Sarıpelte mantarı (Tremella mesenterica)

Tremella mesenterica

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm : Basidiomycota

Sınıf: Tremellomycetes

Takım: Tremellales

Aile: Tremellaceae

Cins: Tremella

Tür: Tremella mesenterica

Tremellaceae ailesinden yaygın bir jöle mantarıdır. En sık ölü ama ağaca bağlı ve yakın zamanda düşmüş dallarda, özellikle anjiyospermlerde, Peniophora cinsindeki ahşap çürüme mantarlarının bir paraziti olarak bulunur. Peniophora’nın çok azı görünür veya hiç biri görünmeyebilir. Bunun sebebi Yellow Brain fungus ‘un    Peniophora mantarının miselyumuyla beslenmesidir. Ağacın yüzeyinden ziyade ahşabın derinliklerinde olabilir. Meyve veren gövdesi bu nedenle mevcut olmak zorunda bile değildir, doğrudan konakçısı olduğu ağaçtan besleniyormuş gibi görünebilir.

Yellow Brain fungus (Sarı beyin mantarı), Golden jelly fungus ( Altın jöle mantarı ), Yellow trembler (sarı titreyen), Witch’s Butter ( Cadı yağı) gibi isimler ile anılır. Sarıpelte mantarı karbonhidrat üretir ve çeşitli biyolojik aktiviteleri nedeniyle araştırmacıların ilgisini çekmektedir. Avrupa, Asya, Avustralya, Kuzey ve Güney Amerikanın ılıman bölgelerinde bulunmaktadır.

1769’da İsveçli botanikçi Anders Jahan Retzius tarafından tanımlanmıştır. Eş anlamlıları arasında Exidia candida, Tremella albida, Tremella candida, Tremella lutescens ve Hormomyces auranticus bulunur.

Gövde: 2 ila 8 cm arasında büyüyebilir. Nemli olduğunda genellikle altın sarısı ve jelatinimsidir. Turuncuya dönüşebilir ve çok kuru havalarda eski boyutunun çok küçük bir kısmına büzüşür. Başlangıçta disk benzeri olan meyve gövdesi, kısa süre sonra beynin yapısına çok az benzeyen düzensiz bükülmeler geliştirir.

Nadiren sağdaki resimde olduğu gibi, Tremella mesenterica var. alba ile karşılaşabilirsiniz.

Tremella mesenterica aşırı yağmur aldığında rengi solgunlaşsa da belirgin sarılığını korur.

Koku: Sarıpelte mantarının kokusu ayırt edici değildir.

Spor Baskısı:  10–15 x 6–12 µm, elipsoid, düz, KOH içinde hiyalin, genellikle tekrarlama yoluyla filizlenmek için “tomurcuklanır” ve bazen genişler veya düzensiz şekillenir. Bazidia 21–22 x 12–18 µm, elipsoid, çoğunlukla uzun, parmak benzeri sterigmatlıdır. Conidia (eşeysiz sporlar) küresel, oval veya geniş elipsoidal, 2-3 x 2-2,5µm boyutlarındadır. Spor baskısı ise beyazdır.              

Habitat: Geniş yapraklı ağaçtan (meşe ve diğer sert ağaçlar) elde edilen ölü kereste üzerinde yetişir. Huş ağacının düşmüş dallarında da yaygındır. Bu renkli mantar çürüyen Karaçalı odununda da büyür.

Witch’s Butter’ın beslendiği ölü kereste değil, kabuk mantarlarıdır. Bu nedenle saprobik türlerden ziyade parazitik bir tür olarak sınıflandırılmalıdır. Peniophora cinsindeki kabuk mantarlarına saldırır.

Mevsim: Genellikle ilkbaharda, ılıman bölgelerde ortaya çıkar, ancak aynı zamanda yaz, sonbahar ve kış aylarında da görülür

Yenilebilirlik ve Toksisite: Bir çok uzmanın görüşüne göre bu tür yenilebilir ama çok zayıf bir mantardır. Bazı uzmanlar yenmez olarak nitelemiştir. Mutfak değeri çok azdır.

Ek bilgiler: Yaşam döngüsünde basidiosporların tomurcuklanmasının bir sonucu olarak ortaya çıkan maya benzeri bir faza sahiptir. Eşeysiz ve eşeyli üreme arasındaki değişim, iki uyumlu çiftleşme şeklinin maya şeklindeki haploid hücrelerinin çiftleşmesi ile sağlanır. Her çiftleşme tipi feromen üreten hücrenin zıt çiftleşme tipine sahip hedef hücrenin, cinsel farklılaşmasını sağlayan bir çiftleşme feromonu salgılar. Seksüel farklılaşma büyümenin durması ile karakterize edilir. G1 fazında bir hücre bölünme döngüsü ve ardından uzun bir çiftleşme tüpünün oluşumu, A-10 ve a-13 feromonları tarafından başlatılan çiftleşme tüpünün oluşumu, mayalarda bipolar tomurcuklanma sırasında tomurcuk ortaya çıkma sürecine benzer. Meyve gövdeleri ağaç kabuğunun altında bulunan bir primordiumdan ortaya çıkar ve bazen birden fazla meyve gövdesi, aynı primordiadan ayrı olarak kaynaklanabilir.

Bazı Tremella türleri biyolojik aktiviteleri nedeniyle tıp alanının ilgisini çeken polisakkaritler üretir. Çin’de bu bileşiklerin kanserin önlenmesi veya bağışıklık güçlendirilmesi için bir kaç patent başvurusu yapılmıştır.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese ve fotolarını kullanmamıza müsade eden Aydın Türk kardeşimize çok teşekkür ederiz.