Kokulukarakız Mantarı (Tricholoma saponaceum)

Tricholoma saponaceum

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm : Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Tricholomataceae

Cins: Tricholoma

Tür: Tricholoma saponaceum

Tricholoma saponaceum, dünya mantar literatürlerinde the soap-scented toadstool, soapy knight ve soap tricholoma (sabun köpüğü kokusuna istinaden) olarak geçen, yenilmeyen bir Tricholoma türüdür. Avrupa ve Kuzey Amerika’da sıkça rastlanılan bir mantar olan bu türe, Türkiye Mantarları Listesi kitabında “ Kokulukarakız” ismi verilmiştir.

Bu mantar, 1801 yılında Christiaan Hendrik Persoon tarafından bilimsel olarak tanımlanmış olmasına rağmen, bazionimi, büyük İsveçli mikolog Elias Magnus Fries’in ona Agaricus saponaceus adını verdiği 1818 yılına dayanmaktadır. 

Tricholoma, büyük İsveçli mikolog Elias Magnus Fries tarafından bir cins olarak kurulmuştur.  Jenerik ad, ‘tüylü saçak’ anlamına gelen Yunanca kelimelerden gelir ve en az uygun mikolojik cins adlarından biri olmalıdır, çünkü bu cins içindeki çok az türün, tanımlayıcı terimi haklı çıkaracak tüylü veya hatta tüylü pullu şapka kenarları vardır.

 Saponaceum özel sıfatı Latince’den gelir ve lameller ezildiğinde yayılan sabunlu kokuya atıfta bulunur.

Şapka: Tamamen olgunlaştığında çapı 12 cm’ye kadar olan çok değişken görünümlü şapkalar, genellikle merkezde grimsi veya yeşilimsi-gridir, ancak daha soluk, genellikle neredeyse saf beyaz kenarlıdır. Başlangıçta dışbükey olan şapkaları bazen hafif bir umbo ile düzleşir ve kenarlar dalgalı hale gelir, bazen de çok düzensiz genişler ve çok büyür.

Lameller: Kıvrımlı ve birbirinden oldukça uzak (aralıklı) olan lameller beyazdır, ancak berelendiğinde morardıktan kısa bir süre sonra kırmızımsı bir renk alır.

Gövde-Sap: Tricholoma saponaceum sapı, tipik olarak 10 ila 20 mm çapındadır , rengi beyazdır ve küçük açık gri liflerle kaplıdır. Ayrıca belirtmekte yarar var, derin köklü bir mantardır.

Koku: Lamelleri ezildiğinde veya kesildiğinde güçlü (doğal kokulu!) sabun kokusu yayarlar. Kokusu ayırt edici özellik olarak kabul görse de tadı çok hafif ve mantarımsıdır.

Spor Baskısı:   Sporlar, elipsoidal , pürüzsüzdür. 5-7 x 3.5-4μm boyutlarında olan sporlar  inamiloid’dir. Spor baskısı rengi ise beyazdır.

Habitat: Ektomikorizal bir mantar olan Kokulukarakız Mantarı, hem geniş yapraklı hem de iğne yapraklı ormanlarda sıkça bulunan bir türdür. Tricholoma saponaceum, Avrupa ve Kuzey Amerika’da bulunan karasal bir mantardır. Kuzeybatı Pasifik ve Rocky Dağları’nda bol miktarda bulunur. Yaz sonundan sonbahar sonlarına kadar iğne yapraklı ve yaprak döken ormanlık alanlarda (daha yaygın olarak Kuzey Amerika’da eski) bulunur.  Ladin, canlı meşe, tanoak ve madrone, batı Amerika Birleşik Devletleri’nde ilişkilendirilebilecek türlerdir. Orta ve Güney Avrupa’da meşe ile ilişkilidir.

Mevsim: Yaz- Sonbahar. Özellikle Haziran ayından Ekim sonuna kadar bulmak mümkündür.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Hafif ve mantarımsı bir tadı olan bu mantar, rehber kitaplarda genellikle yenmez veya muhtemelen hafif zehirli olarak sınıflandırılmıştır. Şiddetli mide rahatsızlığına neden olabilen toksinler içerdiği bildirilmiştir.

Ek bilgiler: Benzer türler vardır. Tricholoma terreum bazen soluk renklidir ve daha sonra görünüşte Tricholoma saponaceum’a oldukça benzer olabilir, ancak kendine özgü sabunsu kokusu yoktur. Lamelleri Hygrophorus türleri ile karıştırılmasına neden olabilir. Görünüş olarak ise griseoviolaceum’a benzer.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.