Mor Örümcek Mantarı-Cortinarius purpurascens
Taksonomi- Bilimsel Sınıflandırma
Alem: Mantarlar- Fungi
Bölüm: Basidiomycota
Sınıf: Basidiomycetes
Takım: Agaricales
Aile: Cortinariaceae
Cins: Cortinarius
Tür: Cortinarius purpurascens
Mor Örümcek Mantarı (Cortinarius purpurascens); çürüyen web şapkası (Bruising webcap) olarak da bilinen Cortinarius purpurascens, Cortinarius cinsinin bir basidiomycete mantarıdır. Kuzey yarımkürenin ılıman bölgelerindeki iğne yapraklı ormanlarda gruplar halinde bulunur. Bu aile şaşırtıcı sayıda tür içeren (1000 üzeri) dünyadaki en büyük mantar ailelerinden biridir. Genç örneklerinde lamellerini örten ağ benzeri lifler bulunur. Daha sonra bu lifler kaybolur ve gövdeye iner. Ancak bu cinsin alt türlerinin tanımlanması mantar mikolojisindeki en büyük zorluklardan biridir. Genellikle şapkanın veya gövdenin inceliği, tabanın şekli, şapkanın nem tutup, tutmaması gibi fiziksel özellikleri ile birbirlerinden ayrılır.
İlk olarak İsveçli mikolog Elias Magnus Fries bu mantarı 1818’de tanımlamış ve Agaricus purpurascens adını vermiştir. Yirmi yıl sonra, 1838 tarihli Epicrisis Systematis Mycologici adlı eserinde Fries, bu türü Cortinarius cinsine aktarmıştır.
Eşanlamlıları Agaricus purpurascens , Cortinarius purpurascenler Var . largusoides Cetto ve Phlegmacium purpurascens’tir.
Cortinarius, genç örneklerinde lamellerini örten ”kısmi örtü” ( perde ) anlamına gelir. Sıfat olan ‘purpurascens’ ise; bu mantarın etinin mora döndüğünü belirtir.
Şapka : Lifli kenar yapısına sahip şapka 4 ila 10 cm arasındadır. Kenar boşluğu fibrillozdur (kabaca paralel iplik benzeri filamentlerle kaplıdır). Genç örneklerinde mor olup, yaş ile birlikte kademeli olarak kahverengiye döner. En sonunda tamamen düzleşir ve dalgalı bir kenar boşluğu oluşturur. Şapka yavaş yavaş liflerini ( örümcek ağı gibi oluşumlar) kaybeder, pürüzsüz hale gelir.
Lameller : Mor örümcek mantarının lamelleri, genç örneklerde mor-kahverengidir ve iplik benzeri filamentler ile kaplıdır. Zamanla paslı kahverengiye dönüşür. Lameller süslü ve geniş ölçüde boştur ( gövdeye oldukça yakın çentiklidir) . Genç şapkalarda soluk mor veya neredeyse beyazdır. Çürüdüklerinde mor renk alırlar.
Gövde-sap : Lamellerden dökülen sporlar genellikle bu mantarın gövdesini paslı kahverengiye dönüştürür. 5 ila 12 cm uzunluğunda ve 1,5 ila 3 cm çapında olup sağlam ve silindiriktir. Tabanda şişkindir.
Eti morumsu olup hava ile temas ettiğinde direk mora döner.
Koku : Kokusu hoş ama ayırt edici değildir. Tadı hafiftir.
Spor Baskısı : Spor baskı rengi paslı kahverengi olup, elipsoidal ila amigdaloid (badem şeklinde), pürüzlü bir yüzeye sahiptir. 8.5-10 x 4.5-6μm boyutlarındadır. Diğer Örümcek mantarına göre sporları daha dardır.
Habitat : Kuzey yarımkürenin ılıman bölgelerinde, Avrupa ve Kuzey Amerika’da bulunur. İğne yapraklı ormanlarda, çoğunlukla asitli topraklarda gruplar halinde büyür. Geniş yapraklı ve karışık ormanlarda da görünür.
Mevsim : Ağustos-Kasım arası.
Yenilebilirlik ve Toksisite : Yenilebilir olarak kayıtlara geçmesine rağmen, bu tür en iyi ”şüpheli” olarak kabul edilmelidir. Çünkü, benzer ölümcül Örümcek mantarı türleri çok tehlikeli toksinler içerir. Bu nedenle tüketmek için toplanmamalıdır. Karıştırılabileceği bazı kırmızımsı kahverengi Cortinarius mantarları, yenildiğinde insan böbreklerini ve karaciğerini yok eden toksin olan ”orellanin” içerirler.
Benzer türler: Lepista nuda; ülkemizde çok sık bulunan mor cincile çiçek gibi kokar ve örümcek ağı benzeri oluşumlar, kahverengi spor izi bulundurmaz.
Cortinarius violaceus’un içi dışı koyu mordur.
Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.
GALERİ
Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.