Akçakşır Mantarı (Pleurotus nebrodensis)

Pleurotus nebrodensis

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm : Basidiomycota

Sınıf: Basidiomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Pleurotaceae

Cins: Pleurotus

Tür: Pleurotus nebrodensis

Yaygın olarak Funciu di basilicu olarak bilinen Pleurotus nebrodensis, IUCN tarafından 2006’da nesli kritik tehlike altında olduğu bildirilen bir mantardır. Kaynaklarda bu mantar sadece Cachrys ferulacea ile birlikte Kuzey Sicilya’daki kireçtaşı üzerinde yetişmektedir diye geçer. Ancak yakın zamanda Yunanistan anakarasından da doğrulandı ve Türkiye’de Doğu Karadeniz bölümünde Mendek (Mendik) mantarı ismiyle toplanmaktadır.

Mantarlı Yaşam ailesi olarak bu nadide türe özellikle değinmek istiyoruz.

Şu anda Pleurotus nebrodensis’i koruyan bir kanun bulunmamaktadır. Sadece Madoine Mountains bölge parkının A bölgesinde çapı 3 cm’nin altında olanların toplanması yasaklanmıştır. Sicilya ve Yunanistan’da bulunduğu bölge 500 kilometrekareden azdır. Ülkemizde (Türkiye) bulunan bu türün popülasyonu için acil bir araştırma beklentisi içindeyiz.

Türlerin Sicilya’daki dağılım aralığı Madonie Dağları ile sınırlıdır. 2009’da Kuzey Sicilya’da yapılan araştırmalar sonucunda tür miktarında belirgin bir düşüş kaydedildi. Artan toplama baskısı, genel popülasyonların henüz spor salmadan hasat edilmesi sebebi ile, zaten nadir olan türün geleceğini tehlikeye atmaktadır.

Mantarın ilk kaydı 1866’da İtalyan botanikçi Giuseppe Inzenga tarafından Agaricus nebrodensis olarak yapıldı. 1886’da Fransız mikolog Lucien Quelet türleri Pleurotus cinsine transfer etti. Pleurotus eryngii ile yakından ilişkili olsa da, gerçekte benzer değildirler.

Şapka: 5 ila 20 cm çapında, açık fildişi renkli, bazen kremden fildişine, açık kahve pullu, bej rengine kadar gözlemlenir. Yüzeyi parlak veya yarı saydam, kuru, çatlama ile birlikte, pürüzsüz ve tüysüzdür.

Lameller: Aşırı açılı olup, açık fildişi ile açık bej arasındadır.

Gövde-Sap: Eti krem rengindedir. Kıvamı renk değişikliği olmaksızın serttir. Gövde (Sap) sırayla Prangos ferulacea’nın ( Mendek otu) kök ve gövde kalıntıları ile bağlantılı olan pile eksantrik veya yanak olarak tutturulmuştur. Sapın kıvamı lifli, eti katı, içi dolu, yüzeyi pürüzsüz ve açık fildişi rengindedir.

Koku: Kokusu ve tadı hafif unsudur.

Spor Baskısı:  Mendek Mantarı Mikroskobik özelliklerİ: Basidium 45 – 55 × 8 – 10 µm boyutlarında olup 4 – sporludur. Sporlar 9.0 – 12.5 × 5.0 – 7.5 µm ebatlarında hiyalin, silindirik ve pürüzsüzdür.

Habitat: Bu tür Prangos ferulacea ile bağlantılıdır. Apiaceae ailesine ait olan bu çok yıllık bitki dağ otlaklarına hakimdir. Yalnız veya toplu olarak görülür. Sicilya, Yunanistan ve çok bilinmese de Türkiye kaydı vardır.

Mevsim: Nisan ve Haziran ayları arası.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Sicilya florasının ( Mayıs ayında Madonie Dağları’nın en yüksek, en güneşli ve en dik yamaçlarında yetişir) en lezzetli mantarı olarak bilinir.

Ek bilgiler: Yapılan bilimsel çalışma ve deneylerde, Pleurotus nebrodensis’in kolon kanseri hücrelerini spesifik olarak önleme özelliklerinin olduğu gözlemlenmiştir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarıma göz atmak için tıklayınız.

GALERİ