Gübretopu Mantarı (Pilobolus crystallinus)

Pilobolus crystallinus -Gübretopu Mantarı

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Mucoromycota

Sınıf: Mucoromycetes

Takım: Mucorales

Aile: Pilobolaceae

Cins: Pilobolus

Tür: Pilobolus crystallinus

Pilobolus crystallinus, Şapka fırlatan (Hat thrower) veya Gübretopu mantarı (Dung Cannon) olarak da bilinen mantar, gezegenimizin en hızlı canlısı unvanına sahip bir mantardır. Otçul yani otla beslenen hayvanların dışkısında büyüyen Gübretopu Mantarı, Mucorales takımının Pilobolaceae familyasından çok küçük boyutlarda bir türdür.

Makroskobik (Morfolojik Özellikleri: P. crystallinus – Gübretopu mantarının boyutu, genellikle oldukça küçüktür ve yaklaşık 2-4 mm yüksekliğindedir. Sporları taşıyan sap, Sporangiofor olarak bilinir. Sporları bulunduran ve taşıyan kese ise Sporangia veya Sporangium olarak bilinir. Şeffaf, ince ve uzun bir yapıya sahip olan sap (Sporangiofor) ucunda şişkin şapkamsı bir kısım bulunur.

Genç mantarlar beyaz veya şeffaf bir görünüme sahipken, olgunlaştıkça koyu renkli sporangiyumları belirgin hale gelir. Sporangium siyah renklidir. Sporangiofor ise şeffaf veya hafif sarımsı olabilir. Mantarın yüzeyi parlak ve kaygan görünebilir.

Sporangium (Spor Kesesi) küresel ve siyah renktedir. Sporangioforun yani sapın ucunda yer alır. Sporangiyumun tabanında, fotosensitif (ışığa duyarlı) bir vesikül bulunur. Bu Fotosensitif Vesikül, mantarın sporangiyumunu ışık kaynağına doğru yönlendirir. Mikroskop altında bu yapı, sporangiyumun hemen altında yer alan ve ışığa duyarlı pigmentler içeren bir kesecik olarak görünür.

Koku: Ayırt edici değildir.

Spor Baskısı: Otla beslenen hayvanların dışkısında yaşayan mantar, sporlarını su damlacığı şeklindeki bir kese içinde saklar. Sporlar olgunlaştığında, sporangia veya sporangium isimli spor kesesi, onları etrafa yaymak için saniyede 25 metre hız kat edecek şekilde patlar.

Pilobolus crystallinus- Gübretopu mantarının spor baskısı rengi siyahtır. Bu türün sporları, ışığa doğru hızla fırlatıldıkları için dikkat çekicidir. Mantarın siyah sporları, spor baskısında belirgin bir şekilde görülür. Sporlar eliptik 6-7 µm boyutlarındadır. Sporangia küçük, küresel ve siyah renkte olup, sporangioforun yani sporları taşıyan sap ucunda bulunur. Sporangiofor uzun ve şeffaf olup, üst kısmında şapka benzeri bir şişlik bulunur.

Habitat: Pilobolus crystallinus’un gübre üzerinde büyüdüğü bildirilmiştir

Mevsim: P. crystallinus, genellikle nemli ve sıcak ortamları sever. Ilıman iklime sahip bölgelerde, ilkbahar sonundan sonbahara başlangıcına kadar (Mayıs’tan Eylül’e kadar) görülürler. Pilobolus crystallinus türünün büyümesi, gelişimi için mantara gerekli besinleri sağlayan otçul hayvan gübresinin önemi unutulmamalıdır.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Tüketilmez. Bu mantar türü, gübre üzerinde büyüdüğü için tüketilmesi sağlık açısından riskli olabilir. Mantarın herhangi bir besin değeri veya gastronomik kullanımı yoktur ve tüketilmesi tavsiye edilmez.

Ek bilgiler: Gülle mantarına (Sphaerobolus stellatus) benzer şekilde, gübre topu spor kütlesini 2 metreye kadar uzağa fırlatabilir. Daha da dikkat çekici olanı, meyve veren gövdeler fırlatılmadan önce ışığa doğru yönelir, böylece sporlarının bir hayvanın sindirim sisteminden geçtikten sonra yenilecek ve sonunda dağılacak bitki örtüsüne düşme şansı artar. Alt tabaka hoş olmasa da, mantarın kendisi, özellikle meyve veren gövdeler hala gelişmekteyken ve minik gutasyon damlacıklarıyla süslendiğinde oldukça güzel ve çekicidir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.