Hypsizygus tessulatus – Kahve Kırkkafa Mantarı
Taksonomi – Sınıflandırma
Alem: Mantarlar – Fungi
Bölüm: Basidiomycota
Sınıf: Agaricomycetes
Takım: Agaricales
Aile: Lyophyllaceae
Cins: Hypsizygus
Tür: Hypsizygus tessulatus
Hypsizygus tessulatus, dünyada Brown Shimeii ve Japanese Beech Mushroom isimleri ile bilinen özellikle uzak doğu (Japonya, Çin ve Kore gibi) mutfaklarının popüler mantarıdır. Yetiştiriciliği de yapılan, lezzetli bir mantar olan H. tessulatus’un bilinen bir Türkçe ismi henüz yoktur. Yanlız, Türkiye Mantarları Listesi kitabında “Hypsizygus”cinsi “Kırkkafa” olarak isimlendirilmiştir , bizde Mantarlı Yaşam ekibi olara, bu mantarı sizlere “Kahve Kırkkafa Mantarı” ismi ile anlatacağız.
Sinonimleri arasında, Hypsizygus elongatipes ve Hypsizygus marmoreus bulunur.
Şapka: 2-15 cm çapında olan şapka, önce dışbükey sonra genişleyerek düzleşme eğiliminde olur. Şapka yüzeyi nemli, tüysüz, pürüzsüz, ortasında veya kenarlara doğru belirgin biçimde olukludur. Şapka rengi beyazımsı, devetüyü rengi, veya pembemsi kremden kahverengimsi krem rengine kadar değişkenlik gösterir.
Lameller: Sapa ekli, kapalı, sık ve kısa lamelleri vardır. Lameller beyazımsı ila devetüyü rengi olup, olgunlaşma ile krem veya pembesi renk alır. Mantar berelendiğinde, ellendiğinde lamelleri renk değiştirme ve morarma yapmaz.
Gövde-Sap: Sap (gövde) ortalama 4-22 boyunda ve 0.4-2.5 cm kalınlığındadır. Sap ortalanmış veya eksantrik, neredeyse eşittir. Tabana doğru kademeli olarak incelir veya hafifçe orta kısımlarda genişleme gösterebilir. Bazen oldukça parlak, sıklıkla kavisli, çok sağlam, dolgun, tepede beyaz tüylü, tabana doğru pürüzsüz, beyazımsı beyaz ve sert bazal kıllarla kaplıdır.
Koku: Koku bazı kaynaklarda biraz unumsu, bazılarında ise kayısı veya hafif anason gibi olduğu bildirilmiştir. Ancak, koku ve tat için “ayırt edici özellik değildir” demek daha doğrudur.
Spor Baskısı: Spor izi rengi beyazdır. Sporlar alt-küresel, pürüzsüz ve hiyalin olup, 4-6 x 3.5-4.5 µm boyutlarındadır.
Habitat: Japonya ve Çin gibi uzak doğu ülkelerinde büyük rağbet gören , süpermarketlerde ve pazarlarda kültür formu, küçük paketlerde satılan bu güzel mantarın, doğal yaşam alanı olarak da tabir ettiğimiz habitatlarında büyüyenleri daha iri ve gösterişlidir. Hypsizygus tessulatus bazen tek başına, genellikle yedi veya daha fazla mantardan oluşan yoğun kümeler halinde bulunurlar. Mantar genellikle kavak veya akçaağaçlarını kendilerine habitat olarak seçerler. Nadirende olsa, kayın, huş ağacı, karaağaç veya köknarda da büyüdüğü bilinmektedir. Bazen ölü bir ağacın yüksek kısmında büyük gruplar halinde veya ölü kütükler üzerinde daha küçük gruplar halinde de görülürler.
Mevsim: Yaz – Sonbahar.
Yenilebilirlik ve Toksisite: İyi yenilebilir ( aranan ve kaliteli) mantarlar arasında gösterilmiştir.
Ek bilgiler: Her ne kadar bu mantarların tanınması o kadar çok zor olmasa da, Hypsizygus tessulatus ve yakın akrabası Kırkkafa Mantarı-Hypsizygus ulmarius hakkında alan rehberleri, mantar kitapları ve benzeri diğer literatürlerde, kafa karışıklığı yapacak bilgiler bulunmaktadır. Bu türlerin her ikisi de yaprak döken sert ağaçlarda yetişir ve orta büyüklükte, soluk, dışbükey şapkalara ve beyaz spor izlerine sahiptirler.
Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarımıza göz atmak için tıklayınız.
GALERİ
Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.
