Çayır Mumşapkası (Cuphophyllus pratensis)

Cuphophyllus pratensis – Hygrocybe pratensis

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm : Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Hygrophoraceae

Cins: Cuphophyllus

Tür: Cuphophyllus pratensis

Cuphophyllus pratensis, yaygın olarak bilinen eski adı Hygrocybe pratensis olarak tanınır. Bu mantar Türkiye mantarları Listesi (Aralık 2020) adlı kitapta Çayır Mumşapkası ismi ile bildirilmiştir. Biz de mantarlı yaşam ailesi olarak bu mantarı sizlere “Çayır Mumşapkası” ismi ile anlatacağız.

Hygrocybe pratensis dünya mantar literatürlerinde “meadow waxcap, meadow waxy cap, salmon waxy cap ve butter meadowcap” gibi isimlerle de tanınmaktadır.

Mantarın bilinen sinonim (Eşanlamlı) isimleri: Agaricus pratensis Schaeff.  (1774), Hygrophorus pratensis (Schaeff.) Fr.) (1836), Camarophyllus pratensis (Schaeff.) P.Kumm.  (1871), Hygrocybe pratensis (Schaeff.) Murrill (1914).

Tür ilk olarak 1774 yılında Alman mikolog ve doğa bilimci Jacob Christian Schäffer tarafından Agaricus pratensis olarak tanımlanmıştır. Mycologia dergisinde yazan ünlü Amerikalı mikolog William Alphonso Murrill (1869 – 1957), 1914 yılında türü Hygrocybe cinsine aktararak bilimsel adı Hygrocybe pratensis olarak belirledi. Spesifik sıfat Latince “pratensis”ten (çayırlarda yetişen) gelmektedir. Tür 1985 yılında Fransız mikolog Marcel Bon tarafından Cuphophyllus cinsine aktarıldı ve o zamandan beri Cuphophyllus pratensis olarak bilinmektedir.

Şapka: Şapka tepesi merkezde hafif umbonattır (şişkin). 2 – 7 cm çapında olan şapkasının rengi, soluk somondan (sarımsı) portakal rengine veya bazen pembemsi-kırmızı arasında değişir. İlk başta şapka dışbükeydir, büyüdükçe düz, umbonat veya hafifçe bastırılmış hale gelebilmektedir.

Lameller: Lameller kalın, mumsu, soluk ve düzensizdir. Geniş bir şekilde sapa bağlıdır. Genellikle gövdeden aşağıya 1 cm’den fazla akar. Hygrocybe pratensis’in kalın, geniş, aralıklı ve çapraz bağlı lamelleri beyazımsıdır.

Gövde-Sap: Başlangıçta beyaz, daha sonra şapka renginde olan Meadow Waxcap mantarının katı gövdesi (sap) kalındır ve yaşla birlikte içi oyuklaşır. Sapı pürüzsüz, silindirik veya tabana doğru sivrilir. Kremsi renktedir.

Koku: Koku ve tat ayırt edici değildir.

Spor Baskısı: Spor baskısı rengi beyazdır. Sporlar (mikroskop altında) pürüzsüz, amiloid, elipsoid ve yaklaşık 5,5 ila 6,5 ​​x 4,0 ila 5,0 μm boyutlarındadır.

Habitat: Çayır mumşapkası mantarları, çoğunlukla ılıman bölgelerde yaygın bir dağılıma sahiptirler. Avrupa, Kuzey Afrika, Kuzey ve Güney Amerika, Kuzey Asya, Avustralya ve Yeni Zelanda’da kaydedilmiştir. Avrupa’da kısa otlaklarda (meralar ve çimenler) yetişirken, diğer kıtalarda ormanlık alanlarda yetiştiği bildirilmiştir. Son araştırmalar bu türün ne mikorizal ne de saprotrofik (çürükçül) olduğunu, ancak yosunlarla ilişkili olabileceğini öne sürmektedir. Türkiye’de Karadeniz Bölgesinde resmî kaydı yapılmıştır.

Mevsim: Yaz sonundan kış sonuna kadar, yoğun olarak sonbaharda.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Çayır Mumşapkası mantarı yenilebilir bir mantar olarak bildirilmiştir. Etli bir mantar olan ve bol miktarda nem içeren Meadow Waxcaps, kendi suyunda, biraz tuz ve karabiberle pişirilebilir. Tereyağı ve benzeri katı yağ veya sıvı yağ eklemeye dahi gerek yoktur. Genç ve taze olduğunda doku sağlamdır ve bu nedenle bu tür et veya balık yemekleri ile iyi servis edilir.

Ek bilgiler: Benzer türler vardır: Porpolomopsis calyptriformis’e benzer, ancak bu tür pembe uçlu bir şapkaya sahiptir. Hygrocybe berkeleyi’ye de çok benzer, lakin bunun mantar gövdeleri beyazdır. Hygrophorus nemoreus’a benzer, ancak bu tür ektomikorizal bir türdür, meşe ormanlarında yetişir ve belirgin unlu bir kokusu vardır.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.