Taraklıgöbekebesi mantarı (Gyromitra infula)

Gyromitra infula – Taraklıgöbekebesi

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm : Ascomycota

Sınıf: Pezizomycetes

Takım: Pezizales

Aile: Descinaceae

Cins: Gyromitra

Tür: Gyromitra infula

Gyromitra infula, yaygın olarak hooded false morel  (kapşonlu sahte morel) olarakta bilinir. Mantar gövdeleri koyu kırmızımsı kahverengi şapkası olgunlaşıkça karakteristik olarak eyer şekli geliştirir, her eyer lobunun uçları mantar gövdesinin üzerinde çıkıntı yaparak 2 veya 3 loblu bölümler oluşturur. Bu loblar içinde bazı odalar beyaz veya kızarmış soluk kahverengidir. Dış tarafından bakıldığı zaman pürüzsüz ve içi boştur. Mantar gövdesi geneli itibariyle kırılgan yapıdadır. Ülkemizde yaygın olarak görünen bu mantar çürüyen orman çöpleri arasında ve sert zeminde genellikle yaz sonunda ve sonbahar aylarında görülmektedir. Mantar ilk olarak Alman mikolog Jacop Christian Schaffer tarafından 1774 yılında Helvella infula olarak tanımlandı ve daha sonra, 1886’da Fransız mikolog Lucien Quélet, türü Gyromitra cinsine aktardı. Gyromitra infula, toplu olarak sahte kuzu göbeği veya kuzugöbeği ebesi gibi isimlerle de bilinen Gyromitra türleriyle ortak adlandırılabilinir. Bizler bu zehirli mantarı ;Mantarlı Yaşam ailesi olarak Taraklıgöbekebesi olarak tanımlacağız.

Genel Özellikleri: 2-13 cm yüksekliğinde, 2-8 cm çapında, ilk evrelerde neredeyse fincan şeklindedir. Ancak kısa süre sonra belirgin şekilde yükseltilmiş iki lob ile (nadiren 3 veya 4 lob ile) loblu hale gelirler. Mantar yüzeyi pürüzsüz, gevşek, buruşuk, ama genellikle beyin benzeri değildir. Renk son derece değişkendir (ten renginden sarımsı kahverengiye, kırmızımsı kahverengiden koyu kahverengiye). alt yüzey beyazımsı ila kahverengimsi, ince tozlu, bazen temasın olduğu yerde gövdeye batmış.

Lameller: Gyromitra cinsindeki mantarlarda lamel bulunmaz.

Gövde-Sap: 2-12 cm uzuluğunda ve 3 cm kalınlığında olan sap nervürlü değildir. Mantarın renginde veya daha soluk renkli olabilmektedir. İnce, tozlanmış bir görünümü vardır ve taban kısmında kıvrımlar geliştirirler.

Koku: Koku ve tat belirgin değildir.

Spor Baskısı: Sporlar 17-20 x 7-9 µm boyutlarında, elipsoid-dikdörtgen, pürüzsüz ve ince duvarlıdır.            

Habitat: Kozalaklı ağaçlarda, ara sıra sert ağaçlarda, iyi çürümüş ahşaplarda, humus bakımından zengin topraklarda, bozuk zeminde veya yanmış alanlarda tek tek yada sürü halinde görülebilirler.

Mevsim: Yaz ayı sonlarından başlayıp sonbahar aylarında, kıyı kesimlerde kış ve ilkbaharda ortaya çıkarlar.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Ölümcül şekilde zehirli olduğu bilinmektedir. İçerisinde Gyromitrin bileşinleri vardır. Bu Gyromitra sp türündeki bütün mantarlarda mevcuttur. Bu türlerdeki mantarları tanımlamak mikroskobik ortamlar gerektirebilir. Bu nedenle kesinlikle tüketilmesi tavsiye edilmez.

Ek bilgiler: Taraklıgöbekebesi mantarına benzer türler Morchella sp Kuzugöbeği mantarları ve içerisinde gyromitrin bulunduran, Gyromitra esculenta, Gyromitra fastigiata, Gyromitra sphaerospora, Gyromitra ambigua, Gyromitra gigas türlerine ve bazı Helvella cinsine ait Helvella leucopus gibi türlerle karıştırılır.

Vücuda yüksek miktarda gyromitrin alınması takdirinde zehirlenme belirtileri karaciğer lezyonları / hepatik koma, hemoliz, şiddetli gastroenterit (ishal, kusma), spazm (konvülsiyon), vücutta koordinasyon kaybı, baş dönmesi, yüksek ateş şeklinde ortaya çıkar. Yüksek ateş bulgusu özelikle Gyromitrin zehirlenmelerinde ortaya çıkar. Zehirlenme belirtileri, genellikle mantar tüketiminden sonraki ilk 5-12 saat arasında gözlemlenmektedir. Fakat bazen 48 saatin üstünde herhangi bir belirti görülmediği de resmi hastane kayıtlarında görülebilmektedir. Kuluçka süresi uzun olan mantar zehirlenmelerinden birisidir. Bu türdeki mantarlar Morchella familyası dahilindeki “Kuzu Göbeği Mantarı” türleri ile karıştırılmaması gereken tehlikeli türler olup, toplayıcılıkta çok dikkatli olunmalıdır.  

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.