Kızılkıvırcık Mantarı (Podoscypha multizonata)

Podoscypha multizonata – Kıvırcıkkızılı Mantarı

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Asccomycetes

Takım: Polyporales

Aile: Podoscyphaceae

Cins: Podoscypha

Tür: Podoscypha multizonata

Podoscypha multizonata, meşe ve kayın gibi yaprak döken ağaçların yüzeyinde veya gömülü kökleri üzerinde büyüyen, çok iri ve görkemli görsele sahip parazit bir mantar türüdür. Türkiye Mantarları Listesi (Aralık 2020) isimli kitaptaki Türkçe ismi Kızılkıvırcık Mantarı’dır. Ancak, mikoloji dünyası bu mantarı “Zoned Rosette Fungus” İngilizce ismi ile tanımaktadır.

Şapka: Oldukça iri , rozet veya yelpaze şekilli şapkası, mantarı diğer türlerden ayıran en belirgin özelliklerden biridir. Dalgalı kenarlar ve zonlu yüzey yapısı, şapkası üzerindeki renk halkaları ve kenarlarının kıvrımlı yapısı dikkat çekicidir.

Rozet yada yelpaze görünümlü mantarın tam boyutu 5 ila 25 cm arasında genişlik gösterebilir. Genellikle odunsu ve ince yapılıdır. Şapka kenarları dalgalı, dilimli ve loblu olabilir. Şapka yüzeyi zonlu bir yapı gösterir; yani iç içe geçmiş halkalar halinde farklı renk tonları olabilir. Bu halkalar bazen mantara çoklu katmanlı bir görünüm kazandırır.

Tek rozet veya yelpaze yüzeyi ise, 2-5 cm genişliğinde, ince, kösele gibi sert, üst yüzey soluk pembemsi kahverengi ila soluk kahverengidir. Şapka kenarları başlangıçta beyaz veya beyazımsıdır. Şapkanın kenarları genellikle ince ve keskin olup, zaman zaman yırtılmalar gösterebilir. Taze örneklerde şapkanın dış yüzeyi başlangıçta kırmızımsı kahverengi veya tarçın rengi olabilir. Yaşlandıkça renk solgunlaşarak soluk kahverengi, gri veya neredeyse beyaza dönebilir.

Hymenophore, yani şapka altı yüzeyi düz yani pürüzsüz veya çok hafif pürüzlüdür. Şapka altı rengi, genellikle şapkanın rengine benzer, ancak biraz daha soluk olabilir. Bazen soluk pembemsi ila grimsi kahverengi olabilir, olgunlukta pembemsi hale gelir. Mantarın eti yani dokusu çok serttir.

Gövde-Sap: Bu türde sap genellikle ya yoktur ya da çok kısa olabilir. Şapka doğrudan substrat üzerine yapışık durumda büyür.

Koku: Ayırt edici değildir.

Spor Baskısı: Sapor baskısı rengi beyazdır. Sporlar, 4.5 – 6.5 x 4 – 5 μm boyutlarında olup, elipsoid pürüzsüz, hiyalin, amiloid ve ince duvarlıdır. Bazidia ise, 15 – 20 x 5 – 6 μm boyutlarında klavat ve dört sporludur.           

Habitat: P. multizonata – Kıvırcıkkızılı mantarı, genellikle yaprak döken ağaçların, özellikle meşe ve kayın ağaçlarının , bazen kestane ağaçlarının yüzeyinde veya gömülü köklerinde bulunan bir mantardır. Çürükçül (saprofitik) mantarlar arasında yer alır. Ölü odunları ayrıştırarak ekosistemlerde karbon ve diğer besin maddelerinin geri dönüşümünü sağlar. Bulunan örnekler, çoğunlukla aşırı büyük ve etkileyici olabilmektedir.

Türkiye’de de resmi kaydı olan bu mantara, Çatalca-Kocaeli bölümünde (Belgrad Ormanlarında) rastlanılmıştır.

Mevsim: Sonbahar ve Kış.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Kızılkıvırcık mantarının yenilebilirliği veya toksikliği konusunda net bir bilgi yoktur. Ancak, bu mantarın odunsu ve sert yapısı nedeniyle tüketilmediğini söyleyebiliriz. Yani, “mutfak değeri yoktur” da denilebilir.

Ek bilgiler: P. multizonata – Kızılkıvırcık mantarının acemi mantarcılar tarafından, Maytake Mantarı-Grifola frondosa ve Kararan Mantar-Meripilus giganteus ile karıştırılması muhtemeldir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Bulduğu mantarın görsellerini bizler ile paylaşan Sinan Sidal kardeşimize ve Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.