Hıyar Mantarı (Lacrymaria lacrymabunda)

Lacrymaria lacrymabunda – Hıyar Mantarı – Ağlayan Dul

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Psathyrellaceae

Cins: Lacrymaria

Tür: Lacrymaria lacrymabunda

Lacrymaria lacrymabunda, dünya mantar literatürlerinde Weeping Window (Ağlayan Dul) ingilizce ismi ile adlandırılmış bir çayır mantarıdır. Çok ilginç ismi ile dikkat çeken bu mantar, nemliyken şapka kenarlarında ve lamellerin üç bölgelerinde görünen siyah ve sulu damlacıklar nedeniyle Weeping Widow (Ağlayan Dul) adını almıştır. 2020 yılı Aralık ayında 1. baskısı yapılan Türkiye Mantarları Listesi adlı kaynak kitabımızda ismi ”Hıyar Mantarı” olarak geçer. Öğrendiğimize göre, bazı kaynaklarda Hıyar gibi koktuğu bilindiğinden bu Türkçe isim bu mantara verilmiştir.

Fransız mikolog Jean Baptiste Francois (Pierre) Bulliard, bu türü 1785’te tanımladı ve ona Agaricus lacrymabundus iki terimli adını verdi. 1887’de ise Ağlayan Dul’u şimdiki cinsine aktaran ve şu anda kabul edilen bilimsel adını (Lacrymaria lacrymabunda) veren bir başka Fransız bilim insanı, Narcisse Theophile Patouillard olmuştur.

L. lacrymabunda (Weeping Widow Mushroom) – Hıyar Mantarı sinonimleri; Agaricus lacrymabundusBull. (1785), Lacrymaria velutina (Pers.) Konrad & Maubl (1925), Psathyrella velutina (Pers.) Singer (1949) olarak sıralanabilir.

Şapka: L. lacrymabunda mantarı şapkası çan şeklindedir, sonra düzleşir. Şapka yoğun tüylüdür ve peçenin soluk parçalarının bağlı kaldığı yünlü, iç içe kıvrılmış bir kenar boşluğu vardır. Olgunlukta, şapkalar geniş bir şekilde dışbükey hale gelir, çapları 4 ila 12 cm arasında genişler ve genellikle belirgin bir umbo’yu korur. Kırmızımsı şapka yüzeyi, sarı ve kil kahverengi tonlarıyla radyal olarak çizgilidir.

Lameller: Başlangıçta çok soluk kenarlı sarı-kahverengi, ancak kısa süre sonra alacalı koyu kahverengi hale gelir ve sonunda sporlarla kararır. Lamellerin kenarları nemliyken siyah sulu damlacıkları tutar.

Gövde-Sap: 5 ila 10 mm çapında ve 5 ila 10 cm boyunda olan sap, şapkadan daha açık kahverengi ama tabana doğru daha pembedir.  Sap liflidir ve düşen sporlar tarafından kısa sürede siyaha boyanan soluk liflerden oluşan bir halka oluşturur.

Koku: Her ne kadar bazı kaynaklarda hıyar (salatalık) gibi koktuğu bildirilmiş olsa da, koku ve tat için, biz mantarlı yaşam ekibi olarak “ayırt edici değildir” diyoruz.

Spor Baskısı: Hıyar mantarı simsiyah (bazen koyu kahverengi) çok süslü sporlara sahip bir türdür. Elipsoidal ila limon görünümlü, siğilli sporları, 8-11 x 5-7μm boyutlarında ve gözeneklidir.   

Habitat: Bu mantar parklardaki çimlik alanları, açık ormanlık alanları, çimenleri, tarlaları ve yol kenarlarını kendine habitat olarak seçen, ama nadiren görülen bir türdür. Bu kasvetli ama gruplar halinde büyüyen mantarların, kasaba ve taşra kiliselerindeki mezar taşlarının yanında ortaya çıkmaları ise kocalarının mezarları başında gözyaşı döken dullara benzemesi açısından epey ilginçtir.

Dünyada yaygın dağılımı olan bu mantar, Kuzey Amerika, Orta Amerika, Avrupa, Kuzey Asya ve Yeni Zelanda’da bulunur. Türkiye’de ise bu türün, Istranca Bölümü, Karadeniz Bölgesi, Asıl Ege Bölümü, Konya Bölümü, Yukarı Murat -Van Bölümü, Akdeniz Bölgesi ve Orta Fırat Bölümünde resmi kaydı yapılmıştır.

Mevsim: İlkbahar’dan Sonbahara kadar süren uzun bir mevsimi olmasına karşın, en çok Temmuz -Ekim arsında çıkarlar.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Ağlayan Dul -Hıyar Mantarı ( L.lacrymabunda) zehirli bir tür değildir. fakat acı olduğu bildirilmiştir. Birçok kaynakta yenilebilir bir mantar olduğu rapor edilmiştir. Fakat toplandıktan hemen sonra pişirilip yenilmedikçe, bu mantarlardan yapılan herhangi bir yemek, muhtemelen siyah, acı ve hoş olmayan bir lezzette olacaktır.

Ek bilgiler: Lacrymaria jenerik (cins) adı, bu gruptaki mantarların yaptığı gibi gözyaşı üretmeye (ağlamak), spesifik lacrymabunda sıfatı ise Ağlayan Dul’un bol miktarda ürettiği gözyaşına atıfta bulunulur..

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.