Sowerbyella rhenana – Sarıçanak Mantarı
Taksonomi – Sınıflandırma
Alem: Mantarlar – Fungi
Bölüm: Ascomycota
Sınıf: Pezizomycetes
Takım: Pezizales
Aile: Pyronemataceae
Cins: Sowerbyella
Tür: Sowerbyella rhenana
Sowerbyella rhenana, Pyronemataceae familyasına mensup bir mantardır. Sowerbyella cinsi yaygın bir dağılıma sahiptir ve çoğunlukla Avrupa ve Çin’de bulunan 17 tür içerir. Cins, ilk kez Svensk Bot’ta John Axel Nannfeldt tarafından sınırlandırılmıştır. 1938 yılında Sowerbyella’nın cins adı, İngiliz doğa bilimci, illüstratör ve mineralog olan James Sowerby (1757-1822) onurunadır. Türkiye Mantarları Listesinde mantara uygun görülen Türkçe isim “Sarıçanak” Mantarıdır.
Sarı ve turuncunun tonlarında ve küçük bir çanak (fincan) şeklinde olan bu mantar, iyi gelişmiş bir gövdeye ve pürüzsüz, parlak turuncu bir üst yüzeye sahiptir. Sap ve alt yüzey başlangıçta soluk turuncu ila beyazımsı renktedir, ancak yaşla birlikte az çok çanağın üst yüzeyine benzer hale gelir.
Makroskobik (Morfolojik) Özellikleri: Mantarın genel görünümü çanak, kupa veya fincan şeklindedir. Ayrıca oldukça belirgin bir sapı vardır. Çanak 18-50 mm çapındadır. Çanak içi sarı -turuncu renklerde olup, oldukça pürüzsüz bir yüzeye sahiptir. Mantar kepekli bir dış yüzeye sahiptir, renkler sapa doğru yaklaştıkça hafifçe soluk ve daha açıktır.
Mantarın dokusu (eti) kırılgan, ince, sulu, elastik, dış yüzeyin altında beyazımsı, iç yüzeyin altında ise sarı-turuncudur.Mantar berelendiğinde veya dilimlendiğinde renk değişmez.
Gövde-Sap: Mantarın sapı 10–25 x 3-5 mm boyutlarında, beyazımsı ila soluk turuncu ve gençken tüylüdür, olgunlaştıkça turuncu ve az çok kel yani pürüzsüz görünüm kazanır.
Koku: Ayırt edici değildir.
Spor Baskısı: 18–22 x 10–12 µm boyutlarında olan sporlar, elipsoiddir. Sporlar olgunlaşmamış olduğunda pürüzsüz, kalın, kaba bir retikülasyonla süslenmiş hale gelir. KOH’da hiyalin, Melzer’de ise turuncumsu altın rengindedir. Asci 275–300 x 15–20 µm boyutlarında ve 8 sporludur.
Habitat: Muhtemelen mikorizal bir mantardır. Nemli bölgelerde ve özellikle kozalaklı (iğne yapraklı) ağaçların bulunduğu ormanlarda büyürler. Göknar (Fir) ağacını sever.
Türkiye’de de resmi kaydı girilmiş olan mantara Orta Fırat Bölümünde rastlanmıştır.
Mevsim: Yaz – Sonbahar.
Yenilebilirlik ve Toksisite: Tüketilmez.
Ek bilgiler: Makroskopik olarak, belirgin bir sap gözlemlenmediği hallerde, Portakal Kabuğu Mantarı – aurantia ile çok benzer. Mikroskobik olarak, Aleuria aurantia – Portakal Kabuğu Mantarının klavat, apeksli ancak katlanmamış parafizleri vardır ve sporların uzun ve sivri apsleri veya yutultulmuş yumruları vardır.
Sowerbyella imperialis ile de renk ve görünüm olarak benzerdir, çok belirgin bir beyaz gövdeye sahiptir, ancak fark mikroskobik kontrol ile tespit edilebilir, çünkü büyük ölçüde parafizleri, katlanmış değil ve yoğun noktalı sporları, çapraz bağlı olmayıp, 12-16,5 x 5-7,5 µm boyutlarındadır.
Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.
GALERİ
Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.
