Penicillium italicum – Mavi Küf Mantarı
Taksonomi – Sınıflandırma
Alem: Mantarlar – Fungi
Bölüm: Ascomycota
Sınıf: Eurotiomycetes
Takım: Eurotiales
Aile: Aspergillaceae
Cins: Penicillium
Tür: Penicillium italicum
Penicillium italicum, bir bitki patojeni küf mantarıdır. Genellikle turunçgillerle ilişkili olup, özellikle limon, portakal gibi asidik – citrus meyvelere musallat olur, onları küflendirip, çürütür ve tüketilemez hale getirirler.
Genel Özellikleri: Mantar deyince genelde hepimizin ilk aklına gelen şapkalı, lezzetli, mutfaklarımızın olmazsa olmazı, doğa harikası organizmalardır. Kanlıca, Ebişke, Sarıkız, İçi Kızıl, Mor Cincile gibi Türkçe isimler ile anılan bu şapkalı, makro mantarların yanında, peynirin, ekmeğin yapılmasında çok önemli rol oynayan mayaların, dünyanın kaderini değiştiren ve en büyük tıbbi buluşlarından olan Penisilinin yapımında kullanılan küflerin de mantar oldukları, pek çoğumuzun aklına dahi gelmez. Şapkalı mantarlar gibi maya ve küf mantarlarının da insan hayatında ve ekosisitemdeki rollerinin çok büyük olduğu unutulmamalıdır.
P. italicum, genellikle “Mavi Küf” olarak bilinen bir mantar türüdür. Genellikle narenciye meyvelerinde, özellikle de portakal ve limonlarda, bozulmaya neden olur. Bu mantar, mavi-yeşil, küf sporları üretir ve bu küf sporları kolonileşerek meyvenin yüzeyinde hızlı bir şekilde yayılırlar. P. italicum küf sporlarının bu hızlı yayılışı, meyvenin tamamen bozulması ve besin değerini tamamen yitirmesi ile sonuçlanır.
Sadece portakal ve limon ile sınırlı kalmayıp, hemen hemen tüm citrus meyvalarda büyeyebilir ve habitat olarak seçtiği tüm meyvelerde çok hızlı küflenmeye sebep olurlar, önlem alınmaz ise narenciye üteticilerine büyük maddi zararlar verebilirier.
Koku: Mavi küf olan Penicillium italicum, tipik olarak hoş olmayan bir kokuya sahiptir. Bu küfün kokusu, çoğu insan için rahatsız edici olabilir ve genellikle kötü hijyen veya bozulmuş yiyeceklerle ilişkilendirilir. Koku, ortamın nemine ve küfün gelişim seviyesine bağlı olarak daha belirgin hale gelebilir.
Spor Baskısı: Mavi-yeşil veya gri-yeşil renkte koloniler oluşturur. Kolonilerin ortası genellikle koyu renkli olurken, kenarlara doğru renk açılır. Hızlı büyüyen, pamuksu veya kadifemsi yapıda koloniler oluşturur. Kolonilerin yüzeyi başlangıçta pürüzsüzdür ancak zamanla sporların olgunlaşmasıyla tozlu bir görünüme bürünebilir. Konidiyoforlar (spor taşıyıcı yapılar) dallanmış yapıdadır ve genellikle şişkin uçlarla sonlanır. Konidiyoforların uzunluğu ve dallanma şekli türler arasında değişiklik gösterebilir. Konidyalar (sporlar) ise yuvarlak veya oval şekilli, düzgün yüzeyli ve mavi-yeşil renktedir. Sporlar genellikle zincirler halinde oluşur. Konidiyoforlar üzerinde, metulae adı verilen kısa dallar bulunur ve bu dalların uçlarında fialid adı verilen daha küçük yapılar yer alır. Fialidler, konidyaların oluştuğu yerlerdir.
Mikroskop altında, dallanmış konidiyoforlar ve zincirler halinde düzenlenmiş sporlar belirgin bir şekilde görülebilir.
Habitat: Portakal, Limon ve Mandalina gibi Citrus (asidik) tipi meyvelerin konakçısı konumundadırlar.
Mevsim: Genellikle Citrus tipi (Portakal, Limon, Mandalina vb) meyvelerin olgunlaşma ve hasat zamanları ile hasat sonrası depolama zamanlarını bu mantarın sezonu mevsimi olarak göstermek doğru olur.
Yenilebilirlik ve Toksisite: Bir bitki patojeni olduğu bilinen bu küf mantarının insanlar için patojen olmadığı, ancak bağışıklık sistemi zayıf konaklarda, ölüme kadar götürebilecek zararları olabileceği bildirilmiştir.
Ek bilgiler: P. italicum, gıdaların korunmasında ve bozulmanın önlenmesinde önemli bir zorluk teşkil eder ve genellikle tarım ürünlerinin, hasat sonrası depolanması ve işlenmesi sırasında kontrol altına alınması gereken önemli bir patojendir.
Penicillium italicum, alerjik reaksiyonlara neden olabilen bir mantardır. Penicillium italicum özütü, alerjenik testlerde kullanılır.
Önceki araştırmalara göre, Penicillium digitatum ve P. italicum, Akdeniz iklim koşullarındaki toplam hasat sonrası turunçgil meyve çürümesinin %80’inden sorumludur (Embaby ve diğerleri, 2013). P. digitatum’un neden olduğu turunçgillerin hasat sonrası çürümelerinin çoğu kurak ve subtropikal iklimlerde meydana gelmiştir (Adaskaveg ve Forster, 2015). Ayrıca, önemli hasat sonrası patojen, mavi küfün nedeni olan P. expansum’dur (Rosenberger, 1990). Vilanova ve diğerleri (2012) konakçı olmayan bir patojen olan P. expansum’un da, olgun aşamada turunçgil meyvelerini enfekte edebileceğini bulmuştur.
Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.
GALERİ
Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.
