Yan Sarıpapak Mantarı (Hypholoma lateritium)

Hypholoma lateritium – Yan Sarıpapak Mantarı

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Strophariaceae

Cins: Hypholoma

Tür: Hypholoma lateritium

Hypholoma lateritium, Brick tuft mushroom (Tuğla taft mantarı), Brick cap (Tuğla başlık), Chestnut mushroom (Kestane mantarı), Cinnamon cap (Tarçın başlık), Red woodlover (Kırmızı ağaç otu) veya Kuritake olarak adlandırılan Hypholoma cinsinden bir mantar türüdür. Türkiye Mantarları Listesi adlı kitapta “Yan Sarıpapak” Türkçe ismi ile bilinmektedir. Bizde bu türü sizlere bu isimle anlatacağız.

Hypholoma, iplikli mantar anlamına gelir. Özel isim olan ”lateritium” ise, çoğu zaman tuğla kırmızısını andıran rengini ifade eder.

Eş anlamlıları arasında, Hypoloma sublateritium (Daha çok Amerika’da kabul görür), Naematoloma sublateritium bulunur.

Şapka: 3-10 cm çapında, dışbükey, neredeyse düz veya olgunlaştıkça düzensiz hale gelen, gençken kıvrılmış bir marjla, kuru veya nemli, genel olarak tuğla kırmızısı, ancak özellikle gençken kenarlarda daha soluk (pembemsi ila devetüyü), kenarda bazen ince peçe kalıntıları ile gözlemlenebilir.

Lameller: Sapa bağlı olup, yakın ve sıktır.  Gençken beyazımsı, kortina benzeri bir örtü ile örtülür, ancak kısa süre sonra soluk griden griye, olgunlukla birlikte mor-griden koyu mor kahverengiye döner. Kısa lameller sıktır.

Gövde-Sap: 5 ila 10 cm uzunluğunda ve 1 ila 2 cm çapında olan Hypholoma lateritium’un gövdeleri liflidir. Açık hardal, giderek kırmızımsı-kahverengi bir tabana kararır, soluk bir yüzük bölgesi gözlemlenebilir.

Koku: Kokusu ayırt edici değildir. Tadı hafif acıdır.

Spor Baskısı: Spor baskısı morumsu kahverengi olup, sporlar elipsoidal, pürüzsüz, 6-8 x 3-4,5μm. boyutlarındadır.            

Habitat: Saprofit (Çürükçül) bir tür olan bu mantar, genelde tutamlar halinde, bazen tek başına sert ağaç kütüklerinde, özellikle meşelerde ve ölü sert ağaç ağaçlarının gömülü veya açıkta kalan köklerinde, ayrıca kestane kütüklerinde sıkça görülür.

Mevsim: Temmuz-Kasım arası, Türkiye ve Akdeniz ikliminde.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Çoğu otorite tarafından yenmez olarak kabul edilirler ve yenildiğinde mide rahatsızlıklarına neden olabilirler.

Bu konuda tartışmalar mevcuttur. Kuzey Amerika’da  genç evrelerini yenilebilir kabul eden otoriteler olsa da, özellikle Avrupa’da şüpheli ve yenmez olarak kabul edilir. Ayrıca zehirli Hypoloma fasciculare (Kükürt Öbeği mantarı) ile karıştırılma ihtimali vardır.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

Ek bilgiler: Bu türü yazmadan önce Çanakkale’nin Çan ilçesine bağlı Söğütalan köyünde, yaklaşık 800 metre rakımda bulunan, yaşlı veya devrilmiş kestane ağaçlarında, kesilmiş meşe köklerinde bol miktarda gördüğümü belirtmek isterim (Ekim sonu). ülkemizde geniş bir yayılım gösteren bir Hypoloma türüdür. Türkiye’de resmi kaydı olan bölgeler arasında, Çatalca -Kocaeli, Bölümü, Güney Marmara Bölümü, Karadeniz Bölgesi, Asıl Ege Bölümü ve Konya Bölümü bulunmaktadır.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.