Ayıpufu mantarı (Calvatia gigantea)

Calvatia gigantea – Ayıpufu mantarı

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm : Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Agaricaceae

Cins: Calvatia

Tür: Calvatia gigantea

Yaygın olarak Giant pufball olarak bilinen Ayıpufu Mantarı- Calvatia gigantea, genellikle yaz sonu ve sonbahar aylarında çayırlarda, tarlalarda ve yaprak döken ormanlarda yaygın olarak bulunan bir Puffball (Puf) mantarıdır.  Dünyanın ılıman iklime sahip bölgelerinde yaygın olarak bulunur. Bilinen diğer isimleri Kabak Mantarı, Dev Puf Mantarı, Dev Posuruk Mantarıdır.

Genel özellikleri: Dev Ayı pufu mantarlarının çoğu 10 ila 50 santimetre, bazen 90 cm çapında büyür. Ancak bazen bazıları 150 cm’ye kadar çaplara ve 20 kg ağırlığa ulaşabilir. Olgun dev puf mantarının içi yeşilimsi kahverengidir, tam olgunlaşmamış, genç puf toplarının içi ise beyazdır. Büyük beyaz mantarlar bu genç , kesildiğinde içi beyaz olan evrelerinde tüketilebilirler.

Hemen hemen hiçbir steril taban bölümü ve sapı yoktur. Bu beyaz balon yumağı görünümlü mantarın içinin neredeyse tamamı, beyazdan sarımsı zeytine dönüşen ve sonunda sporlar olgunlaştıkça kahverengiye dönüşen verimli bir spor kütlesi ile doludur.

Başlangıçta beyaz olan büyük, hafifçe düzleştirilmiş düzensiz küre şeklinde bir gövdeye sahip olan Giant Puffball, yumrulu ve kösele bir yüzeye sahiptir. Toprağa kök benzeri bir miselyal kordonla bağlandığı bilinir. Genellikle bu miselyal kordon bağı kırılarak, balonun rüzgârda yuvarlanmasına ve dış deri yırtıldıktan sonra sporları geniş bir şekilde dağıtmasına izin verir.

Koku:  Belirgin bir kokusu olamamakla beraber, çok zayıf, hoş bir kokusu olduğu bildirilmiştir,  ayırt edici bir tadı yok.

Spor Baskısı:  Çoğu mantarların aksine Ayı pufu mantarının sporları mantar veren etli gövdenin içinde yer alır. Büyük örneklerin, kolaylıkla bir kaç trilyon spor içerebildiği bildirilmiştir. Sporları sarımsı renkte ve pürüzsüz olup, 3-5 µm boyutlarındadır.                  

Habitat:  Yaprak döken ormanlık alanların açıklarında, çayırlık alanlarda, tarla kenarlarında bazen tek ve genellikle öbekler halinde rastlamak mümkündür. Nadiren mezarlık alanlarda da yetişdiği bilinmektedir.

Mevsim: İlkbahar aylarının sonlarında başlayarak sonbaharın ortalarına kadar rastlamak mümkündür.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Tüm puf mantarı türleri genç evrelerde yenilebilir olarak kabul edilir. Ancak etin renginin saf bembeyaz olması gerekmektedir. Önce sarı sonra kahverengi renge dönüştüğü zaman yani spor oluşmaya başladıysa sindirim sistemi sorunlarına yol açabilir. Mantar avcıları açısından fazla mutfak değeri olmasada benim şahsi görüşüm uygun baharatlarla muamele edildiğinde kuzu iliği tadında lezzete sahip, mutfak değeri iyi olan bir mantardır.

Ek bilgiler: Bu türün sınıflandırması son yıllarda revize edilmiştir. Nedeni ise, tüm puf mantarlarını içeren ve daha önce tanınan Gasteromycetes sınıfının polifirik olduğu tespit edilmiştir. Bazı yazarlar dev puffball’u ve Calvatia cinsinin diğer üyelerini Agaricales sırasına yerleştirir. Ayrıca, türler geçmişte Lycoperdon ve Langermannia adlı diğer iki cinse yerleştirilmiştir. Ancak mevcut görüş, Dev Puffball’un Calvatia olduğu yönündedir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarıma göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.