Akkızmantarı (Tricholomella constricta) 

Tricholomella constricta – Akkızmantarı

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Lyophyllaceae

Cins: Tricholomella

Tür: Tricholomella constricta

Tricholomella constricta, bilinen diğer iki ismi ile Tricholomella zerova (1979) ve Echinosporella contu (1992) Lyophyllaceae familyasına mensup yenilebilir bir mantardır. Mantarlı Yaşam ekibi olarak bu mantarı sizlere Türkiye Mantarları Listesindeki (Aralık 2020) ismi olan “Akkızmantarı” olarak anlatacağız.

Tricholomella, Lyophylaceae familyasından bir mantar cinsidir. Cins monotipiktir ve 1979’da Ukraynalı mikolog Mariya Yakovlevna Zerova tarafından bilimde yeni olarak tanımlanan Tricholomella constricta tek türünü içerir. Zerova’nın orijinal yayını geçersizdi ve daha sonra 1992’de Kuulo Kalamaees tarafından geçerli bir şekilde yeniden yayınlandı. Mantar Avrupa ve Asya’da bulunur.

Türkiye’de son yıllarda yapılan bilimsel çalışmalar ile bu türün ülkemizde 2 bölgede resmi kaydı yapılmıştır; Tür, Kars ilimizin Sarıkamış ilçesi sınırlarında yer alan Allahuekber Dağları Milli Parkı’ndan Türkiye mikobiyotası için yeni kayıt olarak verilmiştir. Bu çalışma Asst. Prof Dr Mustafa Emre Akçay tarafından 2014 yılında toplanan örnekler üzerinde yapılmış ve bu çalışma 2019 yılında yayımlanmıştır. Diğer lokasyon ise İstanbul Halkalı’dır. Bu çalışma ise sayın hocamız Prof Dr Ertuğrul Sesli ve Eralp Aytaç tarafından 2018 yılı Aralık ayı ve 2019 yılı Ocak ayında toplanan örneklerle yapılmıştır. Hocalarımıza ve tüm emeği geçenlere çok teşekkür ediyoruz. “Akkızmantarı – Tricholomella constricta için, Türkiye’de henüz pek bilinmeyen yenilebilir bir mantar türüdür” diyebiliriz.

Şapka: T. constricta şapkası, 2- 6cm çapındadır. Şapka, bazen geniş bir umbo ile dışbükeyden yarım küreye görünür. Merkezde ipeksi beyaz renkli olabilen şapka yüzeyi, hafif kahverengimsi, sarımsı veya grimsi renklerde de olabilmektedir. Yüzey gayet pürüzsüz, eti beyaz ve dolgundur.

Lameller: Akkızmantarı lamelleri ismi üstünde beyazdır, fakat bazen pembemsi renk tonlarında olabilmektedir. Lamellleri sık ve neredeyse serbest yani saptan bağımsızdır.

Gövde-Sap: Sap, 2-5.5 x 1-1.5 cm boyutlarında olup, sap rengi şapkası ile aynı ve beyazdır. Mantar gençken hafif flokoz, sonra fibrilloz, pürüzsüz, silindirik veya tabanda hafifçe konik görünümlüdür.

Koku: Unumsu (Mealy) güçlü bir kokusu olduğu bildirilmiştir.

Spor Baskısı: Spor baskısı beyazdır. Sporları 7-10 x 5-6 μm boyutlarında, hiyalin, elipsoid ila oval, belirgin bir şekilde ekinülattır. Basidia 25-35 x 6-8 μm boyutlarında ince klavat ve 4 sterigmata bulundurur.

Habitat: Yazdan sonbahara kadar ormanlarda ve çayırlarda bulunana, toprakta büyüyen saprofit (çürükçül) bir mantardır diye bildirilmiştir. Türkiye’de rastlanılan örnekler KARS, Sarıkamış, Boyali köy çevresinde, Pinus sylvestris ağaçları altından toplanmıştır.

Mevsim: Yaz ve Sonbahar.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Yenilebilir bir mantar türü olduğu bildirilmiştir.

Ek bilgiler: Bilinen diğer sinonim isimleri; Agaricus constrictus, Agaricus leucocephalus, Armillaria constricta, Calocybe constricta, Calocybe leucocephala, Calocybe leucocephala var. latispora, Collybia leucocephala, Cortinellus leucocephalus, Gyrophila constricta, Lepiota constricta, Lepiota erminea var. constricta, Lyophyllum constrictum, Lyophyllum leucocephalum, Mastoleucomyces constrictus, Melanoleuca constricta, Tricholoma constrictum, Tricholoma leucocephalum, Tricholoma leucocephalum var. caldarium, Tricholomella leucocephala ve Tricholomella leucocephala var. latispora olarak sıralanabilir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.