Kanlıca-Melki-Çıntar (Lactarius deliciosus)

Alem: Mantarlar- Fungi

Bölüm: Basidiomycota 

Sınıf: Agaricomycetes 

Takım: Russulales

Aile: Russulaceae

Cins: Lactarius

Tür: Lactarius deliciosus

Russulaceae familyasından (ailesinden) olan, Lactarius deliciosus, Lactarius salmonicolor ve Lactarius deterrimus mantarlarının hepsine Türkiye’de genel olarak verilen isim KANLICA’dır. Bu güzel mantar için, halk arasında “Kanlıca Türkiyenin milli mantarıdır” deyimi hakimdir. Türk insanı tarafından en çok sevilen ve toplanan türlerden biridir. Kanlıca, kırmızı mantar, melki, kızıl mantar, çıntar gibi isimler ile anılır. Yurt dışında ise Saffron Milkcap olarak bilinir.

Şapka: Lactarius deliciosus şapka genişliği, 5-25 cm arası olabilmektedir. Rengi, turuncunun farklı tonlarında olmakla birlikte, yaşlı ve çok fazla neme maruz kalmış örneklerde şapka üzerinde yeşil küf izleri olabilir. Şapka üst yüzeyi pürüzlü, ıslakken ise kaygandır.

Lameller: Lactarius deliciosus – Kanlıca’nın lamelleri düzenli ve sık olup, turuncu renktedir. Kesildiğinde veya berelendiği zaman turuncudan kırmızıya çalan tonlarda bir sıvı (turuncu süt) akar. Şapka üzerinde olduğu gibi, nem dengesine ve yaşam süresine bağlı olarak yeşil küf tonları lameller üzerinde de görülebilir.

Gövde-Sap: Sapın dış kısmı turuncunun tonlarındadır. Sap üzerinde daha koyu renkli benekler bulundurabilir. Sapın iç kısmı ise; genç örneklerde, dolgulu yapıda olup, olgunlaştıkça boru benzeri boşluklar oluşturur.

Koku ve Tat: Kanlıca mantarının kendine has aromatik, hoş bir kokusu vardır. Tadı keskin ve lezzetlidir.

Spor Baskısı: Spor izi soluk pempe olup, 7-9 X 6-7µm boyutlarındadır.

Habitat: Kanlıca mantarının iğne yapraklı- kozalaklı ağaçlarla mikrozal ilişkisi vardır. Çam, Köknar gibi iğne yapraklı ağaç türleri ile sembiyoz yaşar, genel olarak nemli ormanlarda yetişir.

Mevsim: Yağışların başlamasıyla beraber Sonbahar aylarında ortaya çıkmaya başlarlar. Guruplar, ocaklar halinde ve tek tek görülebilirler. Kış ayının başlamasıyla sezonu biter. Nadir de olsa yağışlı ilkbahar günlerinden sonrada rastlanabilir.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Kanlıca, Melki, Çıntar, Türkiyede halk tarafından en çok bilinen ve tüketilen mantar türlerinden biridir. Mutfak değeri yüksek olup, genellikle sote, terayağında ve ızgara şeklinde tüketilir.

Dip not: Lactarius deliciosus – Kanlıca Mantarı, Türkiye’de özellikle Batı ve Orta Karadeniz’de Karabük, Kastamonu Taşköprü Tosya ve Bolu’da oldukça yaygın, lezzetli ve ekonomik bakımdan gelir getiren bir mantardır. Bolu’nun Merkez, Mudurnu, Mengen ve Gerede ilçelerinin önemli besin kaynaklarındandır. Ege bölgemizde ve Akdeniz’de de bilinen tanınan toplanan bir mantardır. Türkiye’nin hemen her köşesine yayılmış ve herkes tarafından bilinen bir mantar olması sebebiyle birçok mantar avcısınca milli mantarımız olarak olarak bilinir.

Ek bilgiler: L. deliciosus – Kanlıca, yüksek miktarda amino asit ve protein barındıran kanlıca mantarı, besin değeri en yüksek mantar türüdür. Başta ızgara olmak üzere sote, kavurma, börek, turşu ve ekmek yapımında kullanılır.

İşte kanlıca mantarının faydaları…

-Yüksek miktarda amino asit içerir. Aminoasitler, vücudun protein dengesi için büyük önem taşır ve protein açısından önemli bir besin kaynağıdır.
-Kanlıca mantarı, vücudumuz için yararlı olan kalsiyum, fosfor, demir, sodyum, potasyum ve magnezyum gibi mineraller içerir.
-B1, B2 ve C vitaminleri içerir. Bu durumda bağışıklık sistemini güçlendirir ve vücudu hastalıklara karşı korur.
-Tansiyonu dengeler ve düşmesini engeller.
-Şeker hastalığı tedavisinde kullanılır.

Mantarların faydaları yazımızı da ziyaret etmenizi öneririz.

Kanlıca mantarını tüketirken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Kanlıca mantarı kızartma yapıldığında içerdiği besin değeri düşmektedir. Fakat, sote veya diğer besinlerle beraber piştiğinde besin içeriği açısından daha zengin bir besine dönüşür. Çam ağaçlarının dibinde yetişen kanlıca mantarı koyu kırmızı renktedir. Meşe ağaçlarının dibinde yetişenleri ise açık turuncu renktedir ve toplanma mevsimi genel olarak Eylül-Ekim ayları arasındadır.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.