Mumşapka (Cuphophyllus virgineus)

Cuphophyllus virgineus

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Hygrophoraceae

Cins: Cuphophyllus

Tür: Cuphophyllus virgineus

Cuphophyllus virgineus, Hygrophoraceae familyasından bir agarik mantar türüdür. Bilinen İngilizce yaygın adı, snowy waxcap  yani karlı mum şapkasıdır. Avrupa’daki otlaklarda ve Kuzey Amerika ve Kuzey Asya’daki ormanlık alanlarda bulunur, ancak Avustralya’dan da bildirilmiştir. Yenilebilir güzel bir Sonbahar mantarıdır.

 Tür ilk olarak 1781 yılında Avusturyalı mikolog Franz Xaver von Wulfen tarafından Agaricus virgineus olarak tanımlanmıştır. Daha sonra bir dizi farklı cinste birleştirildi, 1969’da Cuphophyllus’a transfer edilmeden önce Hygrocybe’ye transfer edildi. Spesifik sıfat, Latince “virgineus”tan (= saf beyaz) gelir. İlk olarak 1772’de İtalyan mikolog ve doğa bilimci Giovanni Antonio Scopoli tarafından tanımlanan Hygrocybe nivea, bazen H. virginea’dan daha küçük ve daha ince meyve gövdeleri üreterek ayırt edildi, ancak günümüzde bu isim eşanlamlı olarak kabul edilmektedir. DNA analizlerine dayanan 2011 yılında yayınlanan moleküler bir araştırmada, Hygrocybe virginea’nın Hygrocybe sensu stricto’ya ait olmadığını ve bunun yerine Cuphophyllus cinsine ait olduğunu buldu. Tür o günden sonra Cuphophyllus virgineus olarak bilindi.

Sinonim (Eşanlamlı) isimleri arasında, Agaricus niveus, Agaricus virgineus, Hygrophorus niveus, Hygrophorus virgineus, Camarophyllus virgineus, Camarophyllus virginea bulunur.

Şapka: Mumşapka Mantarı şapkası 2 ila 6 cm çapındadır. Bazen fildişi beyazı, ancak genellikle çok hafif sarıya çalan şapkalar, ilk başta dışbükeydir, neredeyse düz olacak şekilde genişler, ancak genellikle hafif bir umbo ile gelişimini tamamlarlar. Yüzeyde biraz yağlı olan mumşapkalarının eti neredeyse saf beyazdır.

Lameller: Kalın, mumsu Cuphophyllus virgineus lamelleri çok geniş aralıklıdır ve sapa düzensiz bir şekilde tutunurlar. Saf beyaz olan lameller yaşla birlikte daha çok şapkasının rengi (fildişi) olma eğiliminde olurlar.

Gövde-Sap: Mumşapkası mantarı sapı ince ve genellikle kavislidir. Üst kısımlarda beyaz ve genellikle tabana doğru biraz daha koyu olan gövdeler 2 ila 6 mm çapında ve 3 ila 7 cm yüksekliğindedir.

Koku: Koku ve tat ayırt edici değildir.

Spor Baskısı:  4 sporlu ve 2 sporlu olan spor keseleri (Basidia) mevcuttur. Sporlar elipsoidal ve pürüzsüz olup, inamiloiddir. Sporlar 4 sporlu basidia için , 7-8.5 x 4.5-5.2µm, iki sporlu basidia için 9-12 x 5-6.5µm boyutlarındadır. Spor baskısı rengi beyazdır.

Habitat: Suni gübre uygulamasına tabi tutulmamış kısa kesilmiş otlaklarda, ayrıca okul, kilise bahçelerinde, çimenlik ve park alanlarında ve bazen ormanlık açıklıklarda, en sık asitli topraklarda bulunurlar. Mumşapkası mantarlarının uzun zamandır otların ve diğer otlak bitkilerinin ölü kökleri üzerinde saprobik olduğu düşünülmüştür, lakin günümüzde bu mumşapkalar ile yosunlar arasında bir tür karşılıklı ilişki olduğu düşünülmektedir.

Mevsim: Sonbahar mantarıdır.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Bazı mantar alan rehberi kitaplar ve uzmanlar, Cuphophyllus virgineus’un sadece yenilebilir değil, aynı zamanda çok iyi yenilebilir bir mantar olduğunu belirtmektedirler. Bununla birlikte, yemek için beyaz lamelli mantarları toplayan herkes, en ölümcül zehirli mantarlardan bazılarının – örneğin, Destroying Angel – Amanita virosa – Ölüm Meleğinin lamellerin de beyaz olduğunu ve aynı zamanda çok hoş olmayan mide rahatsızlıklarına neden olabilen birkaç çimenlik, otlak türü mantarının da olduğunu bilmeli ve unutmamalıdır.

Ek bilgiler: Benzer türler vardır. Hygrocybe russocoriacea görünüşte çok benzer, ancak sandal ağacının güçlü kokusuyla sahada ayırt edilebilir. Hygrocybe berkeleyi de benzerdir, ancak mantar gövdeleri tipik olarak daha büyüktür ve nemsizdir (bazen Cuphophyllus pratensis’in beyaz bir formu olarak kabul edilir). Cuphophyllus borealis (eski adıyla Hygrocybe borealis) e de çok benzer.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.