Mantara giderken ve mantarda

Mantara giderken ve mantar toplarken yapılması gerekenler!

Mantara gidecek mantar avcısının daha evden çıkmadan yapması gereken ilk işi, yakınlarına (en az bir yakınına) mantara gideceği dağı, ormanı , yaylayı bildirmesi olmalıdır. Cep telefonunun şarjını bir gece önceden tam doldurmuş olması, varsa şayet yedek şarz cihazını ( power bank vb) yanına alması, mümkünse cep telefonun lokasyon paylaşımını açık bırakması bilinmesi ve uygulanması gereken önemli hususlardandır. Mümkün mertebe mantar toplamaya tek gidilmemelidir. Kronik rahatsızlığı olanların, ilaçlarını ( insülin, tansiyon ilacı, kalp ilacı vs) mutlak suretle yanlarına almaları hayati önem arzetmektedir.

Şimdi de sizlere, mantar toplama amaçlı, doğaya (Ormana, yaylaya, meraya vs)  gidecek olan mantar avcısının yanına mutlaka alması gereken olmazsa olmazlarından bahsedelim. Bunlar;

1-Sepet 

2-Bıçak veya Çakı

3-Fırça.

Bence Sepet- bıçak- fırça bir mantar avcısının olmazsa olmaz 3 önemli malzemesidir. Bu üçlünün yanında bazı extralar vardır. Bu extraları her daim sırt çantasında bulundurmak, mantar avcısının her türlü tabiat ve hava şartlarına hazırlıklı olduğunun bir kanıtıdır! Bu extralar, İçme suyu, Sandiviç veya ekmek arası atıştırmalık, küçük bir termosta isteğe bağlı sıcak çay veya kahve veya soğuk meşrubat, bir iki meyve  veya çikolota , gofret vb çizme veya bot , yağmurluk, şapka, kot pantolon , pusula ve harita, mini ilk yardım çantası ve tabiyki en önemlisi bataryası dolu bir cep telefonu (şayet hatlı değilse, her ihtimale karşı içinde mutlak süretle kontür olmalı). Tüm bunları yanınızda götürmek için size küçük  bir sırt çantası yetecektir!

Şimdi sizlere bu olmazsa olmazları biraz açarak anlatayım;

1-SEPET

Mantar toplamaya sepet ile gitmenin birçok faydası vardır. Sepet, topladığınız ve toplayacağınız mantarları korur, ezilmesini, dağılmasını önler. Ormandan eve gittiğinizde, toplamış olduğunuz mantarların halen daha ormandan koparıldığı şekilde taze ve tek parça kalmasına yardımcı olur. Ayrıca, bulduğunuz mantarlar ile ormanda gezelerken, bu mantarların sporlarının sepetteki deliklerden  etrafa yayılmasına sağlar. Birçoğumuzun zaman zaman yaptığı gibi, kova vb ile, en kötüsü naylon poşet ile mantar toplamaya gitmesi, hem bizim için, hem de mantarların bölgedeki sürekliliği için kötüdür. Bizler pazar filesinin dahi naylon poşetten bin kat iyi olduğunu düşünelerdeniz! Lütfen ama lütfen, en kısa zamanda kendiniz için, en az bir tane mantar toplama sepeti edininiz! Naylon poşet, plastik kova ve torba benzeri aparatlar ile mantara asla gitmeyiniz. Topladığınız mantarları, asla hava almayan, delikleri olmayan naylon torba ve poşetlere koymayınız!

2-BIÇAK(ÇAKI ) 

Mantar avcısının olmazsa olmazlarından bir diğeri ve sepetten sonra en önemli aleti ise bıçağı veya çakısıdır. Bulunan mantarlar  eve getirilmeden ormanda bulunduğu mevkide temizlenmelidir. Bulduğunuz mantarları sepete koymadan fırça ve bıçak yardımı ile (ormanda mantarı nerde bulduysanız orda) temizlemelisiniz. Bıçağımızı ( veya çakımızı), mantarı topraktan kesme amaçlı değilde, daha çok temizleme amaçlı bir araç olarak kullanmamızın daha doğru bir uygulama olduğu kanısındayız. Gelelim “bıçak neden mantarı topraktan kesme amaçlı bir araç olmamalıdır” konusuna… Sürekli tartışma konusu olmuş, ve hala daha net bir cevabı  bulunamamış bir sorudur “mantarı bıçakla kesmelimiyiz?” Yoksa “mantarı kesmemeli, elle burkarak koparmalımıyız?”. Hemen hemen hepimiz zaman zaman duyarız, “Mantarı bıçakla kes, seneye aynı yerde yine büyüsün”  veya “ kökünden çıkarmayın şu mantarları be kardeşim, bıçakla kesin bıçakla” diyenler hep vardır, inanıyoruz ki hep de olacaktır. Mantarın seneye aynı yerde ve çevresinde tekrar büyümesini istiyorsak, mantarı bıçakla veya çakı ile, miselyum uzantılarına en yakın yerden keserek veya burkup dibinden kopararak (Ama kök benzeri yapıların uçlarındaki misel ağına zarar vermeden ve onları toprak altında bırakarak) toplayabiliriz. Bu konu üzerine yapılmış bilimsel  araştırmalar da (ABD ve İsviçre de yapılmış 2 büyük bilimsel araştırma mevcut) konuya net bir açıklık getirememiştir. Ancak bu araştırmalar göstermiştir ki, bu iki  yöntem arasındaki fark, yok denecek kadar azdır!

