Ladin pullusu (Lepiota clypeolaria)

Lepiota clypeolaria-Shield dapperling

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm : Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Agaricaceae

Cins: Lepiota

Tür: Lepiota clypeolaria

Lepiota clypeolaria, genellikle shield dapperling (süslü kalkan) veya the shaggy-stalked Lepiota (sapı tüylü Lepiota) olarak bilinir. Lepiota cinsinin yaygın dağılımı olan zehirli bir mantardır. Yaprak döken ve iğne yapraklı ormanlarda yetiştiği kuzey ılıman bölgelerde bolca bulunurlar. Mantar kahverengimsi bir şapkaya, çökük, kılıflı bir halka (yüzük) veya halka bölgesine, tüylü bir sapa ve iğ şeklinde sporlara sahiptir.

Sinonimleri (Eşanlamlıları) arasında Agaricus clypeolarius Bull (1789, Agaricus colubrinus, Lepiota colubrina, Lepiota clypeolaria var.  minor, Lepiota clypeolaria var.  ochraceosulfurescens ve Lepiota ochraceosulfurescens (1981) vardır.

Tür ilk olarak 1789’da Fransız mikolog Jean Baptiste Francois Bulliard tarafından Agaricus clypeolarius olarak tanımlanmıştır. Paul Kummer, 1871’de onu Lepiota cinsine aktarmıştır. Genellikle “The Shaggy-stalked Lepiota – Sapı tüylü Lepiota” olarak bilinir.

Şapka: Başlangıçta yumurta ve daha sonra çan şeklinde genişleyen, düşük bir umbo ile geniş bir dışbükey görünümde olan L.clypeolaria şapkası beyaz veya krem renklidir. Soluk bir arka plan üzerinde, soluk saman veya turuncu-kahverengi pullara sahiptir.  Merkezi umbo, aynı renk pullarla ve iyi sınırlandırılmış tek tip bir diskle kaplıdır. Şapka kenarı, kısmi peçenin beyaz pullarıyla çevrilidir. Olgun örneklerin şapkasının çapı 2 ila 7 cm arasında değişir.

Lameller: Shield dapperling lamelleri sık ve beyazdır ve yaşla birlikte çok az da olsa koyulaşırlar.

Gövde-Sap: Sap rengi beyazdır. Sap altında kaba yünlü olan ve bazen “çizme” olarak tanımlanan bir görünüm veren belli belirsiz bir halkaya sahiptir. 5–12 cm uzunluğunda ve 0,3–1 cm kalınlığında olan sap, içi boş ve incedir, tabanda hafifçe genişleyen düz bir sopa şeklindedir. Gövde eti beyazdır ve hoş olmayan bir kokuya sahiptir. Tüylü sapı bu mantarın en belirgin makroskobik (gözle görülen) ayırt edici özelliğidir.

Koku: Hoş olmayan bir kokusu vardır.

Spor Baskısı: Spor baskısı beyazdır.  Sporlar fitil şeklindedir (fusiform), yani her iki ucunda da sivrilirler. 12-16 x 5-6 μm boyutlarındadırlar. Lamel kenarındaki Cystidia (cheilocystidia), düz sopa şeklinde veya silindiriktir ve 20–40 x 5–15 μm boyutlarındadır.   

Habitat: L.clypeolaria mantarları, yaprak döken ve iğne yapraklı ağaçların olduğu ormanlarda yerde tek tek veya küçük gruplar halinde büyürler. Yaygın bir türdür. Kuzey Yarımküre’nin ılıman bölgelerinde yaygındır ve Asya, Avrupa, Kuzey Amerika ve Güney Amerika’dan bildirilmiştir. Çin’de, Heilongjiang, Jilin, Liaoning, Jiangsu, Guangdong ve Yunnan eyaletlerinden bilinmektedir. Avrupa’nın her yerinde bulunur, ancak orta ve güney Avrupa ülkelerinde daha yaygındır.

Mevsim: Yaz sonu ve Sonbahar.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Çok ciddi şekilde zehirli bir mantardır ve yemek için mantar toplarken yanlışlıkla sepete dahil etmemek için büyük özen gereklidir.

Ek bilgiler: Benzer türler vardır; Lepiota ignivolvata görünüşte çok benzer (genellikle L.clypeolaria’dan daha küçük olmasına rağmen) ancak alt kısmında parlak turuncu veya kırmızı-kahverengi bir yüzüğe ve çok daha pürüzsüz bir sapa sahiptir, ayrıca çok daha küçük sporları vardır. Lepiota magnispora daha büyük sporlara sahiptir ve ovoidden klavata kadar olan cheilocystidia incelenerek L.clypeolaria’dan ayrılabilir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.