Kızıl yeryıldızı mantarı (Geastrum rufescens)

Geastrum rufescens – Kızıl yeryıldızı mantarı

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm : Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Geastrales

Aile: Geastraceae

Cins: Geastrum

Tür: Geastrum rufescens

Dünyada yaygın olarak Rosy Eartstar (Pembe yer yıldızı ) olarak bilinen Geastrum rufescens- Kızıl Yeryıldızı Mantarı Geastraceae familyasından bir mantar türüdür.  Bilimsel olarak ilk kez 1801 yılında Christian Hendrik Persoon tarafından tanımlanmıştır. Soluk pembemsi veya pembemsi ekzoperidyum ve ışınları vardır.  Dünya yıldızı, tipik olarak eski meşe kütüklerinin dibinde büyüdüğü Avrupa, Kuzey Amerika (Meksika dahil) ve Japonya’da bulunur. Türkiye`de de örneklerine birçok bölgemizde rastlanılmıştır. Geastrum rufescens Geastrum cinsinin 50 kadar türünden sadece biridir.

Sinonimleri: Geastrum schaefferi (1842), Geastrum vulgatum Vittad. (1842), Geastrum readeri  (1888), Geastrum rufescens var. readeri (Cooke & Massee) (1915)

Genel Özellikleri: Yeryıldız Mantarları, Geasteromycetes veya “Stomach (mide) mantarları” adı verilen bir mantar grubuna aittir.  Etli gövdeleri, kuru sporlarla dolu mide şeklinin andıran bir keseden ibarettir. Genç örnekler, kapalı Yeryıldızları soğan şeklindedir. Peridyumları (deri) üç katmandan oluşur.  Bu Katmanlar, Yeryıldızının başka hiçbir mantarın yapamayacağı bir şeyi yapmasına izin verir. Yer Yıldızları hareket edebilirler! Yağmur yağdığında, peridyumun dıştaki iki tabakası yarılıp açılarak 4 ila 12 kollu-ışınlı bir “yıldız” oluşturur.  Peridyumun iç tabakası ise kapalı bir kese olarak kalır. Işınlar, yaprakları bir kenara itmek için yeterli kuvvetle yayılır ve sporla dolu keseyi çevreleyen molozların üzerine yükseltir.  Bazen ışınlar, dünya yıldızını ana miselyumla olan bağlantıyı kesecek kadar yükseğe bile kaldırır. Kuruduklarında ışınlar (kollar) kapanır ve kese alçalır. 

Kızıl Yeryıldızının çapı 3 ila 5 santimetre arasındadır. 4 ile 12 arasında olabilen ışınları (kanatları) tam açıldığında boyutları 8cm kadar ulaşabilir. Sapsız spor kesesi, yakası olmayan soğana benzer ve yerde düz olarak açılan pembe renkli ışınlara sahiptir.  

4,5-7 cm boyda ve 2-5 mm kalınlığında olan oldukça sert etten oluşmuş gayet sivri uçlu kollar (ışınlar) pembemsi renklerde olurlar. kol sayıları değişkenlik gösterebilmektedir.

Koku: Ayırt edici bir kokusunun olduğu rapor edilmemiştir.

Spor Baskısı: Spor kesesinin içi başlangıçta katı ve beyaz olup sonraları pudramsı ve kahverengidir. Sporlar dış çeperi süsleyen dikenler dahil 3–5 µm boyutlarda ve küre şeklindedir. Sporlar KOH’da (Potasyum Hidroksit Içinde) kahverengimsi ila koyu kahverengidir.  2–6 µm genişliğinde kılcal dişler, aseptat, duvarlar düz veya biraz pürüzlü, 1-2 µm kalınlığındadır. Renk KOH’de koyu zeytinden kahverengiye değişir.  

Habitat: Saprobik bir mantardır. Yaprak döken veya kozalaklı (iğne yapraklı) ağaçların altında toplu halde veya tek tek büyürler. Çoğunlukla kumlu veya kireçli topraktaki ormanlarda bulunurlar.

Mevsim: Sezonu Yazdan Kış sonuna kadar (Özellikle Sonbahar-Kış) ve ilkbaharda da görülmektedirler.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Yeryıldızları toksik mantarlar olmamasına rağmen, olgunlaştıklarındaki lifli yapıları sebebiyle yenilmez olarak kabul edilirler, mutfak değeri olmayan mantarlardandırlar.

Ek bilgiler: Kızıl Yeryıldızı Mantarının Türkiye`de kaydı yapılmış bölgelerimiz arasında, Karadeniz Bölgesi, Ege Bölgesi, Konya Bölümü, Akdeniz Bölgesi ve Orta Fırat Bölümü sayılabilir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarıma göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.