Connect with us

Mantar Türleri

Kızaran göbek mantarı (Morchella rufobrunnea)

Published

on

Morchella rufobrunnea – Kızaran göbek mantarı


Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm : Ascomycota

Sınıf: Pezizomycetes

Takım: Pezizales

Aile: Morchellaceae

Cins: Morchella

Tür: Morchella rufobrunnea

Morchella rufobrunnea, yakın akrabası hatta kızkardeşi diye tabir edilen Anadolu kuzugöbeği – Morchella anatolica (dünyada ilk olarak Türkiye’de bulunmuştur) ile birlikte, Kuzugöbeği (Morel) mantarlarının atası olarak kabul edilen atasal gruba ait 2 türden biridir. DNA testinin ortaya koyduğu genetik olarak farklı morel türlerinin çoğunun aksine, Morchella rufobrunnea morfolojik olarak da farklıdır yani onu diğer morel türlerinden ayıran gözlemlenebilir özelliklere sahiptir. M.rufobrunnea genellikle kızaran morel (The blushing morel) olarak bilinir.

Morchella rufobrunnea ilk olarak 1998 yılında mikologlar Gaston Guzmán ve Fidel Tapia tarafından Meksika’ dan tanımlanmıştır. M. rufobrunnea’ nın başlangıçta Amerika kıtasına özgü endemik bir tür olduğu varsayılmış (Kuo,2008; O’Donnell ve ark. 2011), daha sonra İsrail’ de (Masaphy ve ark. 2009), Kıbrıs (Loizides, 2011) ve Avustralya’ da (Elliott ve ark., 2014) da tespit edilmistir (Loizides ve ark. 2015). ABD, Malta ve İsviçre’den de bildirilmiştir.

Morfolojik Özellikleri: Gençken, şapkası genellikle belirgin bir şekilde bükülür ve sivridir. Koyu çukurlara ve neredeyse beyaz sırtlara sahiptir. Olgunluğa göre, çukurlar ve sırtlar az ya da çok sarımsıdır.  Bununla birlikte, en ayırt edici özellik, somon pembesi ila turuncumsu veya paslı kahverengi morarmadır.

Şapka 6-12 cm boyunda ve 2-5 cm genişliğinde;  özellikle gençlerde konik veya konikten silindirik koniye kadardır. Ancak bazen yumurta şeklinde veya neredeyse yuvarlak görünümlü olabilmektedirler. Şapka çukurlu ve çıkıntılı, çukurlar en azından gençken öncelikle dikey olarak düzenlenmiştir. Şapka yuvarlaktan yassıya, neredeyse beyaz sırtlara ve koyu kahverengi ila siyah çukurlara sahiptir. Mantar gençken genel renk, solgun, kirli krem, soluk gri ila grimsi- kahverengi olup, olgunlaştığında morarmış somondan turuncumsu veya kırmızımsı kahverengiye döner.

Morchella rufobrunnea
Morchella rufobrunnea

Şapka içi boş, kenarları sapa kaynaşmış olup bağlantısı ince ve sağlamdır.

Morchella rufobrunnea
Morchella rufobrunnea

Sap 2-9 cm yükseklik ve 1-2,5 cm genişlikte olup, aşağı yukarı eşit, ancak bazen tabanda şişkin, beyazımsı ila grimsi, sarımsı veya kahverengimsidir. olgunlaştığında turuncumsu ila paslı veya kırmızımsı kahverengi arasında morarma görüler. Sap yüzeyi granüller ile pürüzsüz veya hafif unumsu ve tüylüdür. Sap içi oyuktur.

Morchella rufobrunnea
Morchella rufobrunnea

Koku: Kızaran göbek mantarında koku ve tat ayırt edici değildir

Mikroskopik Özellikleri: Spor Baskısı soluk turuncu veya sarımsı turuncudur. Sporları 20-24 x 12.5-15 µm boyutlarımda olup, geniş ölçüde elipsoid ila oval, pürüzsüz, ince duvarlı, ancak yağ damlacıkları yoktur ve içeriği homojendir. Ascı 8 sporludur.      

Habitat: M.rufobrunnea çok az sayıda saprofit yani kültürü yapılan ilk tür olma özelliğine sahiptir. Dünya’da ilk morel yetiştirme işleminin patentini alan Ronald D. Ower (1985), bu tür üzerinde kültür çalışmalarını yapmıştır. Ağaçsız ortamlarda büyüyebildiği bilindiğinden saprofit bir tür oldupu açıkça söylenebilir, ancak diğer yerlerde potansiyel olarak mikorizal olabilir (Kıbrıs’ta zeytin ağaçları altında bulunmuştur). Tür görünüşe göre Kuzey Amerika’daki bozuk zeminli alanlarla sınırlıdır Aslen Meksika Körfezi kıyısından bir yol kenarlarında kaydedildi. Kaliforniya ve Oregon kıyılarındaki peyzaj alanlarında kışın ve ilkbaharın başlarında, genellikle zemindeki bozulmayı takip eden yıl içinde sıklıkla bulunur. Yeni peyzaj düzenlemelerinin yapııldığı alanlardaki ağaç kabuğu/talaşların içinde veya sürülmüş, karıştırılmış toprak alanlarda (Örneğin kompost yığınları içinde vs) bulunurlar.

