Meşe Çanağı Mantarı (Peziza badia)

Meşe Çanağı Mantarı- Peziza badia

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm : Basidiomycota

Sınıf: Pezizomycetes

Takım: Pezizales

Aile: Pezizaceae

Cins: Peziza

Tür: Peziza badia

Peziza badia, Pezizaceae familyasına ait bir apothecial (Çanak görünümlü) mantar türüdür. Ormanlık bölgelerin topraklı yol kenarlarında, genellikle küçük gruplar halinde, çapı 8 cm’ye kadar olan, düzensiz, koyu kahverengi çanaklar şeklinde bulunurlar. Meşe Çanağı Mantarı kumlu topraklarda daha sık görülme eğilimindedir ve çıplak zemini tercih ederler. Bu tür, dünyanın birçok yerinden dağınık kayıtlara sahip olan, sık gözlemlenen bir Avrupa türüdür.

Cins adı olan “Peziza”, bir ayağa atıfta bulunan Latince bir kökünden gelebilir – bu gruptaki çoğu mantar sapsızdır (ayaksız veya sapsız).  Spesifik epitet “ badia” defne (kırmızımsı) kahverengi anlamına gelir.

Genel Özellikleri: 100’den fazla Peziza türü olduğu bilinmektedir ve çoğu açık kahverengi veya kahverenginin çeşitli tonlarındadır. Türlerin kesin tanımlanması çok zor olup, nadiren de olsa mikroskobik inceleme olmadan da mümkündür.

1801’de Christiaan Hendrick Persoon tarafından tanımlanmış ve ona genel olarak günümüzde kabul edilen bilimsel adı vermiştir.

 Peziza badia’nın eşanlamlıları arasında, Helvella cochleata Bolton, Scodellina badia (Pers.) Gray. Galactinia badia (Pers.) Fr. Peziza badia Pers Var.  manastır ve Plicaria badia (Pers.) Fuckel bulunur.

Meşe Çanağı Mantarı, 2 ila 8 cm genişliğinde ve 1,5 ila 4 cm yüksekliğindedir. Başlangıçta içe dönük bir kenarı olan, fincan şeklindeki görünümü, tamamen geliştirildiğinde düzensiz ve dalgalı bir kenarlı genişleyen dairesel veya eliptik bir kaba açılır hal alır.  Dış yüzey defne kahvesinin çeşitli tonlarındadır ve ince bir şekilde pürüzlüdür. İç (sporları barındıran) yüzey pürüzsüzdür ve genellikle biraz daha koyu bir defne kahvesi tonu, bazen zeytin renklidir.  Bu mantar türünün bir sapı ve lamelleri yoktur.

Yaşlı, olgun Peziza badia mantarları olgunlaşmamış genç örneklere göre çok daha koyudur. Olgunluk evrelerinin son demlerinde tüm mantar çok koyu kahverengiye veya siyaha döner.

Koku: Koku ve tat ayırt edici değildir.

Spor Baskısı: Sporları elipsoidal olup, 17-20 x 9-12 µm boyutlarındadır, düzensiz bir retikül (ağ deseni) ile süslenmiştir. Spor keseleri 8 sporludur.
         

Habitat: Bay Cup- Meşe Çanağı Mantarı saprobik bir mantar olup, sıkıştırılmış ağır topraklarda, özellikle orman patikalarında yetişir. Genelde çakıl veya topraklı alanlarda, iğne yapraklılar ve geniş yapraklı ağaçların altında, küçük gruplar halinde, genellikle birbirine yakın büyürler. Türkiye’de kaydı yapılan bölgeler; Orta ve Doğu Karadeniz Bölümleri, Asıl Ege Bölümü ve Orta Kızılırmak Bölümü.

Mevsim: Yaz ve Sonbahar, özellikle Haziran’dan Kasım ayına kadar görmek mümkündür. Çürüme evreleri çok yavaş olduğundan sezon bittikten sonra kışın da bulunurlar.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Peziza badia, iyice pişirildiği takdirde genellikle yenilebilir olarak kabul edilir. Yetersiz pişirilirse veya çiğ yenirse zehirlidir ve ciddi şekilde rahatsız edici mide rahatsızlıklarına neden olabilir ( Aynı durum, Morchella esculenta, Morchella elata, Black Morel dahil çoğu yenilebilir askomiset mantarları için de geçerlidir).

Ek bilgiler: En benzer tür Peziza phyllogena (Cooke) = Peziza badioconfusa (Körfezi), Akdeniz kuşağının karışık ormanlarında oldukça yaygındır, kırmızı-turuncu yansımalı zeytin-kahverengi tonlu askom, menekşe tonlu açık kahverengi et, mikroskobik olarak siğil sporları vardır, kesinlikle elipsoiddir. Boyutları 18-21 × 6-8 µm, ascus 250 µm’ye kadar olabilir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarıma göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri için  Türkiye’nin Mantar Avcıları Facebook sitemizi de ziyaret edebilirsiniz. Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.