Nar Mummantarı (Hygrocybe punicea)

Hygrocybe punicea – Nar Mummantarı

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Hygrophoraceae

Cins: Hygrocybe

Tür: Hygrocybe punicea

Hygrocybe punicea, Hygrophoraceae familyasından bir agarik (Agaric) yani lamelli mantar türüdür. Dünyada ”Crimson Waxcap” İngilizce ismi ile tanınır.. Türkiye Mantarları Listesi (Aralık 2020) adlı referans kitabımızda “Nar Mummantarı” Türkçe ismi ile bildirilmiştir. Mantarlı Yaşam ekibi olaraka bu güzel görseli olan mantar türünü sizlere “Nar Mummantarı” olarak anlatacğız.

H. punicea – Nar Mummantarının sinonimleri (Eşanlamlı isimleri) arasında Agaricus puniceus (1821), Hygrophorus puniceus (1838), Godfrinia punicea (1958) ve Pseudohygrocybe punicea (1988) bulunur.

Tür ilk olarak 1821 yılında İsveçli mikolog Elias Magnus Fries tarafından Agaricus puniceus olarak tanımlanmıştır. Sıfat olan punicea, puniceus kaynaklıdır ve “puniceus” latincede “kan kırmızısı” (Blood Red) anlamına gelir. Tür 1871 yılında Alman mikolog Paul Kummer tarafından Hygrocybe cinsine aktarılmıştır..

Şapka: H. punicea – Nar Mummantarı kan kan kırmızısı şapkasında, yaşlandıkça daha soluk yamalı bölgeler görülür. 3 ila 10 cm çaplı, pürüzsüz, kubbeli veya geniş çaplı umbonat şapkası, düzensiz ve bozulmuş kenar boşluklarına sahiptir. Şapka üstü rengi üste de belirttiğimiz gibi genellikle sarımsı bir marjla (uç kısımları), koyu kan kırmızısıdır. Şapkalar, istisnalar dışında yağlı ila orta derecede sümüksüdür. 

Lameller: Nar Mummmantarı lamelleri başlangıçta sarımsıdır. Mantarın lamelleri mumsu, mor tonlarda ve sarımsı kenarlı, koyu kırmızıdan parlaktır.  

Gövde-Sap: Sap (gövde) pürüzsüz ama fibriloz ve çizgilidir. Sap rengi sarıdan turuncu-kırmızıya ve tabana doğru beyazımsı olup halkası yani yüzüğü yoktur. 

Koku: Ayırt edici değildir.

Spor Baskısı: Crimson Waxcap sporları elipsoidal ila silindirik, pürüzsüz, 8-11 x 4.5-5.5 μm boyutlarında ve inamiloiddir. Spor baskısı rengi beyazdır.    

Habitat: Tür, Avrupa kıtasında tarımsal olarak gelişmemiş otlak ve çayırlarda yaygın bir dağılıma sahip ancak nadir bulunan bir mantardır. Ancak mantarın habitatına yönelik tehditler, türün IUCN Kırmızı Tehdit Altındaki Türler Listesi’nde küresel olarak “savunmasız” olarak değerlendirilmesine neden olmuştur. Kuzey Amerika’dan H. punicea’nın kayıtları (burada Hygrocybe coccinea -Scarlet Waxy Cap olarak adlandırılır ve ormanlık alanda bulunur), Doğu Asya’dan ve Avustralya’dan da bildirilmiştir, lakin bunların aynı türü temsil edip etmediklerini kesin öğrenmek için daha fazla ve detaylı araştırmalara gerek vardır.

Mevsim: Yaz -Sonbahar.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Bazı kaynaklarda, bu görseli müthiş güzel ve nadir rastlanılan mantarın yenilebilir olduğu bildirilmiştir. Bununla birlikte, ABD’den bu türü yedikten sonra çok hoş olmayan mide rahatsızlığı çeken insanların raporları vardır. Bu mantar, Mummantarının en güzellerinden biridir ve tüketmek yerine gözleriniz için bir ziyafet çekmenizi ve fotoğraflayıp bu güzelliği, tüm mantar tutkunlarıyla paylaşmanızı öneririz.

Ek bilgiler: Benzer türler mevcuttur. Aynı cinse mensup yakın akrabası Kırmızı Mummantarı – Hygrocybe coccinea ile benzerler. H. coccinea türü daha küçük ve genellikle daha parlak kırmızı bir şapkası vardır, artı daha az lifli kırmızımsı bir sapa (gövdeye) sahiptir. Splendid Waxcap – Hygrocybe splendidissima tipik olarak biraz daha küçük olmasına rağmen benzerdir. Şapka üzeri lekelidir ve solmaz. Ayrıca sapı genellikle düzleşir ve bükülür, böylece uzunlamasına olan lifleri sapın etrafında spiral desenler oluşturur (Geçmişte H. punicea türünün bir formu olarak kabul edilmiştir). Hygrocybe conica – Alaca Mummantarı daha sivri bir şapkaya ve sarı sap etine sahiptir. Yaşla veya kesildiğinde siyaha döner. 

H. punicea Bulgaristan, Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Almanya, ve İsveç olmak üzere birçok Avrupa ülkesinde tehdit altındaki mantarların resmi veya geçici ulusal kırmızı listelerinde yer almaktadır. 

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.