Koca göbek mantarı (Morchella magnispora)

Morchella magnispora – Koca göbek mantarı

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm : Ascomycota

Sınıf: Pezizomycetes

Takım: Pezizales

Aile: Morchellacea

Cins: Morchella

Tür: Morchella magnispora

Morchella magnispora, dünya da ilk olarak Türkiye’den, değerli hocalarımızdan Saadet Büyükalaca, Hatıra Taşkın ve Hasan Hüseyin Doğan tarafından 2016 yılında tanımlanmış yenilebilir güzel bir Morel türüdür (Buyukalaca, H.H.Dogan & Taskin, Mycotaxon 131: 475 (2016)).

M.magnispor- Koca göbek mantarı, magnispora ismini sporlarının büyük olmasından almıştır (magnispora= büyük sporlu).

Morchella brunnea ve Morchella fekeensis, karşılıklı monofiletik kardeş türlerinden, olgunlaşma ile birlikte bal rengine dönen sapı, dar kıvrımları (sulkus) ve çok genli filogenetik analizlerdeki soy münhasırlığı ile farklıdır.

Makroskobik Özellikleri: Askomata (Ascomata) küçük ila orta boydur (2- 5 cm). Şapka ilk olarak ovaldir, yaşla birlikte keskin bir şekilde koniyi andırır. Çukurlar (alveoler) düzensiz, çoğunlukla dörtgen ve hafif dumanlı görünümlüdür.

M.magnispora şapkası gençken kahverengi ve olgunken koyu kahverengidir. Sap (stipe) ise başlangıçta beyaz, olgunlukta ise açık bal rengindedir.  

Gövde-Sap: Büyük sporları ile karakterize olan mantarın sapı (stipe), başlangıçta beyaz, yaşta açık bal rengindedir. Mantar sapının olgunlukta aldığı bu bal rengi, M.magnispora için büyük sporlara sahip olması gibi ayırt edici, karakteristik bir özellik olarak kabul edilir.

Koku: Koku ve tat ayır edici değildir.

Mikroskobik Özellikleri: Askosporlar 24-31 X 13-21 μm boyutlarında olup,  eliptikten dikdörtgene, hiyalin, içerik homojendir. SEM ile görüntülendiğinde uzunlamasına çizgili, yok olan damlalar gözlemlenir. Spor duvarı yaklaşık 0,5 μm kalındır. Asci kalabalık, silindirik, düz, 230-350 X 15-25 μm, 8 sporludur. Hiyalin ve ince duvarlıdır. Parafizler asci’den daha kısa, terminal hücre silindirik, subklavat, subkapitat, 190-250 X 11-17 μm boyutlarındadır.

Habitat: M.magnispora çoğunlukla iğne yapraklı (kozalaklı) ağaçların olduğu ormanlarda tespit edilmistir. Ülkemizde rastlanılan türler Pinus brutia (Kızılçam), Pinus nigra (Karaçam), Cedrus libani (Toros Sediri veya Katran ağacı), Abies cilicica (Toros Göknarı), Quercus coccifera (Kermes meşesi) ve Juniperus sp (Ardıç) ağaçları altından toplanmıştır.

Türkiye’de Ege Bölgesi ve Adana Bölümünden bildirilmiş olan Koca göbek – Morchella magnispora ’ya rastlanılan illerimiz arasında Adana, Mersin, Kahramanmaraş, Muğla, Aydın ve Uşak bulunur. Türkiye dışında sadece İspanya’dan bildirilmiştir (Loizides, 2017).

Mevsim: İlkbahar.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Yakın akrabası diğer tüm gerçek moreller gibi Koca göbek mantarı da iyi pişirildiğinde yenilebilir, çok lezzetli bir Kuzugöbeği mantarı türüdür. Ancak, çiğ veya az pişmiş olarak tüketilmesi halinde zehirli olduğu bildirilmiştir.

Ek bilgiler: Karıştırlması benzer türler arasında Morchella elata, Morchella brunnea ve Morchella fekeensis bulunur.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.