Kararan mantar (Meripilus giganteus)

Meripilus giganteus – Kararan mantar

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm : Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Polyporales

Aile: Meripilaceae

Cins: Meripilus

Tür: Meripilus giganteus

Kararan Mantar – Meripilus giganteus, Meripilaceae familyasından yenilebilir bir polipor mantarıdır. Dev Polipor (Giant Polypore), Karakıç Mantarı, Kara leke bırakan mantar (Black Staining Polypore- Blackening Polypore) olarak da bilinir. Meripilus giganteus, bazen kesilmiş ağaçların kütüklerinde ve bazende yaşayan geniş yapraklı ağaçların (özellikle Kayın ve Meşe ağaçları) dibinde görülen, yarım  metre genişliğe ve 50kg ağırlığa kadar ulaşabilen çok büyük bir polipor mantarıdır.

Şapka: Ten rengi veya açık kahverengi olan şapkaları, tek olarak 10 ila 30 cm arasında ve 1 ila 3 cm kalınlığında değişirken, bir bütün olarak mantar gövdesi tipik olarak 50 ila 80 cm arasında olup ve bazen bir metreden fazla büyüyenlerine rastlanılmıştır. Bazen 50kg ağırlıkta olanlarına ve daha büyüklerine de rastlanılmaktadır.

Lameller: Kararan mantarda lamellerin yerini gözenekler almıştır. Gözenek yüzeyi beyazdır ve bu gözenekler genellikle çıplak gözle görülemeyecek kadar küçüktür. Gözenek yüzeyi morarınca önce kahverengiye, sonra da siyaha döner.

Gövde-Sap: Belirgin bir gövdeye yan sapa sahip değildir.

Koku: Belirgin ve ayırt edici bir kokusu yoktur, tadının hafif asidik olduğu bildirilmiştir.

Spor Baskısı: Spor baskısı rengi beyazdır. Sporları elipsoidal yani küremiş görünümlü, 5-6,5 x 4,5-6 µm boyutlarda, hiyalin ve inamyloid’dir. Basidia 4 sporludur ve  22-40 x 7-8 µm boyutlarındadır.

Habitat: M. giganteus, geniş yapraklı ağaçların üzerinde, özellikle Meşe (Quercus) ve Kayın (Fagus) ağaçlarında yetişir.Ancak aynı zamanda sert ağaçlardan da toplandığı bildirilmiştir. Bunlar, Akçaağaç (Acer), At Kestanesi (Aesculus), Kızılağaç (Alnus), Huş (Betula), Kestane (Castanea), Çitlembik (Celtis), Fındık (Corylus), Ökaliptus ( Eucalyptus), Laurus, Myrica, Persea, Pittosporum, Platanus, Ladin (Picea), Populus, Prunus, Pyrus, Tilia, Ulmus.’tur. Aynı zamanda iğne yapraklı Köknar (Abies), Melez Çam (Larix) ve Çam (Pinus) türlerinde de büyümüştür. Bulunduğu ağaçlarda beyaz çürüme hastalığına neden olan parazit bir polipordur. Yaygın olarak dev polipor veya kararan polipor olarak bilinen bu büyük mantar, genellikle ağaçların dibinde büyük kümeler halinde bulunur, ancak bu polipor bazen gövdeden biraz uzakta bulunarak kökleri parazite edebilir. M. giganteus Kuzey Yarımküre’de dairesel bir dağılıma sahiptirler. Avrupa’da çok yaygın olarak bulunurlar.

Mevsim: Yaz ve Sonbahar.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Dev polipor daha önce çok iri eti ve hafif asidik tadı nedeniyle yenmez olarak kabul ediliyordu, ancak daha yeni kaynaklar onu yenilebilir olarak bildirmiştir. Daha genç örnekler daha lezzetli olduğu kaynaklarda yazılmıştır. Ayrıca, çok daha iyi bir tada sahip, yenilebilir Hen of the Woods – Maytake Mantarı (Grifola frondosa) ‘na benzerliği nedeniyle yanlışlıkla tüketildiği de olur. Zehirli değildir, ağır ateşte yavaş pişirilirse, genç örneklerin yenilebilir olduğu bildirilmektedir. Ancak, bazı insanlarda mide rahatsızlıklarına neden olduğu kayıtlara geçmiştir.

Ek bilgiler: Maytake Mantarı – Maitake Poliporu olarak bilinen Grifola frondosa’ya genel dış görünüm olarak benzer, ancak daha grimsi kapağı ve daha geniş gözenekleri ile kolayca ayırt edilebilir. Meripilus giganteus, Bondarzewia berkeleyi (Berkeley poliporu olarak da bilinir) ile de karıştırılır. Meripilus sumstinei-Kuzey Amerika da bulunur. Ancak siyah çürük olmaması yani kararmaması ve çok daha büyük gözeneklere sahip olması ile ayırt edilebilir. Kükürt mantarı-Laetiporus sulphureus ile de karıştırılabilir ama Kükürt Mantarı daha sarı-turuncudur ve gözenekleri zedelendiğinde siyaha dönmez.

Türkiye’de hemen hemen her bölgede sıkça rastlanılan bir mantar türü olup, kaydı yapılan bölgelerimiz arasında Çatalca-Kocaeli Bölümü, Karadeniz Bölgesi, Asıl Ege Bölümü, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak ve Konya Bölümleri, Yukarı Fırat ve Yukarı Murat-Van Bölümleri ve Akdeniz Bölgesi bulunmaktadır.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarıma göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.