Infundibulicybe geotropa – Balkadın Mantarı
Taksonomi- Bilimsel Sınıflandırma
Alem : Mantarlar- Fungi
Bölüm: Basidiomycota
Sınıf: Agaricomycetes
Takım: Agaricales
Aile: Trichololomatacea
Cins: Infundibulicybe
Tür: Infundibulicybe ( Clitocybe) geotropa
Balkadın Mantarı- Infundibulicybe ( Clitocybe) geotropa
Balkadın, Malkadın, Ebişke, Sıraca, Pırnal melkisi, Et mantarı ayrıca Börek mantarı, Etçe, Etlik gibi bir çok yöresel isim verilmiştir.
Latince ismi toprak ve dönüş anlamlarına gelen; Geotropa‘dan türetilmiştir. Şapkanın kapaklarının genç evrede toprağa yönelmesi veya zaman geçtikçe gökyüzüne doğru yönelimin değişmesine atıfta bulunulmuştur.
Ünlü Fransız mikolog, Jean Baptiste Francois Pierre Bulliard bu türü 1792 yılında tanımlamıştır. Ayrıca ilk kaydını, Agaricus geotropus olarak yapmıştır. Bunun nedeni ilk keşiflerde çoğu yaprak lamelli mantar türleri Agaricus ailesine yerleştirilmesiydi. İlerleyen yıllarda keşif yapılan türlerin artmasıyla yeni aileler oluşturulmaya başlanmıştır. 1872’de başka bir Fransız mikolog, Lucien Quelet bu farklı mantarı Clitocybe cinsine transfer ederek Clitocybe geotropa olarak yeniden adlandırdı. 2003 yılında Finli mikolog Harri Harmaja tarafından Infundibulicybe geotropa olarak kaydedilmiştir. 2021 Yılına döndüğümüzde Agaricus geotropus dışında genellikle Infundibulicybe geotropa veya Clitocybe geotropa yaygın olarak kullanılmaktadır.
Uzun sapıyla, huni şeklindeki gövdesiyle veya tadıyla mantar avcılarının gözbebeği olan bu mantar türünü, biz Mantarlı Yaşam ailesi olarak Balkadın Mantarı detaylarıyla inceleyeceğiz;
Şapka: Infundibulicybe geotropa 5-25 cm çapındadır, krem, bej veya deve tüyü renklerde olabilir. Etli ve sert yapıdadır. İlk evrelerinde hafif hunik bir yapıya sahip kapağın tam ortasında nohut tanesini anımsatan bir çıkıntı vardır, en önemlisi bu çıkıntı tanımlamada önemli bir ayrıntıdır. Aynı zamanda pürüzsüz keçe benzeri yüzeye sahiptir . Zamanla şapka daha hunik bir yapı alırken çıkıntı küçülebilir. Şapka eti dolgundur.
Lameller: Şapka ile aynı renkte olup, sapa doğru düzgün hatlar oluşturur, bunun dışında geniş ve sıktır.
Gövde-Sap: Genç örneklerden itibaren uzun ve gösterişli gövdeye sahiptir, ayrıca başlarda şapkaya göre solgun olan sap zamanla aynı renge döner, lifli ve düzdür. Elastik sap tanımlamada belirleyici bir unsur olarak görünebilir.Tabana doğru kalınlaşır. Gövdenin rengi de aynı şapka ve lamellerde olduğu gibi krem-bej arasında değişir. Ancak erişkin örneklerinde sap rengi şapkadan ayrılarak koyumsu bir hal alabilir.
Koku: Genel olarak çoğu mantara özgü olan klasik mantar kokusunun yoğun ve güçlü halindedir. Bazı mantar avcıları tarafından acı badem kokusuna benzetildiği bildirilmiştir.
Spor Baskısı: Beyaz, kremsi, pürüzsüz ve 7.5-9.5 x 6-7μm boyutlarındadır.
Habitat: Yaprak döken ormanlık alanlarda bunun dışında özellikle açıklıklarda, orman yolu kenarlarında ayrıca tarla kenarlarında, mesela orman içinde ki çalıların aralarında sık görünür. Ülkemizde Püren, Kermes meşesi, Laden veya Kara çalı dikeni civarlarında daha bol olur. Seyrek çam ormanları ve bunun gibi iğne yapraklı ormanlarda da görünür.
BALKADIN MANTARININ DETAYLI VİDEOLU ANLATIMI İÇİN TIKLAYINIZ
Yenilebilirlik ve Toksisite: Infundbilucybe geotropa-Balkadın-Ebişke-Sıraca-Pırnal melkisi-Et mantarı kabul edilen ve lezzetli, yenilebilen bir türdür. Mantar Avcıları arasında popüler bir tür olup, özellikle ülkemizde mutfak değeri hayli yüksek bir mantardır. Sert yapısından dolayı sap atılır ve etli şapkası tüketilir. Ayrıca yöresel olarak böreklerde çok fazla kullanılır. Bu sebeple bazı yörelerde Börek mantarı olarak da geçmektedir.
Dip not: Clitocybe gibba veya zehirli Entoloma sinuatum (daha kısa gövdeye ve sap ile birleşmeyen lamele sahiptir) ile karıştıralabilir.
Diken mantarı, Pleurotus eryngii hakkında bilgi almak için TIKLAYINIZ
Ek bilgiler: İlk olarak Fransız mikolog Jean Baptiste Francois Pierre Bulliard 1792 de bu türü Agaricus geotropus olarak isimlendirdi, sonrasında 1872′ de başka bir Fransız mikolog Lucien Quelet Clitocybe geotropa olarak yeniden adlandırdı.
GALERİ
Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.