Connect with us

Helvella

Esnek Semermantarı (Helvella elastica)

Published

on

Helvella elastica – Esnek Semermantarı


Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm: Ascomycota

Sınıf: Pezizomycetes

Takım: Pezizales

Aile: Helvellaceae

Cins: Helvella

Tür: Helvella elastica

Helvella elastica, dünyada olarak esnek Helvella (flexible Helvella) veya elastik eyer mantarı (elastic saddle) olarak bilinen Helvella elastica, Helvellaceae familyasındaki Helvella cinsine mensup bir mantar türüdür. Beyazımsı bir sapın üzerine yerleşmiş kabaca bir semeri (eyer) andıran, sarı-kahverengi bir şapkaya sahiptir ve ormanlarda toprakta yetişir. Halk dilindeki diğer bir ismi de kahverengi elfin eyeridir (brown elfin saddle). Türkiye Mantarları Listesi (Aralık 2020) isimli referans kitabımızda hocalarımızın H. elastica için uygun gördükleri ”Esnek Semermantarı” ismi ile bu mantarı sizlere anlatacağız.

Helvella, aromatik bir bitki için eski bir terimdir. Belirli bir sıfat olan elastika Latince’den gelir ve elastik veya esnek anlamına gelir.

1785’te Fransız botanikçi-mikolog Jean Baptiste Francois (Pierre) Bulliard tarafından tanımlanmış ve ona bugün hala geçerli olan Helvella elastica iki terimli bilimsel adı verilmiştir..

Sinonim isimleri arasında, Helvella albida, Helvella fuliginosa, Helvella pulla, Helvella klotzschiana, Leptopodia elastica ve Leptopodia klotzschiana bulunur.

Şapka: Helvella elastica’nın semer (eyer) şeklindeki şapkaları vardır. Tipik olarak şapka boyunca 2 ila 4 cm boylarda olup genellikle sadece iki loba sahiptirler. Genellikle Helvella cinsinin diğer mantarlarının çoğundan daha az bükülürler. Şapkanın pürüzsüz parlak dış yüzeyi sporları taşırken, burada gösterilen kısır alt tarafı açık hardal sarısı ve ince mattır. Uzun beyaz sap çok lastiklidir ve genellikle bükülmüş gibi görünür.

Helvella elastica
Helvella elastica

Şapkası diye anlattığımız üst yüzey kel (pürüzsüz), ten rengi ila kahverengi veya grimsi-kahverengi renklerde olur. Alt yüzey beyazımsı ila soluk kahverengimsidir diyebiliriz. Şapka artı sapın toplam yüksekliği 5 ila 10 cm’dir.

Helvella elastica
Helvella elastica

Gövde-Sap: Sap rengi krem rengi veya beyaz olup, içi oyuk, kel (pürüzsüz), uzun ve çok lastiklidir. Genellikle ortadan veya tabana yakın yerden bükülmüş gibi görünür. Sap 2-11 cm uzunluğunda ve yaklaşık 1 cm kalınlığa kadar olabilir.

Helvella elastica
Helvella elastica

Koku: Ayırt edici değildir.

Spor Baskısı: Spor baskısı rengi beyazdır. Sporlar dikdörtgen ila elips şeklinde olup, hiyalin yani yarı saydamdır, bir merkezi yağ damlası içerir ve 18-22 x 10-14 µm boyutlarındadır. Genç sporlarda kaba yüzey siğilleri bulunurken, yaşlı sporlarda yüzey pürüzsüzdür.

Habitat: Genel olarak saprofit (çürükcül) olarak kabul edilmesine rağmen, son yıllarda Helvella türü mantarların mikorizal olabileceğine dair teoriler vardır. Esnek Semermantarları tipik olarak tek başlarına, dağınık veya toplu halde yerde veya iğne yapraklı ve yaprak döken ağaçlarda ağaç üzerinde bulunurlar. Türkiye’de de resmi kaydı yapılmış olan bir mantar türüdür. Orta ve Doğu Karadeniz Bölümleri, Asıl Ege Bölümü ve Adana Bölümü kaydı yapılmış bölgeler arasındadır.

Mevsim: Yaz – Sonbahar.

Yenilebilirlik ve Toksisite: Helvellaceae familyasındaki benzer türler toksin (zehir) gyromitrin içerdiğinden bu mantarın tüketilmesi önerilmemektedir. Bazı kaynaklarda her ne kadar yenilir ama kalitesiz bir mantardır deniyor olsa da, son zamanlarda Helvella türü mantarların kanserojen madde içerdiğine dair bilgiler vardır. Mantarlı Yaşam olarak biz tüketilmemesi taraftarıyız.

