Connect with us

Mantar Türleri

Vellinga Çıtkırdısı (Pluteus vellingae)

Published

on

Pluteus vellingae – Vellinga Çıtkırdısı


Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Pluteaceae

Cins: Pluteus

Tür: Pluteus vellingae

Pluteus vellingae, ilk olarak 25 Temmuz 2022 tarihinde Journal Of Fungi’de yayımlanan resmî bir makale ile ilgimizi çekti. O gün dünyaya ilk kez tanıtılmış olan bu ilginç türü, araştırma ve sitemizde yazmamız gerektiğini düşündük. Bu bilimsel çalışmada ve makalenin hazırlanmasında dünyanın bir çok ülkesinden mikologlar çalıştı. Bu çok kıymetli mikologlara (Alfredo Justo, Giuliano Ferisin, Hanna Ševčíková, Oğuzhan Kaygusuz, Guilermo Muñoz Gonzales, Renee Lebeuf ve Stephen D. Russell) bilime katkılarından dolayı Mantarlı Yaşam ekibi olarak çok teşekkür ediyoruz. Türk Mikolog ve bilim insanı Dr Oğuzhan Kaygusuz hocamızında bu çalışma grubu içinde olmasından, ayrıca gurur duyduğumuzu da ilave etmek isteriz.

P. vellingae ismi, mikoloji bilimine büyük hizmetler vermiş ve hala vermekte olan, Amerikalı mikolog ve bilim insanı Else C. Vellinga’ya ithafen verilmiştir. Biz de bu mantarı sizlere “Vellinga Çıtkırdısı” olarak anlatacağız.

Şapka: P. vellingae şapkası, 7–40 mm genişliğinde, çan şeklinde-dışbükey veya gençken sadece çan şeklindedir. Mantar olgunlaştıkça şapka düzleşir. Şapkanın merkezinde geniş ve belirgin bir umbo çıkıntısı bulunur. Yüzey rengi mantar ıslak iken hafif bir şekilde renk değiştirebilir. Şapka kenarlarına doğru yarı saydam çizgili olup, merkez çevresinde ve merkezden kenara doğru hafif ila kuvvetli buruşukluk oluşur. Bozulmamış veya eski örneklerde küçük çatlaklar olur. Şapka rengi kahverengi ila sarı-kahverengi renklerde olup, bu renk tonları kenarlara doğru gidildikçe hafifçe soluklaşır.

Pluteus vellingae
Pluteus vellingae

Lameller: Lameller, kalabalık (sık) ila orta derecede kalabalık, ventrikoz ve 2–5 mm genişliğindedir. Lameller başlarda krem veya açık sarı ila sarı, daha sonra pembemsi tonlardadır. Lameller düz veya hafif topaklanmış ve kenarları beyazdır. 

Pluteus vellingae
P. vellingae

Gövde-Sap: Sap, 15–55 1–6 mm boyutlarında olup, silindirik, genellikle hafif geniş tabanlıdır. Sap yüzeyi soluk ila parlak sarı veya yeşilimsi sarı tonlarda, uzunlamasına fibriloz, ve tabanda beyaz tomentumludur.

Pluteus vellingae
P. vellingae

Koku: Ayırt edici değildir.

Spor Baskısı: Spor baskı rengi pembemsidir. Bazidiosporlar (4.7–)5.4–7.3(–7.7) x4.3–6.3(–7.2) μm, avl x avw = 5.7–6.2 x 5.1–5.6 μm, Q = 1.00–1.26(–1.50), avQ = 1.05–1.19, küresel ya da geniş elipsoit, nadiren ovoid, sporlar hiyalin ve yüzey şekillenmesi yoktur. Sporlar kalın duvarlıdır.

Habitat: Ciddi bir çalışma sonrası, Temmuz 2022 yılında yayımlanan bilimsel makale (https://www.mdpi.com/2309-608X/8/8/773), türün dünyada yaygın bir dağılımı olduğunu ve yıllarca aynı cinse ait farklı türler ile karıştırıldığını göstermiştir. Türkiye’deki dağılımı, çoğunlukla Isparta ve çevresi olarak bilinmekte olup, Denizli ilimizden de de türün örnekleri toplandığı bildirilmiştir. Genellikle, İğne yapraklı ağaçların (Abies, Picea, Pinus gibi koniferlerde) ve bazen de geniş yapraklı, yaprak döken ağaçların (Quercus, Fagus, Populus gibi Angiospermlerin) odunları veya çürümüş materyalleri arasında küçük gruplar oluşturarak yetişmektedir.

Mevsim: Sonbahar -Kış; Özellikle Ekim sonundan Aralık ortalarına kadar süren periyotta yetiştiği bilinmektedir.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Yenilebilirliği henüz bilinmiyor.

