Tüylü maymuncuk mantarı (Schizophyllum commune)

Schizophyllum commune – Tüylü maymuncuk mantarı

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar- Fungi

Bölüm : Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Schizophyllaceae

Cins: Schizophyllum

Tür: Schizophyllum commune

Schizophyllum commune, Schizophyllum cinsine mensup bir mantar türüdür. Hareketle geri çekilebilen bilinen tek mantardır. Son zamanlarda, diğer herhangi bir glukan kompleks karbonhidrattan daha yüksek olan immünomodülatör, antifungal, antineoplastik ve antiviral aktiviteleri nedeniyle tıbbi endüstrinin ilgisini çekmiştir. Etli minik gövdeleri saplardan yoksundur ve kendilerini yaprak döken ağaçların ölü odununa küçük kelepçeli mantarlar gibi tuttururlar. Bununla birlikte, bir dirsekli mantarın aksine Schizophyllum commune , gözeneklerden veya basit, düz bir yüzeyden ziyade alt tarafında lamel gibi görünen yapılara sahiptir. Yakından incelendiğinde, “lameller” sadece alt yüzeyde kıvrımlara dönüşür ve çok belirgin bir şekilde bölünmüştür ayrıca iki katına çıkarlar. Yukarıdan bakıldığında, bu sadece küçük beyaz köşeli ayraç benzeri bir mantardır. Ancak şapkanın altında, her biri merkezi olarak bölünmüş radyal lamel benzeri kıvrımları nedeniyle Split gill ( bölünmüş lamel) olarak adlandırılır.

Roper ve meslektaşları, dünyanın her yerinden bu mantarları topladılar ve filizlenmiş sporlardan misel ürettiler. İki suşun ( Suş = Bir bakteri veya virüsün genetik farklılıkları bulunan alt grupları) farklı çiftleşme tiplerinden olması nedeniyle birbirleriyle çiftleşebildiklerini gösterdiler. Ayrıca, Schizophyllum commüne’ün 28.000’den fazla cinsiyete sahip olduğunu keşfettiler.  Bu, kardeşlerin çiftleşme riskini en aza indiren bir adaptasyondur ve bu nedenle yeni genetik stokla, neredeyse % 100 oranında çiftleşmeyi başararak, genetik çeşitliliği en üst düzeye çıkarmaktadırlar.

İsveçli büyük mikolog Elias Magnus Fries şu anki bilimsel adını (Schizophyllum commune) 1815’te verdi.

Eş anlamlıları Schizophyllum commune include Agaricus alneus , Agaricus multifidus  ve Apus alneus’tur. Schizophyllum amplum (Lév.) Nakasone, Britanya’da şu anda kayıtlı olan bu cinsin diğer tek üyesidir.

Jenerik ismi olan Schizophyllum  ”basitçe bölünmüş yapraklar” anlamına gelir. Sıfat olan ”commune”ise aynı temele sahip – paylaşılan anlamına gelir ve bu türün tüm dünyada yaygın olduğunu ima eder.

Şapka: Tipik olarak 1 ila 3 cm çapında ve 0,3 ila 1 cm kalınlığındadır, sık sık bitişik şapkalarının kenarlarına kaynaşmıştır. Beyaz ve tüylü, bazen mor renklidir.

Lameller: Uzunlamasına bölünmüştür ve kuru havalarda verimli yüzeyleri (hymenium) korumak için geriye kıvrılırlar. Bağlantı noktasından (yanal veya merkezi) yayılan pembemsi gri renktedirler.

Gövde-Sap: Bu mantarın ilkel gövdeleri çok kısadır ve genellikle substrat yüzeyinin üzerinde görünmez. Ölü ağacın altındaki etli gövdeleri, kısır yüzey yoluyla ve herhangi bir sap olmadan merkezi olarak bağlanır.

Koku: Ayırt edici bir kokuya sahip değildir.

Spor Baskısı: Sporlar 3-4 x 1-1.5 µm (bazen daha büyük; 5.5-7 x 2-2.5 µm), silindirik ila eliptik, pürüzsüzdür. Sistidia yoktur. Pileipell, 3-6 µm genişliğindeki elemanların bir kesitidir. Kelepçe bağlantıları mevcuttur. Spor baskısı beyazdır.

Habitat: Ölü odun üzerinde saprobik veya canlı odun üzerinde ara sıra parazit olarak yaşar. Tek başına ya da daha sık olarak, kümelenmiş bir şekilde büyürler. Çürüyen sert ağaç çubukları ayrıca kütüklerde (kalas ve tahtalar üzerinde bile) yıl boyunca gözlemlenir (büzüşerek ve daha fazla nem bekleyerek hayatta kalır). Kuzey Amerika’ya ve tüm dünyaya yaygın olarak dağılmamışlardır. 

Son yıllarda bu olağanüstü saprobik mantar, silajı sevmeye başladı. Tarla çitlerinin yanında veya ahırlarda yığılmış halde bırakılan plastik sarılı yuvarlak balyalardaki çatlaklardan çıkan etli gövdesi katmanlarında sıklıkla görülür.

Mevsim:  Tüylü Maymuncuk mantarı yıl boyunca görülebilir.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Küçüklüğü ve sertliği nedeniyle, yenmez olarak kabul edilmesine rağmen, tür zehirsizdir. 2006 itibariyle, Meksika’da ve diğer tropik bölgelerde yaygın olarak tüketilmektedir. Ancak genelllikle üzerinde yetiştiği odundan daha serttir, hiç bir mutfak değeri bulunmaz.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarıma göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.