Saray Paşamantarı (Hemileccinum impolitum)

Hemileccinum impolitum – Saray Paşamantarı

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar-Fungi

Bölüm : Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Boletales

Aile: Boletaceae

Cins: Hemileccinum

Tür: Hemileccinum impolitum

Hemileccinum impolitum, Avrupa’ya özgü Boletaceae ailesinin bir basidiomycete mantarıdır. Genellikle iyot boleti (Iodine bolete) olarak adlandırılır. Çünkü kesildiklerinde, kök tabanında veya olgunlaşmış örneklerde daha belirgin olan bir iyot kokusu yaymaktadır.

Bu mantar ilk olarak 1838’de İsveçli mikolog Elias Magnus Fries tarafından tanımlanmış ve Boletus impolitus olarak adlandırılmıştır. Şu anda kabul edilen bilimsel adı Çek mikolog Josef  Šutara‘nın 2008 tarihli bir yayınına dayanmaktadır. O zamandan beri DNA çalışmaları tarafındanda desteklenmektedir.

Iodine bolete’nin eşanlamlıları Boletus impolitus, Boletus suspectus ve Xerocomus impolitus’tur.

Eski jenerik isim Boletus Yunanca bolos’tan gelmektedir.  Yeni cins Hemileccinum hayranlarıyla belirli sıfat işaret eder, ‘kil yumru’ anlamına gelen impolitum bu mantarın şapkasının rustik veya sırsız görünümüne bir referanstır.

Şapka: Olgunlaştığında çapı 5 ila 12 cm arasında değişen Saray paşamantarı’nın şapkası,  kil kahverengisi ila kırmızımsı bej ve ince kadifemsi olup, yağışlı havalar dışında pürüzsüz ve kurudur. Genç gövdeleri yuvarlak ve kubbeli başlıklara sahiptir. Kesildiğinde limon sarısı olan eti hafif pembeye, uzun bir aradan sonra nadiren hafif maviye dönüşebilir.

Tüpler ve Gözenekler: Tüpleri 5 ila 15 mm uzunluğundadır. Yuvarlak gözenekleri başlangıçta limon sarısıdır ve olgun evrelerde daha koyu sarı hale gelir. Kesilip havaya maruz kaldığında, önemli ölçüde renk değiştirmez.

Gövde-Sap: 5 ila 15 cm boyunda ve 2 ila 4 cm çapında olan gövdeler genellikle silindiriktir, ancak tabanda biraz daha şişkindir. Sap açık sarıdır, genellikle alt kısmında kırmızı bir floş vardır. Köke yakın yerden kesildiğinde, ya da kırıldığında belirgin iyot kokusu çıkar.

Koku-tat: Köke yakın yerden kesildiğinde çıkan iyot kokusu dışında ayırt edici bir kokusu yoktur, tadı hafiftir.

Spor Baskısı:  Spor baskısı zeytuni kahverengi olup, sporları alt fusiform, 10-16 x 4–6,5 µm boyutlarındadır.            

Habitat: Çoğunlukla meşe ağaçlarının altındaki ağır killi topraklarda ve bazen de diğer geniş yapraklı ağaçlarda bulunur. Çok nadiren Avrupa anakarasında da iğne yapraklı ağaçların altında görünebilir. Türkiye’de Batı ve Doğu Karadeniz’de, Ege bölgesinde, Orta Kızılırmak ve Konya’da ayrıca Yukarı Fırat yakınlarında kaydı vardır.

Mevsim: Yaz ortasından sonbaharın sonuna kadar, ancak bazen Güney Avrupa’da Ocak ayına kadar devam eder.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Saray paşamantarı genellikle yenilebilir olarak kabul edilir. Tadı vasat kabul edilip, Avrupa’da nadir olması sebebi ile toplanması önerilmez.

Ek bilgiler: Boletus delipatus ile çok benzerdir ve sadece şapka kütikülünün mikroskobik çalışmasıyla ayırt edilebilir, İyot Boleti’nden bile daha nadirdir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.