Anadolu Karasüngeri (Melanogaster anatolicus)

Melanogaster anatolicus – Anadolu Karasüngeri

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Boletales

Alt Takım: Paxillineae

Aile: Paxillaceae

Cins: Melanogaster

Tür: Melanogaster anatolicus

Melanogaster anatolicus, 29 Haziran 2023 tarihinde yayımlanan resmi bir makale ile dünyaya ilk kez Türkiye’den duyurulmuş Melanogaster cinsine mensup bir mantardır. Mantar ilk kez 2018 yılında bulunmuş olup, 2018-2023 yılları arasında, benzer habitatlardan toplanan örnekler, Doç Dr Oğuzhan Kaygusuz’un , Prof Dr İbrahim Türkekul ve İspanya’dan Prof Dr Gabriel Moreno ile birlikte yaptığı çalışmalarının neticesinde, 2023 yılı Haziran ayında resmen kayıt altına alınmıştır.

Melanogaster anatolicus, morfolojik olarak düzensiz, geniş yapısı ile ve geniş basidiosporları (Qm = 1.8), geniş bir tepe noktası, farklı şekil ve boyutta peridiopellis ve dermatocystidium ile karakterize edilir ve Cedrus libani altında büyür. ITS ve LSU dizilerine göre, yeni tür genetik olarak bilinen diğer Melanogaster türlerinden oldukça farklıdır.

Morfolojik (Makroskobik) Özellikleri: Basidiomata 35 –100 mm genişliğinde, hipojeöz veya yarı hipojeöz, subglobose veya düzensiz yumrulu, dışı buruşuk, çoğunlukla düzensiz bir şekil gösteriyor, hafif loblu, sıklıkla düzensiz bir apikal çöküntü ile, ara sıra içe doğru kıvrılmış.

Yüzey pürüzsüz, hafif kadifemsi, sıklıkla çatlaklı, önce açık kızıl sarısı ila açık sarımsı kahverengi, sonra krem ​​sarısı ila mat veya donuk sarımsı kahverengi ila toprak sarısı kahverengi, havaya maruz kalan alanlarda koyulaşma; yanal olarak düzenlenmiş koyu kahverengi veya koyu rizomorflar, basit veya kümelenmiş. Gleba parlak jelatinimsi, olgunlaştığında genel olarak siyah, hücreler glebal odacıklarının duvarlarında köşeli ila küremsi arası olan düzensiz belirgin beyazımsı damarlarla sınırlandırılmış, genellikle kesildiğinde mürekkep lekesi görünümü gösteren parlak koyu siyah bir sıvı sızdırıyor.

Peridyum 150–360 μm kalınlığında, iki tür elementten oluşur: Peridiopellis 27,5–75(–90) × 4,5–13,5 μm, göze çarpan dik hiflere sahip iç içe geçmiş paralel hiflerden oluşur, şekli çok değişken: kıvrımlı-silindirik , uzunlamasına silindirik, silindirik klavat ila fusiform arasında, lageniform, genellikle düzensiz şekilli, pürüzsüz, ince ila hafif kalın cidarlı, bazen eşit şekilde çözünmüş soluk sarımsı kahverengi hücre içi pigment ile. Dermatocystidium 40–110(–135) × 6–30(–48) μm, çeşitli şekiller, fusiform ila ventricose-fuziform, küt ila akut tepe noktası, bazen hifa benzeri bir taban ile; geniş utriformdan dar lageniforma geniş lageniforma, kısadan uzuna boyunlu veya geniş tepeli, kalın duvarlı, eşit şekilde çözünmüş soluk kahverengi hücre içi pigmentli. Gleba 150 – 850 μm kalınlıkta, küremsi ilâ küremsi ila düzensiz elipsoid hücrelerden oluşan katmanlardan oluşur, jelatinleşmiş, hafif kalın çeperli damarlardan ayrılır.

Koku: Ayırt edici olmamakla birlikte, olgun örneklerde kokunun biraz asidik olduğu bildirilmiştir.

