Delikarakız (Tricholoma pardinum)

Tricholoma pardinum -Delikarakız Mantarı

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Tricholomataceae

Cins: Tricholoma

Tür: Tricholoma pardinum

Tricholoma pardinum, genellikle Leopard Knight, Spotted Tricholoma, Tiger Tricholma, Tigertop ve Dirty Trich gibi isimlerle tanınan zehirli bir Tricholoma türüdür. Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya’nın bazı bölgelerinde yaygın olarak dağılmış bir mantardır. Genellikle yaz ve sonbaharda kayın ormanlarında bulunur. Güney Avrupa’dan iki alttür tanımlanmıştır. İlk olarak 1801’de Christiaan Hendrik Persoon tarafından resmen tanımlanan T. Pardinum, iki yüzyıl boyunca uzanan kafa karıştırıcı bir taksonomik tarihe sahipti. 1762’de Alman doğa bilimci Jacob Christian Schäffer, Agaricus tigrinus türünü T. pardinum olduğu düşünülen bir örnekle tanımladı ve sonuç olarak Tricholoma tigrinum adı bazı Avrupa alan rehberlerinde yanlışlıkla kullanılmıştır. Yaygın olarak kabul edilen bilimsel isim Tricholoma pardinum, Fransız mikolog Lucien Quélet tarafından 1873 tarihli bir yayına dayanmaktadır.

Tricholoma pardinum’un eşanlamlıları arasında Agaricus myomyces var. pardinus, Gyrophila tigrina ve Tricholoma pardalotum bulunur.

Spesifik pardinum sıfatı, leopar anlamına gelen Latince ‘pardus’ kelimesinden gelir;  bu mantarın şapkasının benekli doğasına bir göndermedir. 

Şapka: Delikarakız Mantarı koyu kahverengimsi ila grimsi pullarla kaplı 15 cm çapa kadar büyüyebilen soluk gri bir şapkaya sahip heybetli bir mantardır. Başlangıçta yarım küre şeklindedir ve daha sonra geniş bir düşük umbo ile düzleşir;  merkeze doğru daha büyük ve kenara doğru daha küçük ve daha az belirgin olan uzun noktalar olarak görünen koyu kahverengimsi veya gri pullardan oluşan eşmerkezli halkalarla desenli beyazımsı bir şapkası vardır.

Lameller: Lameller beyazımsıdır ve beyazdan soluk gri-kahverengin lamelleri sapa bağlı değildir.

Gövde-Sap: Sap rengi beyaz veya soluk gri-kahverengidir. 3-8 cm uzunluğunda, 1.5-2 cm çapında, tabanı tipik olarak üst gövde çapının iki katı olacak şekilde şişmiş görünümlü sap üzerinde kök halkası yani yüzük yoktur.

Koku: Unumsu hoş bir kokusu ve salatalığı andıran bir tadının olduğu bildirilmiştir.

Spor Baskısı: Spor baskısı beyazdır. Sporlar elipsoidal, pürüzsüz, 7,5-9,5 x 5-7μm boyutlarında hiyalin ve inamiloid’dir.

Habitat: Genellikle nemli ve ıslak yerlerde, çoğunlukla huş ağacı olmak üzere yaprak döken ağaçlarla ektomikorizal bir mantardır. Bazen yol kenarlarında çalıların altında bulınan Leopard Knight mantarı, orta ve güney Avrupa’da daha yaygın olan T. pardinum, Kuzey Amerika’nın bazı bölgelerinde de kaydedilmiştir. Türkiye’de ise Asıl Ege Bölümü ile Akdeniz Bölgesinde resmi kaydı yapılmıştır..

Mevsim: Yaz-Sonbahar.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Tricholoma cinsinin daha toksik üyelerinden biri olan tür, muhtemelen hoş bir koku ve tadı olan büyük, çekici bir mantar olduğu ve Tricholoma terreum – Kaakız Mantarı gibi birkaç yenilebilir türe yüzeysel bir benzerlik taşıdığı için, bir dizi mantar zehirlenmesi bölümünde rol oynamıştır. T. pardinum türünün küçük miktarlarda bile yutulması, bilinmeyen bir mikotoksinin neden olduğu şiddetli, kalıcı bir gastroenteritle, yani bağırsak enfeksiyonu ile sonuçlanabilir.         

Ek bilgiler: Tricholoma equestre’nin kahverengi-sarı bir şapkası vardır ancak parlak sarı lamelleri ile ayırt edilir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.