Dişli Dedesakalı Mantarı (Hericium cirrhatum)

Hericium cirrhatum – Dişli Dedesakalı Mantarı

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Russulales

Aile: Hericiaceae

Cins: Hericium

Tür: Hericium cirrhatum

Hericium cirrhatum, dünyada Tiered tooth fungus veya Spine face mushroom olarak tanınır. Tür, nadir bulunan, bazı ülkelerde yasalarla koruma altına alınmış yenilebilir, saprofit (çürükçül) bir mantardır. Türkiye Mantarları Listesi (Aralık 2020) adlı referans kitabımızdaki ismi Dişli Dedesakalı” olup, bizde bu mantarı sizlere Dişli Dedesakalı Mantarı olarak anlatacağız.

İlk olarak 1801’de Christiaan Hendrik Persoon bu saprofit (çürükçül) mantarı tanımladığında ona Hydnum cirrhatum iki terimli bilimsel adını verdi. Rus mikolog Taisiya Lvovna Nikolayeva (1902 – 1982), 1950’de bu türü şimdiki cinsine aktardı ve böylece bugün de geçerli olan ve genel adı olarak bilinen Hericium cirrhatum kullanılmaya başlanmış oldu.

Hericium cirrhatum’un eşanlamlıları (sinonimleri) arasında Hydnum cirrhatum Pers., Hydnum diversidens Fr., Creolophus cirrhatus (Pers.) P. Karst. ve Hericium diversidens (Fr.) Nikol bulunur.

Makroskobik Özellikleri: Çok yakın akrabası ve aynı cinse mensup Aslan Yelesi Mantarı – Hericium erinaceus gibi çok farklı ve olağanüstü bir mantar türü olan H.cirrhatum, saçak benzeri kısa dikenleri ile ayırt edilir. Hydnum türü mantarlardan farklı olarak üst yüzey belirgin bir şekilde pürüzlüdür.

Tipik kalınlık 2 veya 3 cm kadardır. Dikenler sivridir ve genellikle 1 ila 1.5 cm uzunluğundadır.

H. cirrhatum, gerçek sapı çok az olan veya hiç olmayan, düzensiz krem bir gövdeye sahiptir. Tüm gövde genellikle 5 ila 10 cm genişliğindedir ve geniş bir alanı kaplayan katmanlı gruplar halinde ortaya çıkar.

Koku: Koku, mantar gençken belirgin pek değildir, ancak çürüyen örnekler mide bulandırıcı bir kokusunun olduğu bildirilmiştir.

Spor Baskısı: Spor baskısı beyazdır. Subglobose, pürüzsüz, 3.5-4.5 x 3-3.5µm boyutlarında ve  amiloid sporlara sahiptir.

Habitat: H. cirrhatum – Dişli Dedesakalı Mantarı Saprofit yani çürükcül bir mantardır. Tür, yaprak döken (geniş yapraklı) ağaçların ölü odunları üzerinde, nadiren de olsa aynı yerde bir veya iki yıldan fazla ortaya çıkar. Kayın (Fagus sylvatica) gibi türlerin ağaç kütüklerinde yetişir. Ayrıca Çınar (Acer pseudoplatanus), huş ağacı (Betula spp.), dişbudak (Fraxinus spp.), meşe (Quercus robur) ve karaağaç (Ulmus spp.) üzerinde de kaydedilmiştir.
Türkiye’de de resmî kaydı yapılmış olan bu güzele, Batı ve Doğu Karadeniz bölgesinde rastlamak mümkündür.

Mevsim: Yaz – Sonbahar.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Genç ve taze Hericium türü mantarlar, genellikle balık veya yumuşak ete benzer, hoş bir tada ve dokuya sahip, tercih edilen yenilebilir mantarlar olarak kabul edilirler. Ancak tür bazı ülkelerin (Mesela İngiltere’de, 1981 tarihli Yaban Hayatı ve Kırsal Yasası’nın 8. Çizelgesi uyarınca yasal korumaya alınmıştır türün toplanması yasa dışıdır) kırmızı listelerine girmiş ve yasal olarak korunma altına alınmıştır.

Ek bilgiler: Karıştırılması olası benzer türler vardır. Turuncu Sığır Dili Mantarı – Hydnum rufescens ve Beyaz Sığır Dili Mantarı -Hydnum repandum ile karıştırılabilir, lakin bu 2 mantarda da diken görünümlü dişler aşağı doğru çıkıntı yaparlar ve bunlar düz uçlu bir şapkaya eklidirler. Hericium erinaceus’a benzer, ama H. erinaceus un daha uzun dikenleri ve daha küresel bir mantar gövdesi vardır.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.