Mikroskobik Özellikleri:  Basidiosporlar (6,3–)6,7–11,5(–12,0) × (4,1–)4,4–6,0(–6,4) μm, Lm × Wm = 8,9 × 5,0 μm, Q = (1,4 ‒)1,5 ‒ 2,1(‒ 2,3), Qm = 1.8, çoğunlukla dikdörtgen ila geniş fuziform, bazen elipsoid veya silindir altı, pürüzsüz, kalın duvarlı, %3 KOH içinde sarımsı kahverengi ila kahverengi ila koyu kahverengi. Basidia 25,0 – 35,0 (– 40,0) × 5,9 – 8,0 μm boyutlarında olup, dar klavat ila klavat, uzun ve kıvrımlı bir saplı, çoğunlukla 4 sporlu, bazen 2 sporlu, kısa silindirik sterigmatalı, ince cidarlı ve hiyalindir. Basidioller çok sayıda, 15,0 – 35,0 (– 40,5) × 4,5 – 8,5 μm, klavat ila subklavat veya esnek, bazen mukronat ila belirgin subkapitat tepe noktası, ince duvarlı. İncelenen tüm parçalarda mevcut kelepçe bağlantıları mevcuttur.   

Habitat: Toplu halde veya bazen küçük gruplar halinde bulunurlar. Tür, hipoje veya yarı hipoje olup çoğunlukla yüksek rakımlarda (1 000 – 1 700 m) büyürler. Her zaman kalsiyum açısından zengin killi tınlı topraklarda yetişen Cedrus liban yani Toros Sediri altında bulunurlar.     

Mevsim: Mayıs sonundan Ağustos ayı sonuna kadar sezonu sürer.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Yenilebilirliği ile ilgili net bir bilgi henüz bilinmemekle birlikte, mantarın zehirli olmadığı bilgisine ulaşılmıştır.

Ek bilgiler: Melanogaster anatolicus filogenetik ve morfolojik olarak M. broomeanus ve M. variegatus ile akrabadır. Bununla birlikte, Melanogaster broomeanus ve Melanogaster variegatus, biraz daha küçük basidiosporlara (sırasıyla 6.0–8.4 × 3.5–4.0 μm ve 7.5–10.3 × 5.0–7.5 μm) sahip olmasıyla M. anatolicus’tan farklıdır. M. anatolicus’a benzer diğer Avrupa türleri Melanogaster luteus ve Melanogaster rivularis’tir. Basidiomata ve basidiosporların daha küçük boyutları ve M. luteus ile M. rivularis’in farklı büyüme habitatları, onları M. anatolicus’tan açıkça ayırır. Mikroskobik olarak, M. anatolicus’un basidiospor boyutları, M. ambiguous (8–17 × 5.5–8.5 µm), M. intermedius (11–13 × 7.4–8 µm) ve M. eurysperm (12–15 × 8–11 μm) gibi Melanogaster türlerinin sporlarından açıkça daha küçüktür.

Türk mikolog ve bilim insanı Doç Dr Oğuzhan Kaygusuz’un keşfettiği ve dünyaya ilk kez Türkiye’den duyurduğu mantarlar; Inocybe kusadasiensis (Adalıkümbet Mantarı), Inocybe viscida (Kaygankümbet Mantarı), Volvariella turcica (Anadolu Yumurta Mantarı),  Pluteus anatolicus (Anadolu Çıtkırdısı), Lepiota cremea (Anadolu Pullu Mantarı), Pluteus mediterraneus (Zeytin Mantarı), Pluteus lauracearum (Defne Mantarı), Pluteus vellingae (Vellinga Çıtkırdısı), Pseudosperma pamukkalense (Pamukkale Mantarı) ve Melanogaster anatolicus (Anadolu Karasüngeri) olarak sıralanabilir.

Mantarlı Yaşam ekibi olarak Oğuzhan Kaygusuz hocamıza, desteklerinden dolayı çok teşekkür ediyor, çalışma hayatında başarılar diyoruz.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.