Ek bilgiler: Yakın türlerle olan yakın ilişkileri incelendiğinde, Pluteus vellingae yetişme ortamı, sap ve şapkasının renginden dolayı, yıllarca çok yaygın bir tür olan Pluteus romellii ile karıştırılmıştır. Fakat, son yıllarda yapılan detaylı çalışmalar, morfolojik ve genetik olarak, bu iki türün farklı türler olduğunu ispatlamıştır. Aynı cinse ait (Pluteus sp) başka bazı türlerle de karıştırılması mümkündür.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Makalenin hazırlanmasında bizlerden desteğini esirgemeyen ve mantarın kaşiflerinden biri olan Dr Oğuzhan Kaygusuz hocamıza ve web sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.

Continue Reading
Click to comment

Leave a Reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Agaricaceae8 saat ago

Çakalosuruğu Mantarı (Lycoperdon excipuliforme)

Mantar Türleri2 gün ago

Akkarakız Mantarı (Tricholoma album)

Amanita5 gün ago

İrisiğilli Kese Mantarı (Amanita magniverrucata)

Amanitaceae1 hafta ago

Başlı Duvakluca Mantarı (Saproamanita codinae)

Cortinariaceae2 hafta ago

Vişne Örümcekmantarı (Cortinarius violaceus)

Mutinus2 hafta ago

Kızıl Kokarboynuz Mantarı (Mutinus ravenelii)

Amanita3 hafta ago

Şampanyakese Mantarı (Amanita crenulata)

Mantar Türleri3 hafta ago

Kızıl Pulbaş Mantarı (Pholiota alnicola)

Gomphaceae3 hafta ago

İri Mortopaç Mantarı (Gomphus crassipes)

Aspergillaceae4 hafta ago

Divane Asper Mantarı (Aspergillus tubingensis)

Gomphaceae4 hafta ago

Tellice Mantarı (Ramaria flava)

Britzelmayria4 hafta ago

Çit Pulcuklu Mantar (Britzelmayria multipedata)

Hygrocybe1 ay ago

Bal Mummantarı (Hygrocybe reidii)

Agaricaceae1 ay ago

Solguntellice Mantarı (Ramaria pallida)

Mantar Türleri1 ay ago

Kızılkenet Mantarı (Pycnoporus cinnabarinus)

Mantar Türleri1 ay ago

İri İztutan Mantarı (Paxillus obscurisporus)

Elaphomyces2 ay ago

Benli İçikara Mantarı (Elaphomyces granulatus)

Gomphidiaceae2 ay ago

Kaygan Gabaramantarı (Gomphidius glutinosus)

Boletaceae2 ay ago

Enginsüngercik Mantarı (Rubroboletus pulchrotinctus)

Agaricaceae2 ay ago

Hosmantarı (Lycoperdon echinatum)

Amanita2 ay ago

Uzak Doğu Sezar Mantarı (Amanita caesareoides)

Hypsizygus2 ay ago

Kahve Kırkkafa Mantarı (Hypsizygus tessulatus)

Hymenogaster2 ay ago

Kaba Papazküre Mantarı (Hymenogaster griseus)

Boletaceae2 ay ago

Gri Sap Örgübacak (Leccinum cyaneobasileucum)

Hydnangiaceae2 ay ago

Çam Düzenbazı (Laccaria trichodermophora)

Boletaceae2 ay ago

Karakalpak Mantarı (Strobilomyces strobilaceus

Hebeloma2 ay ago

Meşe Turpkokan (Hebeloma quercetorum)

Inocybaceae2 ay ago

Çırpıkümbet Mantarı (Inocybe lacera)

Genel2 ay ago

Çatlakyumurta Mantarı (Gyroporus castaneus)

Boletaceae2 ay ago

Oktavyan Mantarı (Octaviania asterosperma)

Cortinariaceae2 ay ago

Akça Örümcekmantarı (Cortinarius variegatus)

Agaricaceae3 ay ago

Sarıçalan Mantarı (Agaricus iodosmus)

Bankeraceae3 ay ago

Turuncuağlayan Mantar (Hydnellum aurantiacum)

Boletaceae3 ay ago

Bahçeboleti (Hortiboletus bubalinus)

Genel3 ay ago

GDPR Gizlilik Politikası

Mantar Türleri3 ay ago

Gevrek Süngermantarı (Suillus spraguei)

Abortiporus3 ay ago

Karanfilmantarı (Abortiporus biennis)

Mantar Türleri3 ay ago

Yer yumurtamantarı (Volvariella surrecta)

Mantar Türleri3 ay ago

Aslan Çıtkırdı Mantarı (Pluteus leoninus)

Asterophora3 ay ago

Mantareniği (Asterophora parasitica)

Bondarzewia3 ay ago

Yanıktere Mantarı (Bondarzewia mesenterica)

Boletaceae3 ay ago

Tapa Bolet Mantarı (Boletus barrowsii)

Mantar Türleri4 ay ago

Gölgeli Çıtkırdı Mantarı (Pluteus umbrosus)

Inocybaceae4 ay ago

Utangaçmantar (Inocybe godeyi)