ago

Kızılkenet Mantarı (Pycnoporus cinnabarinus)

Mantar Türleri1 ay ago

İri İztutan Mantarı (Paxillus obscurisporus)

Elaphomyces2 ay ago

Benli İçikara Mantarı (Elaphomyces granulatus)

Gomphidiaceae2 ay ago

Kaygan Gabaramantarı (Gomphidius glutinosus)

Boletaceae2 ay ago

Enginsüngercik Mantarı (Rubroboletus pulchrotinctus)

Agaricaceae2 ay ago

Hosmantarı (Lycoperdon echinatum)

Amanita2 ay ago

Uzak Doğu Sezar Mantarı (Amanita caesareoides)

Hypsizygus2 ay ago

Kahve Kırkkafa Mantarı (Hypsizygus tessulatus)

Hymenogaster2 ay ago

Kaba Papazküre Mantarı (Hymenogaster griseus)

Boletaceae2 ay ago

Gri Sap Örgübacak (Leccinum cyaneobasileucum)

Hydnangiaceae2 ay ago

Çam Düzenbazı (Laccaria trichodermophora)

Boletaceae2 ay ago

Karakalpak Mantarı (Strobilomyces strobilaceus

Hebeloma2 ay ago

Meşe Turpkokan (Hebeloma quercetorum)

Inocybaceae2 ay ago

Çırpıkümbet Mantarı (Inocybe lacera)

Genel2 ay ago

Çatlakyumurta Mantarı (Gyroporus castaneus)

Boletaceae2 ay ago

Oktavyan Mantarı (Octaviania asterosperma)

Cortinariaceae2 ay ago

Akça Örümcekmantarı (Cortinarius variegatus)

Agaricaceae3 ay ago

Sarıçalan Mantarı (Agaricus iodosmus)

Bankeraceae3 ay ago

Turuncuağlayan Mantar (Hydnellum aurantiacum)

Boletaceae3 ay ago

Bahçeboleti (Hortiboletus bubalinus)

Genel3 ay ago

GDPR Gizlilik Politikası

Mantar Türleri3 ay ago

Gevrek Süngermantarı (Suillus spraguei)

Abortiporus3 ay ago

Karanfilmantarı (Abortiporus biennis)

Mantar Türleri3 ay ago

Yer yumurtamantarı (Volvariella surrecta)

Mantar Türleri3 ay ago

Aslan Çıtkırdı Mantarı (Pluteus leoninus)

Asterophora3 ay ago

Mantareniği (Asterophora parasitica)

Bondarzewia3 ay ago

Yanıktere Mantarı (Bondarzewia mesenterica)

Boletaceae3 ay ago

Tapa Bolet Mantarı (Boletus barrowsii)

Mantar Türleri4 ay ago

Gölgeli Çıtkırdı Mantarı (Pluteus umbrosus)

Inocybaceae4 ay ago

Utangaçmantar (Inocybe godeyi)