Mevsim: Kış sonu ve İlkbahar başları.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Mükemmel yenilebilir, aranan ve tercih edilen bir mantardır. Diğer gerçek moreller gibi iyi pişirilerek tüketilmesi tavsiye edilir.

Ek bilgiler: Atasal türlerden Morchella anatolica’ya görünüşte çok benzer ve kız kardeşidir de denilebilir. Mikroskobik olarak, her iki tür de tarama elektron mikroskobu altında veya uygun boyama ortamında görüldüğünde uzunlamasına yivli askosporlara sahiptir, ancak M. anatolica’nın sporları genellikle ortalama olarak daha büyüktür. Morchella tridentina (= Morchella frustrata)’da M. rufobrunnea’ya çok benzer. Benzer diğer bir türler ise Amerika’da bulunan M. guatemalensis, Morchella americana, Morchella diminutiva, Morchella sceptrifriformis, Morchella elata ve Morchella semilibera’dır.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.

Continue Reading
Click to comment

Leave a Reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Cortinariaceae9 saat ago

Akça Örümcekmantarı (Cortinarius variegatus)

Agaricaceae1 gün ago

Sarıçalan Mantarı (Agaricus iodosmus)

Bankeraceae2 gün ago

Turuncuağlayan Mantar (Hydnellum aurantiacum)

Boletaceae5 gün ago

Bahçeboleti (Hortiboletus bubalinus)

Genel1 hafta ago

GDPR Gizlilik Politikası

Mantar Türleri1 hafta ago

Gevrek Süngermantarı (Suillus spraguei)

Abortiporus2 hafta ago

Karanfilmantarı (Abortiporus biennis)

Mantar Türleri3 hafta ago

Yer yumurtamantarı (Volvariella surrecta)

Mantar Türleri3 hafta ago

Aslan Çıtkırdı Mantarı (Pluteus leoninus)

Asterophora3 hafta ago

Mantareniği (Asterophora parasitica)

Bondarzewia4 hafta ago

Yanıktere Mantarı (Bondarzewia mesenterica)

Boletaceae4 hafta ago

Tapa Bolet Mantarı (Boletus barrowsii)

Mantar Türleri1 ay ago

Gölgeli Çıtkırdı Mantarı (Pluteus umbrosus)

Inocybaceae1 ay ago

Utangaçmantar (Inocybe godeyi)

Agaricaceae1 ay ago

Pullu Kızıl Mantarı (Agaricus impudicus)

Amanita1 ay ago

Keseli Peri Mantarı (Amanita alseides)

Lactarius1 ay ago

Kanayan Kanlıca (Lactarius rubrilacteus)

Inocybaceae1 ay ago

Terskümbet Mantarı (Inocybe mixtilis)

Boletaceae1 ay ago

Elma Şekeri Boleti (Exsudoporus frostii)

Mantar Türleri1 ay ago

Orakkarakız Mantarı (Tricholoma focale)

Mantar Türleri2 ay ago

Esmer Bolet (Porphyrellus porphyrosporus)

Mantar Türleri2 ay ago

Beyaz Trappe Trüfü (Tuber oligospermum)

Agaricaceae2 ay ago

Saklı Etlice Mantarı (Leucoagaricus nympharum)

Mantar Türleri2 ay ago

Sapısulu Mantarı (Roridomyces roridus)

Boletaceae2 ay ago

Sarıkızıl Bolet (Neoboletus flavosanguineus)

Cantharellaceae2 ay ago

Düzsarıkız Mantarı (Cantharellus lateritius)

Amanita2 ay ago

Sarkıkkese Mantarı (Amanita decipiens)

Agaricaceae2 ay ago

Kısaşalvarlı Mantar (Leucocoprinus cepistipes)

Agaricaceae2 ay ago

Belkızılı Mantarı (Agaricus bernardii)

Amanita2 ay ago

Gizlikese Mantarı(Amanita abscondita)

Amanita2 ay ago

Yamalıgelin Mantarı (Amanita nivalis)

Boletaceae2 ay ago

Pestifal Mantarı (Tylopilus felleus)

Mantar Türleri2 ay ago

Kızıl Domalan Mantarı (Terfezia claveryi)

Basında Mantar2 ay ago

Mantar nasıl saklanmalı?

Bolbitiaceae2 ay ago

Kor Tersçanı Mantarı (Panaeolus cinctulus)

Caloscypha2 ay ago

Portakalçanak Mantarı (Caloscypha fulgens)

Mantar Türleri3 ay ago

Anadolu Karasüngeri (Melanogaster anatolicus)

Amanita3 ay ago

Dikenlikese Mantarı (Amanita echinocephala)

Basında Mantar3 ay ago

Kanlıca ve Sahte Kanlıca Mantarı

Basında Mantar3 ay ago

Yeni bir mantar daha keşfedildi (Melanogaster anatolicus – Anadolu Karasüngeri)

Basında Mantar3 ay ago

Yeni Bir Amanita türü keşfedildi

Mantar Türleri3 ay ago

Eksiketek Mantarı (Rickenella fibula)

Lactarius3 ay ago

Kuşaksütlüsü Mantarı (Lactarius zonarius)

Boletaceae3 ay ago

Feslik Mantarı (Rheubarbariboletus armeniacus)