Mantarların devamlılığını istiyorsak, mantarlarda çoğalma, ( eşeyli ve eşeysiz üreme ) konusunu ve spore, misel, hif gibi önemli kavramları ve bunların ne işe yaradıklarını iyi bilmemiz gerekir! Mantarların üremeleri yani çoğalmaları için, mantarların spore keselerinde mitozla çok sayıda n kromozomlu spor oluşması gerekir. Oluşan bu sporların kamçısı olmadığından, su ve rüzgâr (insan , böcek, Sinek ve diğer canlılar dahil)  gibi doğal etkenlerle pasif olarak taşınır. Bu sporlar, koşulların uygun olduğu nemli ortamlarda gelişerek yeni mantarları oluşturur. Böylece mantarların eşeysiz üremeleri gerçekleşmiş olur. Mantarlar bitki değildirler (tabiydi hayvan da değildirler) bu sebepten bitkiler gibi kökten çoğalmazlar. Zaten mantarlarda kök de olmaz. Toprak altındaki miselyum veya misel dediğimiz uçları, bir ağ yapısı mevcuttur. Mantarlar toplanırken, mantar bir bütün olarak topraktan çıkartılmalı (Misel ağları toprak altında kalmak koşulu ile) ve toprak ile mantarı çıkarttığımız yer örtülüp kapatılmalıdır. Bıçak ve çakı ile kesildiğinde ise misel uzantılarına veya kök benzeri yapılara en yakın yerden kesilmesi gerekmektedir. Bu şekilde mantarın misel ağı zarar görmemiş olur. Böylece, yine aynı bölgede, aynı tür mantarın bir sonraki sezonda da çıkması, büyümesi (misel ağlar sayesinde) sağlanmış olur! Bazı araştırmalara ve araştırmacılara göre, “Mantarı bıçakla kestiğimizde, kesilen yer ile mantarın toprak altı uçlarındaki miseller arası çürüme yapar , bu çürüme misel ağına zarar verir ve böylece o bölgedeki  mantar yaşamı tehlikeye atılmış olur!”  Burda bilinmesi önem arz eden konu, mantarı burarak koparmada veya kök benzeri yapıya en yakın yerden bıçakla kesmede dikkat edilecek hususlardır. Bu hususlar, miselyum ağına zarar vermeden mantarı toplamaktır! Sadece Kuzu göbeği mantarı ( zayıf toprak yapısı ve spore keselerinin şapkaları içinde olması sebebiyle ) ve Kükürt mantarı, Kararan mantar ve benzeri ağaçlarda yetişen polipor mantarlar bıçakla kesilmelidir. Sepette taşıdığımız mantarların sporları, orman içinde gezerken biz mantar avcılarının sayesinde çevreye yayılırlar. Böylelikle yani sepet kullanmak  suretiyle ormanda mantar çoğalmasına, bizlerde bir nebze de olsa katkıda bulunmuş oluruz! Sepet kullanmanın önemini herkese anlatalım, naylon torba, poşet, kova ve benzerelerini asla kullanmayalım. Bıçak ve çakının kullanımını, mantarı misel uzantılarına yakın bölgeden çıkardıktan sonra, kök benzeri yapı ve topraklı kısmın kesilmesi ve temizlenmesi ile sınırlayalım! Lütfen eski alışkanlıklarımıza son verip, mantarı elimizle burkarak çıkarıp temizleyerek (veya kök benzeri yapılara en yakın yerden keserek), el örmesi sepetlerimize veya pazar filelerimize koyarak taşıyalım.

Dip Not: Sadece ağaç, kütük vb üzerinde büyüyen mantarlar (Poliporlar) ile Kuzugöbeği Mantarları (Moreller) bıçakla kesilerek toplanır.

3-FIRÇA

Bulduğumuz mantarın , bıçak veya çakı yardımı ile doğasında topraklı kökünü kestikten sonra, ihtiyaç duyacağımız alet, yardımcımız fırçadır. Fırçamız, küçük kullanılmamış bir boya fırçası olabilir. Günümüzde mantar avcısına özel yapılmış, çift uçlu, bıçak- fırça kombinasyonlu özel çakılar mevcuttur. Bunların bir ucu keskin bıçaklı, diğer ucu fırçalı yapıdadır. Şayet böyle bir çakınız varsa, ayrıca bir fırça taşımanıza da gerek kalmayacaktır. Fırça yardımı ile şapka üzerindeki toz, toprak vs temizlenmeli, şapka altı ve sap kısmı da  gerek duyulursa fırça yardımı ile güzelce temizlenmelidir.

Hepinize bol mantarlı güzel avlar dilerim. 

Sağlıklı ve mantarlı yaşayın, Mantarlı Yaşam ile kalın…

Saygılarımla…

Dip not: www.mantarliyasam.com web sitemizde sizlerin hizmetine sunulan tüm bilgiler sadece eğitim amaçlıdır. Sitemizdeki bilgileri kullanarak mantar tüketmeyiniz. Aksi takdirde doğacak sorunlardan mantarlı yaşam sitemiz sorumlu tutulamaz!

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.