Göl Süngermantarı (Suillus lakei)

Suillus lakei – Göl Süngermantarı

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Boletales

Aile: Suillaceae

Cins: Suillus

Tür: Suillus lakei

Suillus lakei, Western Painted Suillus, Lake’s Bolete, Matte Jack ve Lake’s Slipperycap gibi ingilizce isimlerle bilinen Suillus cinsine mensup, yenilebilen ama mutfak değeri az olan bir mantardır. Tür, kırmızımsı-kahverengi, kuru, fibriloz-pullu bir şapka, kahverengiye çürüyen gözenekler ve kesildiğinde maviye dönen bir sap tabanı ile tanınır.

En yaygın bilinen sinonim isimleri, Boletus lakei (1912), Ixocomus lakei (1940), ve Boletinus lakei  (1945) olarak sıralanabilir. Henüz Türkçe bilinen bir ismi olmayan bu sünger mantarını sizlere “Göl Süngermantarı” olarak anlatacağız.

Şapka: 4-12 cm çapında olan şapkası, çok genç örneklerde yarım küre, sonra dışbükey, en sonunda geniş dışbükey ila neredeyse düz görünümlüdür. Mantar gençken kenarlar kıvrımlıdır. Şapka yüzeyi fibriloz pullu, sarımsı zemin üzerinde kırmızımsı-kahverengiden pembemsi-kahverengiye renklidir.

Şapka eti kalın, soluk sarı, kesildiğinde bazen pembeye dönüşebilir.

Gözenekler ve Tüpler: Şapka altında lamellerin yerine, süngerimsi, sarı ila sarı-kahverengi açısal gözenekler bulunur. Bu gözenekler gençken beyazımsı, kısmi bir peçe ile kaplıdır. Gözenekler sarıdan kahverengimsi-sarıya kadar değişir ve çürük olduğunda kahverengimsi veya kırmızımsı kahverengi lekelenir. Genç örneklerde kısmi bir örtü ile kaplıdırlar. Gözenekler köşeli, 1-3 mm genişliğindedir. Tüpler ise 1 cm derinliğe kadar olabilmektedir.

Et kalın, sarıdır ve çürük veya kırıldığında renk olarak değişmez veya pembemsi kırmızıya döner. 

3-8 cm uzunluğunda gövde;  1-3 cm kalınlık;  eşit;  glandüler noktalar olmadan, ancak halkanın altında kırmızımsı çizgili;  beyazımsı ila sarımsı veya kırmızımsı olan halkanın üzerinde sarı.  Et Boydan boya sarımsı, bazen pembemsi lekelenme;  maruz kaldığında gövde tabanında genellikle mavimsi veya yeşil. 

Gövde-Sap: S.lakei Mantarı sapı 3 – 12 cm uzunluğunda ve genellikle 1–3 cm kalınlığındadır. Sap genellikle sarı, bazen kırmızımsı çizgiler (özellikle yüzük bölgesinin alt kısımlarında) kaplıdır. Türümüz, genellikle sap üzerinde bazı Suillus türlerinin karakteristiği olan glandüler noktalardan yoksundur. Sap, uzunluğu boyunca genişliğe eşittir veya aşağı doğru koniktir. Sap tabanının dokusu kesildiğinde mavimsi yeşili zayıf bir şekilde lekeleyebilir, ancak bu reaksiyon genellikle olgun örneklerde görülmez. Yüzük çok narin ve flokozdur (yani yünlü tutamlara benzer) ve kısa zamanda düşer ve kaybolur veya sap üzerinde ince beyazımsı bir iz bırakır.

Koku: Ayırt edici özelliği olmamakla birlikte, keskin bir kokusunun ve hafif tadının olduğu belirtilmiştir.

Spor Baskısı: Spor baskısı kahverengidir. Sporlar 7,5-10 x 3-4 µm boyutlarında, elipsoid veya subelipsoid, pürüzsüz ve kalın cidarlıdır.

Habitat: Mikorizal bir mantar olan S. Lakei, Pseudotsuga menziesii yani Douglas Göknarı (Douglas Fir) ile birlikte büyür ve bu ağacın olduğu yerleri kendine habitat seçer. Kuzeybatı Kuzey Amerika’nın kuzeybatı bölgelerine özgüdür, ancak Türkiye dahil Avrupa, Güney Amerika ve Yeni Zelanda’dan da bildirilmiştir. S.lakei türünün Türkiye kaydı, ilk kez, Doç Dr Ilgaz Akata ve arkadaşları (Prof Dr Hasan Hüseyin Doğan, Doç Dr Fuat Bozok ve Dr Öyküm Öztürk ) tarafından 2018 yılında yapılmıştır. Türün kaydı için, 2014 yılında Kocaeli Sisli Vadi bölgesinden ve 2015 yılında İstanbul Belgrad Ormanlarından toplanan örnekler kullanılmıştır.

Mevsim: Yaz sonundan Kış ortasın kadar bulmak mümkündür.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Yenilebilir ama mutfak değeri çok az bir Suillus yani kaypak mantarı (Süngermantarı) olduğu bildirilmiştir. Şayet tüketilecekse genç örneklerin değerlendirilmesi ve şapka üzerindeki zarının soyulması tavsiye olunur.

Ek bilgiler: Benzer türler vardır. Bunlardan Boletinus cavipes, içi boş bir sapa ve değişmeyen ete sahiptir ve karaçam (Larix) altında yetişir. Suillus spraguei, doğu beyaz çamı ile birlikte büyür. Suillus spraguei’nin şapkasında sarı, zemin üzerinde kırmızı lifler bulunur. Suillus cavipes ve Suillus ochraceoseus her zaman karaçam ile büyür. Karışık iğne yapraklı ormanlarda yetişen Suillus ponderosus şapkası üzerinde jelatinimsi bir örtü vardır. Suillus caerulescens Kuzey Amerika’nın Batı bölgelerinde büyüyen benzer bir türdür; mantar berelendiğinde gövde üzerinde oluşan, güçlü mavi lekelenme ile ayırt edilebilir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.