Lepista glaucocana – Akan Cincile Mantarı
Taksonomi – Sınıflandırma
Alem: Mantarlar – Fungi
Bölüm: Basidiomycota
Sınıf: Agaricomycetes
Takım: Agaricales
Aile: Tricholomataceae
Cins: Lepista
Tür: Lepista glaucocana
Lepista glaucocana, Türkiye Mantarları Listesinde “Akan Cincile Mantarı” ismi ile geçer. Türkiye’de de resmi kaydı olan türe, Avrupa ve Amerika’da yaygın olarak rastlamak mümkündür. Aşırı soluk renkleri ile karakterize, yenilebilir bir Lepista türüdür.
Şapka: L.glaucocana şapkası 3-9 cm çapındadır, mantar gençken yuvarlanmış bir kenarla dışbükeydir, daha sonra neredeyse düz olacak kadar geniş bir şekilde dışbükey hale gelir. Şapka yüzeyi pürüzsüz, beyazımsı veya çok soluk ten rengidir. Çok hafif leylak renginin hakim olduğu da zaman zaman görülmüştür.
Mantarın dokusu yani eti, kalın, yumuşak, şapka kütikülü altında beyazımsı veya soluk morumsudur. Kesildiğinde veya berelendiğinde renk değişmez.
Lameller: Sapa bağlı lameller sık, kısa ve çok soluk leylak rengidir.
Gövde-Sap: Akan Cincile Mantarı-Lepista glaucocana sapı 3-8 cm uzunluğunda ve 1.5-2 cm kalınlığındadır. Sap, genellikle genişlemiş bir tabana sahiptir, oldukça kuru; ince fibrilloz ve çok soluk leylak rengidir. Bazen biraz kahverengimsi lekelenme yani renk değiştirme görülebilir.
Koku: Koku ve tat ayırt edici özellik değilidir.
Spor Baskısı: Pembemsi, soluk somon rengi spor baskısı olur. Bazidiasporlar 5–8 x 2.5–4 µm boyutlarında olup, elipsoid, çok ince siğilli veya pürüzsüzdür. Sporlar inamiloid, KOH’da hiyalin ve siyanofiliktir. Bazidia ise 25–27 x 4–6 µm boyutlarında, klavat ve 4-sterigmattır.
Habitat: Saprotrof yani çürükçül bir mantardır. Genellikle ormanlarda, otlaklarda veya kentsel ortamlarda organik yığınlar üzerinde dağınık veya toplu olarak büyürler. Avrupa ve Kuzey Amerika’da yaygın olarak bulunurlar.
Türkiye’de resmi kaydı yapılan bölgeler arasında Batı Karadeniz Bölümü ve İç Batı Anadolu Bölümü bulunmaktadır.
Mevsim: Mevsimi Yaz sonu Sonbahar başlarıdır, ancak ılıman iklimlerde Sonbahar sonu, hatta Kış başlarında dahi büyürler.
Yenilebilirlik ve Toksisite: Yakın akrabaları. Lepista nuda ve Lepista personata gibi bu tür de yenilebilir bir mantardır. Lakin, benzer ve zehirli Cortinarius türleri ile karıştırılmaması gerekir. Acemi mantar avcıları %100 emin olmadıkça, bu ve diğer tüm zehirli benzerleri olan türlerden uzak durmalıdırlar.
Ek bilgiler: Soluk renkleri dışında hiçbir özellik Lepista glaucocana ile yakın akrabası olan benzer türleri çıplak gözle veya mikroskopla ayırt etmek için yeterli değildir. Bu benzer türler içinde Lepista nuda (Syn: Clitocybe nuda) ilk sırayı alır; Bu da L. glaucocana gibi dar şekilde tutturulmuş lamellere ve pembemsi bir spor baskısına sahiptir. Ancak mantarlar genç olsa bile, şapkada, lamellerde, sapında ve ette görülen hafif leylak rengi ayırt edici özelliğidir.
Ayrıca, Lepista saeva sinonim ismi ile de tanınan bilinen Lepista personata (Syn: Clitocybe personata) ile de benzerdirler. Ancak, daha koyu mor bir sapa ve kahverengimsi (ancak asla mor değil) bir şapkaya sahiptir. 2007 yılında Gregory, “Lepista glaucocana, L. nuda ve L personata türlerinin birbirleri ile çok daha yakından ilişkili olabileceğini, ancak bunu tespit etmek için araştırma yapılması gerektiğini” yazmıştır.
Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.
Makalenin yazılmasına vesile olan değerli büyüğümüz Emekli doktor sayın Ömer Yağlıdere hocamıza ve İtalyan Mikolog Luca Astory üstada teşekkürü borç biliriz .
GALERİ
Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.
