Connect with us

Mantar Türleri

Karaoğlan Mantarı (Tricholoma terreum)

Published

on

Tricholoma terreum – Karaoğlan Mantarı

Taksonomi – Bilimsel Sınıflandırma

Alem: Mantarlar- Fungi

Bölüm : Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales 

Aile: Tricholomataceae

Cins: Tricholoma 

Tür: Tricholoma terreum

Tricholoma terreum – Karaoğlan mantarı, çam ormanlarında gruplar halinde bulunur. Ülkemizin çeşitli bölgelerinde ve Avrupa’da sıkça rastlanan Tricholomataceae ailesine mensup bir türdür. Çok fazla toplayıcılığı yapılmakta olup, köylü pazarlarında da sıkça satılmaktadır. Ancak, son araştırmalara göre (Yenilebilirlik ve Toksisite bölümünde yer verilmiştir), içerisinde bulundurduğu bazı maddelerin Rabdomiyaliz’e sebep olduğu, bu yüzden tüketilmemesi gerektiği söylenmektedir. Avrupa’da Grey Knight (Gri şövalye), ülkemizde de yöresel olarak, Karakız mantarı, karaca mantarı, karacaoğlan, karı koca, garagöce, karagöce, karaoğlan mantarı gibi isimlerle anılır. Biz de Mantarlı Yaşam ailesi olarak bu mantarı, Karaoğlan mantarı ismiyle detaylı inceleyeceğiz;

Şapka: Karaoğlan mantarının şapka çapı, değişik evrelerinde 3-8 cm olarak gözlemlenebilir. Başlangıçta, çan şeklinde yoğun siyah tüyümsü yapı, büyüme evresinde dışbükey olarak açılır. Ergenlik evresinde ise siyah- beyaz çatlaklı yapı merkeze doğru yoğunlaşırken lamellere yaklaştıkça beyaz çerçeve oluşturur. Merkezde umbo olarak tabir ettiğimiz çıkıntı bulunur. Şapka üstü kuru ve keçeleşmiş şekildedir. Şapka eti beyazdır.

Tricholoma terreum
Tricholoma terreum

Lameller: Dikey geniş aralıklı lamellere sahip olup, şapka ile birleşme bölgesinde gövdeye kadar uzanmayan çengelli yapıda kısa lameller bulunur. Başlangıçta temiz, beyaz renkte gözlemlenirken, erginlik evresinde gölgeli beyaz yapıya bürünür.

Tricholoma terreum
Tricholoma terreum

Gövde – Sap: Uzunluk 3-6 cm olarak görülürken, sap çapı 0.5-1.5 cm olarak gözlemlenir. İlk başlarda, sap eti dolu ve sert iken, yaşla beraber boşluklu ve kırılgan yapıya bürünür. Sap, tek parça olup, üzerinde yüzük bulundurmaz, volvası yoktur.

Tricholoma terreum
Tricholoma terreum

Koku: Toprak kokusu vardır.

Spor Baskısı: Spor rengi beyazdır.

Habitat: Genelde karaçam ( Pinus nigra) ormanlarında sık karşılaşılmasına rağmen, diğer iğne yapraklı, meşe karışık ormanlarda, ve ladin ormanlarında görülebilir. Genel dağılım alanı Türkiyenin çeşitli bölgeleri olmasına rağmen, Batı Karadeniz Bölgesinde, özellikle Kastamonu ve çevresinde çok sık karşılaşılan bir türdür.

Mevsim: Sonbahar.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Halen çoğu kaynakta iyi yenilebilir tür olarak geçmesine rağmen, üzerindeki tartışmalar devam etmektedir. 2014 yılında (X Yin  ve ark. ,  Chem. – EUR. J. , 2014,  20 , 7001 (DOI: 10.1002 / chem.201400226 ) Çin’de görülen vakalar üzerine yaptıkları araştırmalarda, zehirlenme vakalarına sebep olan mantar türünün zehirli Tricholoma equestre olabileceğini, Tricholoma terreumun da sorumlu madde saponaceolide barındırdığını, ancak saponaceolide hücre yapısının Tricholoma equestre’de bulunan toksik maddeden farklı olduğunu tespit etmişlerdir. Zehirlenme yaşayan hastaların Tricholoma terreum tükettiğini bildirmesine rağmen zehirli Tricholoma equestre ile karışık tüketim yapmış olabilecekleri de değerlendirilmektedir. Yapılan çalışmaların devamında Tricholoma terreumdan 15 adet triterpenoid, terreolid ve saponaseolid maddeleri, 88.3 ve 63.7 mg / kg miktarında farelere enjekte edilmiş ve ölümlerine sebep olmuştur. Sonuç olarak Her ne kadar Tricholoma equestre kadar vaka görülmese de, içerisinde ihtiva ettikleri toksik maddelerin benzer yapılarda olduğu görülmüştür. Bununla birlikte, daha yeni araştırmalardan, yalnızca anormal miktarda Tricholoma mantarının rabdomiyolizi tetikleyebileceği ve bireysel bir reaksiyon olmadığı sürece yaklaşık 200 g mantarın normal tüketiminin güvenli olduğu ortaya çıkmıştır. Doğada nice lezzetli türler olduğu ve doğal mantarları tüketmenin şakası olmadığı ve elde edilen sonuçlar çerçevesinde halen tartışmalı olan bu türü biz, Mantarlı Yaşam ailesi olarak bu mantarın sakıncalı ve zehirli bir tür olarak görülmesini tavsiye ediyor ve kesinlikle tüketilmemesini öneriyoruz.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Tricholoma terreum
Tricholoma terreum
Tricholoma terreum
Tricholoma terreum
Foto: Şahin Dönmez-Büyükdüz/Karabük

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Bu makalenin yazılmasında destek olan başta Şahin Dönmez ve Naim Güleç hocamıza ve Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.

