Ak Süngermantarı (Suillus mediterraneensis)

Suillus mediterraneensis – Ak Süngermantarı

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Boletales

Aile: Suillaceae

Cins: Suillus

Tür: Suillus mediterraneensis 

Suillus mediterraneensis, Suillus cinsinden yenilebilir bir mantar türüdür. Avrupa’da iğne yapraklı ormanlarda, mikorizal olarak iki iğneli çamlarda (Pinus halepensis, Pinus pinea, Pinus pinaster) bulunur. İlk adı 1969 yılında Boletus mediterraneensis iken, 1992 yılında Suillus’a devredilmiştir. Suillus granulatus‘a benzer, ancak beyaz değil sarımsı eti ile ayırt edilir. Türkiye’de kaydı ilk kez, sayın hocamız Prof Dr Ertuğrul Sesli tarafından yapılmıştır. Henüz Türkçe bilinen bir ismi olmayan bu Suillus türünü biz Mantarlı Yaşam Ekibi olarak ”Ak Süngermantarı” olarak sizlere anlatacağız.

Şapka: Şapka çapı 5-12 cm kadardır. Şapka önce yarım küre şeklinde, sonra dışbükey (konveksiyon) olarak genişler. İlk başlarda sarımsı, donuk sarı, turuncumsu, bakır rengi, kahverengimsi, toprak rengi veya zeytini kahverengi, lekeli, yüzeyi yapışkan, yayvan tepe çıkıntılı ve kenarı içeriye kıvrıktır.

Şapka derisi soyulabilir özellikte, az veya çok paralel veya iç içe geçmiş hiflerden yapılmıştır.

Gözenekler: Tüpler sapa uzunlukları ölçüsünde birleşmiş, beyazımsı, krem rengi, açık sarımsı, sarımsı yeşil, zeytin sarısı veya sarımsı kahverengidir.

Gövde-Sap: Sap silindirik, tabana doğru daha ince, kahverengi ve küçük kesecikler veya pullarla kaplı, beyazımsı veya krom sarısı, tabanda genellikle morumsu pembe ve ipliksi miselyumlu ve 50−75 × 10−20 mm’dir. Eti sarımsı, hafif tatlı ve hoş, süngerimsi, beyazımsı, merkezde daha kalın, sarımsı veya krom rengidir. Sapında halka (yüzüksüz) yoktur.

Koku: Koku ve tat ayırt edici değildir.

Spor Baskısı: Bazidiyumlar iğ veya çomakçık biçiminde, 4 sporlu, bazen 2 sporlu ve 20−30 × 5−7 μm’dir. Bazidiyosporlar uzun eliptik veya silindirik, açık sarı, toprak veya zeytin sarısı ve 7.5−10.5 × 3−4 μm’dir. Çeylosistityumlar çomakçık biçiminde ve 35−55 μm’dir.

Habitat: Mantarın dağılımı, Avrupa’da şimdiye kadar, bilindiği üzere sadece Akdeniz bölgesi ile sınırlıdır. Doğal ortamı, iğne yapraklı ormanlardır. İki iğneli çamlarla mikorizal (Pinus halepensis, P. pinea, P. pinaster). Yaz aylarından sonbahar sonlarına kadar çoğunlukla kireçli topraklarda, iğne yapraklı ağaç ormanlarında tek tek veya küçük gruplar halinde yetişen mikorizal bir mantardır. Türkiye kaydı ilk kez Trabzon ili Akçaabat İlçesinde yapılmıştır.

Mevsim: Yaz-Sonbahar (Türkiye’de kaydı yapılan örnekler Temmuz sonunda bulunmuştur).

Yenilebilirlik ve Toksisite: Yenilebilir bir mantar olduğu bildirilmiştir.

Ek bilgiler: Benzer tür vardır. Suillus cinsi mantarlardan S. granulatus (Damlamantar), S. collinitus (Benekli süngermantarı), S. bellinii (Gâvur süngermantarı) ve S. mediterraneensis (Ak süngermantarı) morfolojik olarak birbirine çok yakın türlerdir. S. mediterraneensis sarımsı içeriği, çam ve ladin ormanlarında yayılış göstermesi, tadı ve kokusunun hoş oluşu ve 7.5−10.5 × 3−4 μm sporları ile kendisine benzer tüm türlerden ayrılır.

Suillus granulatus; kırmızımsı veya turuncumsu ve fazlaca yapışkan şapkası ve sapı üzerinde görülen beyazımsı damlacıklar ile fark edilir.

Suillus collinitus; fazlaca lifli, kırmızımsı veya kestane rengi şapkası, daha kısa ve geniş bazidiyosporları, tabanda daha kalın ve kırmızımsı kahverengi sapı ile diğer türleden ayrılır.

Suillus bellinii; daha büyük ve açık renkli şapkaya, beyazımsı olan fakat kırmızımsı süt salan tüpsü yapılara ve beyazımsı zemin üzerinde kırmızımsı benekli sapa sahiptir.

Bu türlere yakın S. flavidus daha küçük şapkaya, sapa ve bazidiyosporlara sahiptir. Grup üyeleri depoladıkları madde miktarına bağlı olarak az ya da çok ishal ve zehirlenme yapabilir. Ölçülü oranda toplanır ve tüketilirler. Suillus mediterraneensis (Ak süngermantarı) birçok ülkede toplanıp tüketilmesine rağmen araştırma alanında pek tanınmamaktadır.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Makalemizin yazılmasındaki yardımlarından ötürü, Trabzon Üniversitesinden sayın hocamız Prof Dr Ertuğrul Sesli’ye ve sitemizde emeği geçen, destek olan herkese çok teşekkür ederiz.