Suillus spraguei – Gevrek Süngermantarı
Taksonomi – Sınıflandırma
Alem: Mantarlar – Fungi
Bölüm: Basidiomycota
Sınıf: Agaricomycetes
Takım: Boletales
Aile: Suillaceae
Cins: Suillus
Tür: Suillus spraguei
Suillus spraguei, Boletaceae familyasında yer alan, ektomikorizal bir mantardır. Bu güzel mantar kuru kızıl tüylerle kaplı parlak kırmızımsı şapkalara ve şapka altında sarımsı, genişlemiş radyal gözeneklere sahiptir.
Yaygın bilinen diğer isimleri arasında, Painted Slipperycap, The Painted Suillus, The Red and Yellow Suillus bulunur.
Suillus spraguei türünün karmaşık bir taksonomik geçmişi oldığu bilinir. İlk örnek 1856 yılında New England’da Charles James Sprague tarafından toplanmıştır. Ancak, resmi bir bilimsel açıklama ilk toplanmasından 16 yıl sonra 1872 yılında, Miles Joseph Berkeley ve Moses Ashley Curtis tarafından yapılmış olup tür Boletus spraguei kayıtlara geçmiştir.. Amerikalı mikolog Charles Horton Peck, ertesi yıl çıkan bir yayında türe Boletus pictus adını verdi. Berkeley ve Curtis ayrıca yeni bir tür olduğuna inandıkları Boletus murraii’yi de tanımlamışlardı, ancak bu daha sonra Rolf Singer tarafından Boletus spraguei’nin daha genç bir versiyonu olarak kabul edildi. Peck’in açıklaması 1873 yılında basıldı, ancak orijinal yayının üzerindeki tarih damgası, belgelerini matbaaya 1872 Berkeley ve Curtis yayınından önce gönderdiğini ortaya çıkardı, böylece mantar isimlendirme kuralları uyarınca isimlendirme önceliği oluşturdu. 1945’te Singer, Boletus pictus adının, 1806 yılında Carl Friedrich Schultz tarafından tanımlanan çok gözenekli bir mantar için hali hazırda kullanılan bir homonim olduğu için gayri meşru olduğunu bildirdi. Ad resmi olarak 1986′ yılında Suillus spraguei olarak değiştirildi ( Otto Kuntze taksonu daha önce 1898’de Suillus’a aktarmıştı).
Şapka: Ortalama 3-12 cm çapında olan şapkası, gençken, içe doğru kıvrılmış bir kenar boşluğu ile dışbükeydir, ancak kısa süre sonra geniş bir şekilde dışbükey veya düz olur. Şapkası büyük pembemsi ila tuğla gülü renginde döküntülerle kaplıdır. Mantarın dokusu yani eti tamamen sarı, bazen hafif kırmızımsı lekelidir.
Kesildiğinde veya hasar gördüğünde bile mantarın eti yani dokusu sarıdan siyaha döner.
Gözenekler ve Tüpler: Gözenek yüzeyi genç örneklerde beyazımsı kısmi bir örtü ile kaplıdır. Sarı renkli gözenekler yaşlandıkça daha da koyulaşır. Bazen gövdeden hafifçe aşağı doğru akar. Gözenekler üzerinde kırmızımsı veya kahverengimsi morarma gözlenir.Gözenek boyutları küçükten büyüğe, 0,5-5 mm çapında olup, belli belirsiz radyal olarak düzenlenmiştir. Tüplerin derinliği ortalama 4-8 mm kadardır.
Gövde-Sap: 4-12 cm uzunluğunda ve 1-2.5 cm kalınlığında olan sap, tabanda eşit veya bazen daha kalındır. Sap, grimsi pamuksu bir halka yani yüzük bulundurur ve tipik olarak yumuşak tüyler veya pullarla kaplıdır.
Koku: Ayırt edici değildir.
Spor Baskısı: Spor baskısı rengi kahverengi olup, sporlar 9–11 x 3–4.5 µm boyutlarındadır ve pürüzsüz yüzeylere sahiptir. Basidia ince duvarlı ve dört sporludur. Ortalama 17–19 x 5–7.8 µm boyutlarına sahiptir. Potasyum hidroksit içinde hiyalin (yarı saydam) görünürler ve Melzer reaktifinde soluk sarıdan neredeyse hiyaline dönüşürler.
Habitat: S. spraguei, doğada iğne yapraklı ağaçlar ile özellikle çam türleri ile ektomikorizal ilişkiler kurar. Bu, mantarın hifleri ağaçların kökleri çevresinde büyür, bu büyüme esnasında mantar ağacın neminin korunmasını ve besleyici yan ürünlerini almasını sağlar ve ağacın toprak besin maddelerine daha fazla erişimine yardımcı olur, bu sebepledir ki durum, karşılıklı yarar sağlayan bir ilişkidir.
Bu mantarın ekolojik konakçı özelliği vardır ve doğal topraklarda yalnızca Pinus cinsinin Strobus alt cinsinde sınıflandırılan bir grup ağaç olan, beyaz çam ile ilişkilendirilebilir. Laboratuvarda kontrollü saf kültür koşulları altında, S. spraguei’nin kızılçam, çıtır çamı ve loblu çamı ile de ilişkiler kurduğu gösterilmiştir. Asya popülasyonları Kore çamı, Çin beyaz çamı, Sibirya cüce çamı ve Japon beyaz çamı ile ilişkilendirilmiştir.
Türkiye’de Doğu Karadeniz bölümünde resmi kaydı olan tür, dünyanın farklı bölgelerinden bildirilmiştir; Başta Çin, Japonya, Kore ve Tayvan olmak üzere Asya’daki birçok bölgeden bilinmektedir. Kuzey Amerika’dan, Kanada’dan (Nova Scotia), Meksika’dan bildirilmiştir. Ayrıca, tür Avrupa’da da (Almanya, Hollanda ve Türkiye) bulunmamaktadır.
Mevsim: Yaz – Sonbahar.
Yenilebilirlik ve Toksisite: Zehirli bir mantar değildir. Ancak, genelolarak çok fazla kabul görmez dşyebiliriz. Bazı kaynaklar onu yenilebilir (isteğe bağlı) olarak değerlendirmektedir. Pişirildiğinde kararması ve güzel renklerini korumamasıda onun mutfağa girmemesi için bir neden olabilir. Ancak kurutularak tüketme bir seçenek olabilir; Kurutmanın lezzeti artırdığı ve sümüksü kütikül (şapka üstü zarı) ile ilgili sorunları önlediği bildirilmiştir.
Ek bilgiler: Bu türün zaman zaman Hypomyces completus mantarı tarafından parazitlendiği gözlenmiştir. H. completus’un eşeysiz üreme aşamasında, başlangıçta şapkanın veya sapın (gövdenin) yüzeyinde beyazımsı küf lekeleri olarak belirir, hızla yayılarak tüm mantar yüzeyini kaplar.
Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.
GALERİ
Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.