Continue Reading
Click to comment

Leave a Reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Agaricaceae37 dakika ago

Çakalosuruğu Mantarı (Lycoperdon excipuliforme)

Mantar Türleri2 gün ago

Akkarakız Mantarı (Tricholoma album)

Amanita5 gün ago

İrisiğilli Kese Mantarı (Amanita magniverrucata)

Amanitaceae1 hafta ago

Başlı Duvakluca Mantarı (Saproamanita codinae)

Cortinariaceae2 hafta ago

Vişne Örümcekmantarı (Cortinarius violaceus)

Mutinus2 hafta ago

Kızıl Kokarboynuz Mantarı (Mutinus ravenelii)

Amanita2 hafta ago

Şampanyakese Mantarı (Amanita crenulata)

Mantar Türleri3 hafta ago

Kızıl Pulbaş Mantarı (Pholiota alnicola)

Gomphaceae3 hafta ago

İri Mortopaç Mantarı (Gomphus crassipes)

Aspergillaceae4 hafta ago

Divane Asper Mantarı (Aspergillus tubingensis)

Gomphaceae4 hafta ago

Tellice Mantarı (Ramaria flava)

Britzelmayria4 hafta ago

Çit Pulcuklu Mantar (Britzelmayria multipedata)

Hygrocybe1 ay ago

Bal Mummantarı (Hygrocybe reidii)

Agaricaceae1 ay ago

Solguntellice Mantarı (Ramaria pallida)

Mantar Türleri1 ay ago

Kızılkenet Mantarı (Pycnoporus cinnabarinus)

Mantar Türleri1 ay ago

İri İztutan Mantarı (Paxillus obscurisporus)

Elaphomyces2 ay ago

Benli İçikara Mantarı (Elaphomyces granulatus)

Gomphidiaceae2 ay ago

Kaygan Gabaramantarı (Gomphidius glutinosus)

Boletaceae2 ay ago

Enginsüngercik Mantarı (Rubroboletus pulchrotinctus)

Agaricaceae2 ay ago

Hosmantarı (Lycoperdon echinatum)

Amanita2 ay ago

Uzak Doğu Sezar Mantarı (Amanita caesareoides)

Hypsizygus2 ay ago

Kahve Kırkkafa Mantarı (Hypsizygus tessulatus)

Hymenogaster2 ay ago

Kaba Papazküre Mantarı (Hymenogaster griseus)

Boletaceae2 ay ago

Gri Sap Örgübacak (Leccinum cyaneobasileucum)

Hydnangiaceae2 ay ago

Çam Düzenbazı (Laccaria trichodermophora)

Boletaceae2 ay ago

Karakalpak Mantarı (Strobilomyces strobilaceus

Hebeloma2 ay ago

Meşe Turpkokan (Hebeloma quercetorum)

Inocybaceae2 ay ago

Çırpıkümbet Mantarı (Inocybe lacera)

Genel2 ay ago

Çatlakyumurta Mantarı (Gyroporus castaneus)

Boletaceae2 ay ago

Oktavyan Mantarı (Octaviania asterosperma)

Cortinariaceae2 ay ago

Akça Örümcekmantarı (Cortinarius variegatus)

Agaricaceae3 ay ago

Sarıçalan Mantarı (Agaricus iodosmus)

Bankeraceae3 ay ago

Turuncuağlayan Mantar (Hydnellum aurantiacum)

Boletaceae3 ay ago

Bahçeboleti (Hortiboletus bubalinus)

Genel3 ay ago

GDPR Gizlilik Politikası

Mantar Türleri3 ay ago

Gevrek Süngermantarı (Suillus spraguei)

Abortiporus3 ay ago

Karanfilmantarı (Abortiporus biennis)

Mantar Türleri3 ay ago

Yer yumurtamantarı (Volvariella surrecta)

Mantar Türleri3 ay ago

Aslan Çıtkırdı Mantarı (Pluteus leoninus)

Asterophora3 ay ago

Mantareniği (Asterophora parasitica)

Bondarzewia3 ay ago

Yanıktere Mantarı (Bondarzewia mesenterica)

Boletaceae3 ay ago

Tapa Bolet Mantarı (Boletus barrowsii)

Mantar Türleri4 ay ago

Gölgeli Çıtkırdı Mantarı (Pluteus umbrosus)

Inocybaceae4 ay ago

Utangaçmantar (Inocybe godeyi)