Küllükese Mantarı (Amanita excelsa)

Amanita excelsa – Küllükese Mantarı

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm : Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Amanitaceae

Cins: Amanita

Tür: Amanita excelsa

Amanita excelsa; Amanita cinsinin bir basidiomycete mantarıdır. Bu büyük, gri ila kahverengi arası şapkalı mantar değişken bir görünüme sahiptir. Avrupa ve Kuzey Amerika’daki iğne yapraklı ve yaprak döken ormanlarda yaygın olarak görülür.  

European false blushing amanita (Avrupa sahte allık amanitası) ismi ile de anılır. Bazen ise False panthercap (Sahte pantherina) olarak anılır, çünkü örnekler sıklıkla Amanita pantherina ile karıştırılır. En çok kullanılan eş anlamlısı Amanita spissa’dır.

 İki çeşit A.excelsa bulunur; Amanita excelsa var. excelsa ( P Kumm) ve Amanita excelsa var. spissa (Neville & Poumarat).

Oldukça sık rastlanan Amanita excelsa var. spissa, Avrupa’nın çoğu yerinde ve Kuzey Amerika’nın doğu tarafında da görülür.

Amanita excelsa var. excelsa soluk kahverengi bir şapkaya sahiptir ve yapısı daha incedir. Daha az yaygındır.

Amanita spissa var. valida ( E.-J. Gilber) ile A. excelsa var. spissa (Neville & Poumarat) eş anlamlıdır.

Sıfat olan excelsa, Latince yüksek veya yüce anlamına gelir. Spissa ise yoğun, kalabalık anlamında olup, bu mantarın lamellerinin sıklığına atıftır.

Amanita isminin Türkiye’de bulunan Amanos dağlarından geldiği söylenmektedir.

Şapka: 5 ila 12, nadiren 15 cm çapında olup, kahverengi veya gri-kahverengidir. Genellikle düzensiz gri lekeleri veya evrensel perdenin parçalarını bulunduran şapkası başlangıçta kubbelidir. Sonra düzeleşir ve olgunlukta hafif içbükey olur. Zarın altında şapkanın eti beyaz ve sıkıdır.

Lameller: Lameller sık, beyaz, adneksli, 4 – 9 mm genişliğinde, bezemesiz ila ince floküloz kenarlıdır. Kısa lameller, her tam uzunluktaki lamel çifti arasında bir ila üç set halinde bulunur.

Gövde-Sap: Sap, 6 ila 12 cm uzunluğunda 1,5 ila 3 cm çapındadır. Yukarı doğru hafifçe daralır, düz, beyaz ila soluk gri ve yüzüğün üzerinde çizgilidir. Yüzüğün altında, tabana doğru eş merkezli daireler oluşturan, göze çarpmayan, beyazdan soluk griye, granüler pullarla kaplıdır. Tabanda 4 cm’ye kadar genişleyebilir. Yüzük zarımsı, etek benzeri, üst yüzeyi çizgilidir.

Şişmiş tabanda net bir volval oluğu yoktur ve olgunluğa ulaştığında volvanın kendisi artık belirgin değildir.

Koku: Var. spissa: hafif, hoş olmayan bir koku ( turpsu değil).

Var. excelsa: hafif bir turp kokusu olduğu söylenir.

Spor Baskısı:  Sporlar, Neville ve Poumarat’a göre (7.0-) 7.5 – 10.0 (-13.5) × (5.0-) 5.5 – 7.0 (-8.0) μm’dir ve geniş ölçüde elipsoid ila elipsoid, bazen uzar ve amiloiddir. Basidia tabanlarında klemp yoktur.   

Habitat: Küllükese Mantarı, sert ve yumuşak ağaçlar ile mikorizal olarak, genellikle karışık ormanlık alanların kenarlarında bulunur.

Mevsim: Temmuz-Kasım arası.

Yenilebilirlik ve Toksisite: A. excelsa var. spissa; yanlış tanımlama riski nedeniyle, Gri Benekli Amanita’yı yemek tavsiye edilmez. Ancak bazı yetkililer bu temiz ama kasvetli görünümlü mantarların lezzet açısından özel bir şey olmamasına rağmen yenilebilir olduğunu iddia eder.

A. excelsa var. excelsa yenmez.

Ek bilgiler: Amanita pantherina (Panter mantarı) ile karıştırılma ihtimali çok yüksek olduğundan, Mantarlı Yaşam ailesi olarak bu türden uzak durulmasını tavsiye ediyoruz.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarıma göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri için  Türkiye’nin Mantar Avcıları Facebook sitemizi de ziyaret edebilirsiniz. Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.