Ek bilgiler: Benzer türler vardır; Yakın akrabası  Helvella albipes ile benzerler, fakat H. albipes daha kalın bir sapa ve 2 ila 4 loblu (bölmeli) bir şapkaya.sahiptir. Benzer başka bir tür olan Helvella latispora ise Helvella elastica’da olduğu gibi içe doğru değil, yukarı doğru kıvrılmış şapka uçlarına (kenarlarına) sahiptir. Diğer bir benzer tür ise Helvella ephippium’dur. Ancak bu mantarın şapka altı çok yoğun tüylüdür.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Güzel Esnek Semermantarı fotoları için Fatih Doğan kardeşimize ve Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.

Continue Reading
Click to comment

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Dumontinia3 gün ago

Çobançanağı Mantarı (Dumontinia tuberosa)

Bolbitiaceae7 gün ago

Çizgili Gübremantarı (Bolbitius reticulatus)

Cortinariaceae1 hafta ago

Sarımsı Örümcekmantarı (Cortinarius leucoluteolus)

Cantharellaceae2 hafta ago

Tavukbacağı Mantarı (Cantharellus ferruginascens)

Hygrophorus2 hafta ago

Mürekkepgaypaşuk Mantarı (Hygrophorus atramentosus)

Cantharellula2 hafta ago

Grikambur Mantarı (Cantharellula umbonata)

Mantar Türleri3 hafta ago

Dağınık Trişa Mantarı (Trichia decipiens)

Infundibulicybe3 hafta ago

Baz Etçe Mantarı (Infundibulicybe alkaliviolascens)

Mantar Türleri3 hafta ago

Sebasin Mantarı (Sebacina epigaea)

Mantar Türleri3 hafta ago

Dilburanmantarı (Russula turci)

Cortinariaceae4 hafta ago

Keçeli Örümcekmantarı (Cortinarius obtusus)

Discina4 hafta ago

Kara Dibiburuşuk Mantarı (Discina melaleuca)

Atractosporocybe1 ay ago

Akkaygan Mantarı (Atractosporocybe inornata)

Lepista1 ay ago

Boz Cincile Mantarı (Lepista multiformis)

Mantar Türleri1 ay ago

Hoş Kozalakebesi Mantarı (Strobilurus esculentus)

Mantar Türleri1 ay ago

Hoş İçikınalı Mantar (Melastiza cornubiensis)

Hygrocybe1 ay ago

Sırlı Mummantarı (Hygrocybe singeri)

Mantar Türleri1 ay ago

Yalancı Göbek Mantarı (Morchella pseudoviridis)

Hymenochaetaceae1 ay ago

Küme Kırçıllı Mantarı (Inonotus glomeratus)

Agaricaceae2 ay ago

Gözenekmantarı (Tulostoma brumale)

Hymenochaetaceae2 ay ago

Çamkavı Mantarı (Porodaedalea pini)

Microstoma2 ay ago

Aloyalı Mantarı (Microstoma protractum)

Fuscoporia2 ay ago

Tüylü Dalkürkü Mantarı (Fuscoporia torulosa)

Mantar Türleri2 ay ago

Kuşaklı Beyaz Boynuz Mantarı (Staheliomyces cinctus)

Lepista2 ay ago

Çakır Cincile Mantarı (Lepista panaeolus)

Mantar Türleri2 ay ago

Kirpikli Kırmızı Fincan Mantarı (Scutellinia kerguelensis)

Galerina2 ay ago

Benli Galerina (Galerina graminea)

Inocybaceae2 ay ago

Yıldızkümbet Mantarı (Inocybe asterospora)

Mantar Türleri2 ay ago

Huş Kirmiti (Russula betularum)

Clitopilus2 ay ago

Çukur Unmantarı (Clitopilus cystidiatus)

Infundibulicybe2 ay ago

Akdeniz Ebişkesi (Infundibulicybe mediterranea)

Lentinus2 ay ago

Saçaklı Kaplanmantarı (Lentinus crinitus)

Cortinariaceae2 ay ago

Tüy Örümcekmantarı (Cortinarius glaucopus)

Auriculariaceae2 ay ago

Kıvrık Karabeyin Mantarı (Exidia glandulosa)

Agaricaceae2 ay ago

Sarı Kirpik Mantarı (Floccularia luteovirens)

Fomitiporia2 ay ago

Robust Braket Mantarı (Fomitiporia robusta) 

Mantar Türleri2 ay ago

Yoz Cüceyelpaze Mantarı (Sarcomyxa serotina)

Boletaceae3 ay ago

Biberlibolet (Chalciporus piperatus)

Amanitaceae3 ay ago

Ak Sümüklükafa Mantarı (Zhuliangomyces illinitus)

Camillea3 ay ago

Sigara İzmariti Mantarı (Camillea leprieurii)

Mantar Türleri3 ay ago

İçikınalı Mantar (Melastiza chateri)

Crepidotaceae3 ay ago

Acur Ayaksız Mantarı (Crepidotus mollis)

Lyophyllaceae3 ay ago

Sütperisi Mantarı (Ossicaulis lignatilis)

Mantar Türleri3 ay ago

Yersakalı Mantarı (Pterula multifida)