Karnabahar Mantarı (Sparassis crispa)

Sparassis crispa – Karnabahar Mantarı

Taksonomi-Bilimsel Sınıflandırma

Alem:     Mantarlar-Fungi

Bölüm :  Basidiomycota 

Sınıf: Agaricomycetes

Takım:  Polyporales

Aile: Sarassidaceae

Cins: Sparassis

Tür: Sparassis crispa 

Sparassis crispa bilimsel adı ile tanınan bu hoş sebze görünümlü mantara, sitemizde bizler “Morul Mantarı” ismini verdik. Türkiye’de yaygın olarak Karnabahar (veya Karnıbahar) mantarı olarak bilinen bu güzel görünümlü, sıradışı mantara, halkımız yörelere göre kıvırcık mantar, marul mantarı, erişte mantarı, kıvırcık sparassis, lahana mantarı, ağaç karnabaharı, beyin mantarı gibi isimler vermişlerdir.

Şapka: S. crispa- Karnabahar mantarının diğer mantarlar gibi belirli bir şapkası yoktur, boyutları oldukça büyüktür. 20-30 cm çapa ulaşabilirler. Bir kaç kg ağırlığında olanlarına rastlanmıştır. Genç örnekleri uzaktan bakıldığında, beyaz toplu bir çalıyı andırır. Genç ve taze halleri beyaz renkli olup, olgunlaştıkça koyulaşır , kuruduğu zaman kahverengimsi bir renge bürünürler.

Lameller: Sayafamızdaki S. crispa görsellerinde de görüldüğü üzere diğer şapkalı mantarlar gibi lameller yoktur.

Gövde-Sap: Karnabahar Mantarları 2-5 cm kalınlığında bir sapa sahiptirler. İlk zamanlar beyazdan kahverengine olan bu sap rengi, çok olgun örneklerde koyu kahverengiden  siyaha kadar renkler değişebilir.

Koku: Genç ve taze örnekleri güzel baharatımsı kokarlar. Çok olgun bireyleri sidik ve çamaşır suyu kokar.

Spor Baskısı: Sporlar beyaz, eliptik ve pürüzsüzdürler.

Habitat: Kuzey yarım kürenin ılıman bölgelerinin tümünde (Asya , Avrupa, Kuzey Amerika ) yetişen genellikle, iğne yapraklı ve kozalaklı ağaçların kütüklerinde yetişirler. Ağaçta parazit mantar olarak yaşarlar. Sparassis crispa yumuşak ve gevrek bir yapıya sahiptir.

Mevsim: Sonbahar başlarından Kış ortasına kadar bulmak ve toplamak mümkündür.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Karnabahar mantarının özellikle genç ve taze olanları aranan ve lezzetli mantarlardandır. Ama, çok olgunlaşmış, yaşlı örneklerinin, sidik veya çamaşır suyu gibi kötü koktukları için tüketilmeleri tavsiye edilmez.

Dip not: S. crispa- Karnabahar Mantarı içerdiği yüksek oranlardaki Beta-Glukan bileşenleri sebebiyle bazı ülkelerde tıbbi amaçlı yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bu çok faydalı mantarın bünyesinde barındırdığı Terpenoid bileşikleri ve Flatidler dünyada kanser tedavisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Geleneksel Çin tıbbında da yüzyıllardır kullanılmaktadır. Beta-Glukan içeren ilaçların birçoğu bu mantardan yapılır. Düzenli olarak tüketilen Sparassis cripa- Morul mantarı Göğüs,mide pankreas,kolon, rahim, prostat başta daha birçok kansere karşı vücudun direncini artırdığı bilimsel araştırmalarca kanıtlanmıştır.

Ek Bilgiler: Dünyada yetiştirciliği de yapılan Karnabahar mantarı, ilaç sanayinde ve alternatif tıpta büyük önemi olan bir mantar türüdür. Türkiye’de Sparassis türlerinden, S. crispa ve S. laminosa’ya sıkça rastlamak mümkündür. Sparassis laminosa meşe ağaçlarının köklerinde büyür.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.