Ağaçgöbeleği Mantarı (Polyporus tuberaster)

Polyporus tuberaster – Ağaçgöbeleği Mantarı

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm : Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Polyporales

Aile: Polyporaceae

Cins: Polyporus

Tür: Polyporus tuberaster

Polyporus tuberaster, Yumrulu polipor veya Türkiye Mantarları Listesi (Aralık 2020 Basım) adlı kitaptaki ismi ile Ağaçgöbeleği Mantarı olarak tanınır.

Bu Polipor Mantarı ilk kez 1796 yılında Hollandalı doğa bilimci Nicolaus Joseph von Jacquin (1727 – 1817) tarafından tanımlandı ve ona iki terimli bilimsel Boletus tuberaster adını verdi. 1821’de bu türü yeniden tanımlayan ve Polyporus cinsine aktaran İsveçli mikolog Elias Magnus Fries oldu. Böylece şu anda kabul edilen bilimsel adı Polyporus tuberaster’ı oluşturdu.

 Polyporus tuberaster’ın eşanlamlıları arasında Boletus tuberaster, Favolus boucheanus, Polyporus lentus, Polyporus coronatus, Polyporus floccipes, Polyporus boucheanus ve Polyporus forquignonii bulunur.

Polyporus jenerik adı ‘çok gözenekli’ anlamına gelir ve bu cinsteki mantarların gerçekten de lameller veya başka herhangi bir himen yüzeyi yerine gözeneklerde (genellikle çok küçük ve çok sayıda) sonlanan tüpleri vardır. Tuberaster özel sıfatı ise ‘yumrulu’ anlamına gelir. Polyporus tuberaster’ın mantar veren gövdeleri, bir dinlenme aşaması veya depolama yapısı olduğu düşünülen, sklerotium adı verilen, siyahımsı, patatese benzer bir yeraltı yumrudan geliştiği için olağan dışıdır.

Şapka: Bu polipor Mantarının şapka çapı 5-10 cm kadar büyür. Görünümü dirsek şeklinden ziyade yuvarlaktır, hafif veya derinden huni şeklinde olabilir, açık kahverengi ila koyu turuncu-kahverengi ve küçük pullarla kaplıdır. Şapka bazen eşmerkezli olarak zonlu, ince marj genellikle geri çekilmiş veya içe doğru yuvarlanmıştır.

Tüpler ve Gözenekler: Tüpler kremsi beyazdır, 1-4 mm derinliğinde olup, mm başına 1-3 aralıklı beyaz veya krem ​​​​köşeli gözeneklerle sonlanır. Gözenekler decurrent yani şapkadan sapa doğru akar durumdadır ve bu nedenle çok az çıplak gövde bırakır.

Gövde-Sap: 30-70 mm boy ve 15-30 mm kalınlığında olabilen sap, sağlam, etli-sert, yuvarlak veya silindirik, genelde şapka ile aynı renkte ancak toprak altında kalan yumrulu kısmı (sklerotium) kahverengi ile siyah arası renklerdedir.

Koku: Koku ve Tat hafif mantarımsıdır ama ayırt edici özellik değildirler.

Spor Baskısı: Spor baskısı rengi beyaz olup, sporları silindirik, pürüzsüz, 12-16 x 4-6µm boyutlarında ve inamiloiddir.

Habitat: Ağaçgöbeleği Mantarları saprobik, çoğunlukla gömülü, çürük, sert ağaçlarda (özellikle Kayın) büyürler. Yaprak döken sert ağaçların düşmüş dallarını severler. Bazen bu huni şeklindeki poliporların, sklerotium benzeri bir yumrudan (yiyecek rezervlerini depolayan ve meyve gövdesinin zorlu çevre koşullarında hayatta kalmasını sağlayan sert bir miselyum kütlesi) büyüdüğü bildirilmektedir. Polyporus tuberaster – Yumrulu Polypore, İngiltere ve İrlanda’da dahil olmak üzere Avrupa’nın çoğunda ve Asya’nın birçok yerinde görülür.

Mevsim: Yaz ve Sonbahar aylarının mantarıdır.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Genç ve tazelerinin yenilebilir ve oldukça iyi oldukları rapor edilmiştir. Yenilecek ise iyi pişirilmesi önerilir.

Ek bilgiler: Benzer mantarlar arasında Polyporus (Cerioporus) squamosus yani Pullu Mantar ilk sırayı alır. Lakin, Pullu Mantar şapkasının çapı Polyporus tuberaster a göre daha büyük boyutlarda olur.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarıma göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri için  Türkiye’nin Mantar Avcıları Facebook sitemizi de ziyaret edebilirsiniz. Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.